Komisja Europejska została zaskarżona do Trybunału Sprawiedliwości UE w związku ze stosowaniem „wykrywacza kłamstw” napędzanego sztuczną inteligencją. Politycy KE wykorzystują pieniądze podatników na wątpliwe etycznie projekty.
Europoseł Patrick Breyer zwrócił się o opublikowanie dokumentów Agencji Badawczej UE (REA) dotyczących przeznaczenia 4,5 miliona euro na projekt wykrywacza kłamstw w celu zwiększenia bezpieczeństwa granic UE. – Chcę stworzyć precedens, aby upewnić się, że opinia publiczna będzie miała dostęp do informacji na temat badań finansowanych przez UE – zastrzegł Breyer z Partii Piratów w Niemczech, który określił tę technologię jako „pseudonaukową bzdurę bezpieczeństwa”. Sprawą zajmie się Trybunał Unii Europejskiej.
Wesprzyj nas już teraz!
Chodzi o projekt iBorderCtrl, który zakończył się w 2019 r. i jest jednym z kilku projektów mających na celu zautomatyzowanie kontroli na granicach UE oraz przeciwdziałanie nielegalnej migracji i terroryzmowi.
Został uruchomiony w 2016 r. i był testowany w Grecji, na Łotwie i na Węgrzech. Sztuczna inteligencja dawała wskazówki władzom co do intencji ludzi.
Komisja Europejska, która zarządza REA twierdzi, że projekt ma na celu przetestowanie nowych pomysłów i technologii.
„IBorderCtrl nie miał dostarczać gotowych technologii lub produktów. Nie wszystkie projekty badawcze prowadzą do rozwoju technologii z zastosowaniami w świecie rzeczywistym”, komentował rzecznik Komisji.
Testowanie programu iBorderCtrl polegało na pytaniu osób planujących podróż na udzielaniu odpowiedzi na pytania komputera straży granicznej za pośrednictwem kamery internetowej. Podczas odpowiadania systemy sztucznej inteligencji analizowały mikro-gesty, by „wyłapać kłamców”.
Następnie na granicy ci pasażerowie, którzy zostali zakwalifikowani przez system jako „podróżni wysokiego ryzyka” byli kierowani na dalsze kontrole. Pozostali mogli przekroczyć granicę.
Kiedy Breyer poprosił REA o wyniki projektu, raport etyczny i ocenę prawną w 2019 r., unijna agencja stwierdziła, że ujawnienie zaszkodziłoby interesom handlowym konsorcjum iBorderCtrl. Europoseł zwrócił się więc do sądu. Wyraził nadzieję, że jego interwencja przyczyni się do większej przejrzystości finansowania przez UE technologii „wątpliwej etycznie”.
Polityk obawia się, że nawet jeśli ostatecznie nie będzie ona wykorzystywana na granicach w UE, to może trafić do sektora prywatnego, na przykład w celu sprawdzenia roszczeń ubezpieczeniowych czy kandydatów do pracy.
– Ponieważ rządy UE coraz częściej sięgają po algorytmy i sztuczną inteligencję, aby podejmować ważne decyzje dotyczące życia ludzi, potrzebna jest większa przejrzystość – twierdzi z kolei Merel Koning, starszy specjalista ds. polityki w Amnesty International.
– Komisja Europejska musi podać wszystkie badania prowadzone nad systemami sztucznej inteligencji pełnej kontroli publicznej i finansować wyłącznie te, które szanują, chronią i promują prawa człowieka – dodała Koning w rozmowie z agencją Reutera.
Komisja zapewniła, że wszystkie projekty badawcze finansowane przez UE przechodzą szczegółową ocenę i weryfikowana jest ich zgodność z zasadami oraz standardami etycznymi.
Europoseł Breyer uważa, że dokumenty, który nie chce ujawnić agencja unijna zawierają szczegółowe informacje na temat algorytmów wykorzystywanych do wykrywania kłamstwa, co według niego może wskazywać na poważne naruszenie praw podstawowych.
Chce, by sędziowie nadali priorytet interesowi publicznemu i nakazali ujawnienie tych dokumentów. – Jestem przekonany, że jest duża szansa, że sędziowie UE uznają wartość orzeczenia w interesie publicznym w tej sprawie, zamiast bardziej wątpliwego etycznie stanowiska w zakresie ochrony interesów handlowych – komentował.
Jak czytamy na stronie iBorderCtrl, Intelligent Portable Control System to „innowacyjny projekt, który ma na celu umożliwienie szybszej i dokładnej kontroli granicznej obywateli państw trzecich przekraczających granice lądowe państw członkowskich UE (MS), wykorzystując technologie uwzględniające przyszły rozwój zarządzania granicami Schengen. iBorderCtrl obejmuje technologie programowe i sprzętowe, od przenośnych czytników i skanerów, różne pojawiające się i nowatorskie podsystemy do automatycznego sterowania, wysoce niezawodną sieć bezprzewodową dla mobilnych kontroli oraz bezpieczne przechowywanie i przetwarzanie danych. Jednym z głównych celów projektu jest opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu, który przyjmuje koncepcje mobilności i składa się z dwuetapowej procedury, mającej na celu zmniejszenie kosztów i czasu spędzonego przez podróżnego na przejściu granicznym. iBorderCtrl koncentruje się również na lądowych przejściach granicznych: drogowych, chodnikowych, dworcach kolejowych. Dotyczy lepszego ułatwienia dokładnej kontroli wymaganej w przypadku obywateli państw trzecich, którzy zamierzają przekroczyć granice UE”.
