31 grudnia br. przypada druga rocznica śmierci papieża Benedykta XVI. Dwa lata temu papież Ratzinger zmarł w klasztorze „Mater ecclesiae” w Watykanie. – Panie kocham Cię! – brzmiały jego ostatnimi słowami wypowiedzianymi przed śmiercią. Jako następca papieża św. Jana Pawła II kierował Kościołem katolickim od 19 kwietnia 2005 r. aż do swojego zaskakującego ustąpienia w 2013. W dziejach Kościoła katolickiego był 265. papieżem. Był też pierwszym Niemcem na tym urzędzie od czasów Wiktora II (1055-57). Jeszcze jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary wydał kilka dokumentów broniących niezmiennego nauczania Kościoła przed najbardziej progresywnymi nurtami teologicznymi.
Profesor Bawarczyk
Przyszły papież urodził się jako Joseph Alois Ratzinger 16 kwietnia 1927 r. w górno-bawarskim Marktl am Inn. W tym dniu przypadała Wielka Sobota. W kilka godzin po urodzeniu noworodka ochrzcił w miejscowym kościele św. Oswalda ks. Josef Stang. „Fakt, że byłem pierwszym ochrzczonym w nowej wodzie, uważano za szczególny znak” – wspominał po latach w swojej autobiografii „Moje życie”. Podkreślił, że zawsze z wdzięcznością myśli o tym, iż jego życie od początku było „zanurzone w tajemnicy Wielkanocy”.
Wesprzyj nas już teraz!
Jego ojciec był żandarmem a matka gospodynią domową. Dzieciństwo i młodość spędził głównie w Traunstein. W 1943 r. Joseph Ratzinger został przymusowo wcielony do wojska jako pomocnik w artylerii przeciwlotniczej, później był w służbie pracy Rzeszy przy budowie południowo-wschodniego wału obronnego i w końcu służy w jednostce obrony. Tuż przed kapitulacją hitlerowskich Niemiec opuścił koszary i powrócił do Traunstein. W 1945 r. na krótko trafił do amerykańskiego obozu jenieckiego w Neu-Ulm, z którego został zwolniony 19 czerwca 1945 r.
W 1946 r. zdał maturę w Traunstein. W latach 1946-1951 studiował w seminarium duchownym we Fryzyndze i Monachium. Wspólnie ze swoim bratem Georgiem 29. czerwca 1951 w katedrze we Fryzyndze przyjął święcenia kapłańskie. W 1953 r. zdobył stopień doktora pracą o św. Augustynie, zatytułowaną „Lud i Dom Boży w nauce św. Augustyna o Kościele” i został wykładowcą dogmatyki i teologii fundamentalnej we Fryzyndze. Cztery lata później habilitował się na podstawie rozprawy pt. „Teologia dziejów u św. Bonawentury” i został profesorem kolegium we Fryzyndze. W latach 1959-1963 był profesorem w Bonn, a później w Münster.
Od 1969 do 1977 był profesorem Uniwersytetu w Ratyzbonie, a także wicerektorem i wykładał dogmatykę. Jednym z jego studentów był Christoph Schönborn, przyszły arcybiskup Wiednia i kardynał.
25 marca 1977 r. Paweł VI mianuje ks. Ratzingera arcybiskupem Monachium i Fryzyngi. Jego zawołaniem biskupim stały się słowa: „Współpracownicy prawdy”. Sakrę nowy biskup przyjął 28 maja z rąk biskupa Würzburga – Josefa Stangla, a 27 czerwca w wieku 50 lat został kardynałem.
W 1981 r. Jan Paweł II powołał kard. Ratzingera na stanowisko prefekta Kongregacji Nauki Wiary. Już w pierwszych latach pełnienia przez niego tej funkcji podjął polemikę z teologią wyzwolenia, m.in. z ks. Gustavo Gutierrezem z Peru (1983) oraz z braćmi Clodovisem i Leonardo Boffami z Brazylii (1984/85). Przyszły Benedykt XVI potępiał najbardziej wrogie wobec prawd wiary twierdzenia dysydenckich duchownych. W kwietniu 1986 r. ukazała się „Instrukcja o niektórych aspektach teologii wyzwolenia”, w której wskazano, których aspektów tego nurtu nie można połączyć z katolicką wiarą.
W tym samym roku prefekt Kongregacji Nauki Wiary podpisał ważny List do Biskupów Kościoła Katolickiego o Duszpasterstwie Osób Homoseksualnych, w którym podkreślił, że nie wolno postrzegać homoseksualizmu jako równorzędnej „orientacji seksualnej” i przypomniał o grzesznym charakterze sodomickich aktów.
W 1986 r. Jan Paweł II mianował kard. Ratzingera przewodniczącym Komitetu ds. opracowania nowego Katechizmu Kościoła Katolickiego, który został wydany w 1992 r.
Wybór na papieża
W 2002 r. kard. Ratzinger został dziekanem Kolegium Kardynalskiego. Sprawując tę funkcję przewodniczył 8 kwietnia 2005 uroczystościom pogrzebowym Jana Pawła II i zwołuje kardynałów na konklawe. 19 kwietnia 2005 r. kard. Ratzinger został wybrany papieżem. Przybiera imię Benedykta XVI. 24 kwietnia miała miejsce inauguracja jego pontyfikatu.
W trakcie swojego pontyfikatu Bawarczyk podkreślał, że decyzje i dokumenty Soboru Watykańskiego II postrzegać trzeba w zgodzie z Tradycją. Benedykt XVI ułatwił również sprawowanie Najświętszej Ofiary według przedsoborowego Mszału.
W trakcie pontyfikatu Benedykta XVI wciąż rozwijał się kontrowersyjny Dialog Międzyreligijny. Jednak jeszcze jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary Joseph Ratzinger wydał istotny dokument, kładący nacisk na odpowiednie rozumienie podobnych działań. Jak wskazywał w „Dominus Ieasus”, nie można postrzegać innych religii jako tak samo wartościowych co katolicka, a ludzie mają obowiązek przyjąć dane przez Chrystusa w Kościele Objawienie.
Wiele kontrowersji wzbudziło ustąpienie Benedykta XVI z tronu papieskiego. Na ogłoszenie swojej rezygnacji poprzedni papież wybrał moment gdy „wzburzone fale wokół łodzi Kościoła” ponownie się uspokoiły. I jak podkreślił w wywiadzie z Peterem Seewaldem pt. „Ostatnie rozmowy” nie chciał opuszczać Kościoła w niebezpieczeństwie, ale decyzję o ustąpieniu podjął w – jego zdaniem – momencie spokojnym, gdy po prostu nie dawał już rady.
W wygłoszonym w obecności kardynałów 11 lutego 2013 r. po łacinie oświadczeniu powiedział: – Z powodu podeszłego wieku moje siły nie są już wystarczające, aby w sposób należyty sprawować posługę Piotrową.
Papież senior mieszkał w byłym klasztorze „Mater Ecclesiae” w Ogrodach Watykańskich. Po ustąpieniu pokazywał się kilkakrotnie publicznie m. in.: koncelebrował Mszę św. podczas kanonizacji świętych Jana XXIII i Jana Pawła II w 2014 oraz beatyfikacji Pawła VI w 2015. Jako pierwszy pielgrzym przeszedł przez Bramę Miłosierdzia w Bazylice watykańskiej, 8 grudnia 2015, z okazji inauguracji Roku Jubileuszowego. Były papież zmarł 31 grudnia 2022 r., we wspomnienie świętego papieża Sylwestra, w klasztorze „Mater ecclesiae” w Watykanie.
KAI/oprac. FA