Głównym celem projektu jest „umożliwienie obywatelom państw trzecich szybszej i dokładniejszej kontroli granicznej przy przekraczaniu granic lądowych państw członkowskich UE dzięki technologiom uwzględniającym przyszły rozwój zarządzania granicami Schengen. iBorderCtrl zapewnia ujednolicone rozwiązanie mające na celu przyspieszenie przekraczania granic zewnętrznych UE, a jednocześnie zwiększenie bezpieczeństwa i zaufania w zakresie kontroli granicznej poprzez połączenie wielu najnowocześniejszych technologii (sprzętu i oprogramowania), począwszy od weryfikacji biometrycznej, przez automatyczne wykrywanie oszustw, uwierzytelnianie dokumentów i ocenę ryzyka”.
Zaznaczono, że „ciągły wzrost ruchu, w połączeniu ze zwiększonym zagrożeniem nielegalną imigracją, wywiera obecnie znaczną presję na służby graniczne. Wolno pracujące przejścia graniczne wpływają na zadowolenie podróżnych, biznes i handel. Według raportu Cockfielda z 1980 r. szacowany dochód ze zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych przyniósł wzrost aż o 2,5 proc. rocznego PKB państw członkowskich. W przeliczeniu na dane z 2011 roku oznacza to 232 miliardy euro rocznie. Mniejszy, ale nadal znaczny wzrost PKB UE można osiągnąć dzięki ułatwieniu kontroli granicznych – a więc i ruchu handlowego – na granicach zewnętrznych. Jednocześnie, aby maksymalnie usprawnić proces odprawy granicznej, władze muszą zapewnić bezpieczeństwo na punktach kontrolnych, ale także wziąć pod uwagę ograniczenia wynikające z zasobów ludzkich. Kontrole graniczne stają się coraz trudniejsze ze względu na wzmożony handel międzynarodowy, bardziej złożone łańcuchy dostaw i bardziej wyrafinowaną działalność przestępczą. Musi się to też odbywać po niższych kosztach”.
iBorderCtrl ma znacznie zwiększyć przepustowość na granicach oraz bezpieczeństwo, poprawić komfort, skracając czas oczekiwania na granicy dzięki wykorzystaniu przenośnych urządzeń podróżnych i jednostek przenośnych;
Zaznaczono, że „etap rejestracji wstępnej: jest środkiem koniecznym dla „lepszego informowania podróżnych o ich prawach, procedurach, przez które będą musieli przejść podczas podróży, zbierania i analizy danych zgodnych z wymogami prawnymi UE i krajowymi oraz do uzyskania świadomej zgody podróżnego.
Co jednak szczególnie istotne system przewiduje nagrody w czteropoziomowym modelu kontroli dostępu zintegrowanego systemu zarządzania granicami. Są one kierowane do „osób podróżujących w dobrej wierze, zwłaszcza osób regularnie podróżujących” w strefie Schengen.
Dodano, że „system iBorderCtrl jest nie tylko zgodny, ale już teraz wykazuje wiele funkcji, które mają zostać uwzględnione w systemie wjazdu / wyjazdu (EES) oraz w europejskich systemach informacji o podróży, a także zezwoleń na podróż (ETIAS), które zostały zaproponowane przez Komisję Europejską w celu usprawnienia procedur kontroli granicznej. Ponadto rozwiązanie iBorderCtrl toruje drogę do przewidzianej przez KE interoperacyjności systemów UE w zakresie bezpieczeństwa, zarządzania granicami i migracjami. iBorderCtrl ma na celu udoskonalenie czteropoziomowej koncepcji zintegrowanego systemu zarządzania granicami, obejmującego osoby podróżujące w dobrej wierze i osoby regularnie podróżujące”.
Podkreśla się, że „udział w programie nie jest obowiązkowy, działa na zasadzie dobrowolności, oferując łatwość kontroli podróżnym chcącym współpracować z władzami w celu przyspieszenia kontroli granicznej”.
„Ponieważ sprzęt i oprogramowanie opracowywane w ramach projektu iBorderCtrl nie są jeszcze autoryzowanymi systemami ścigania, a krajowe ustawodawstwo zezwalające na przetwarzanie danych nie ma zastosowania, wymagana jest świadoma zgoda na zaangażowanie uczestników w testach i przetwarzanie ich danych. Musi to zostać podpisane przez wszystkich uczestników przed rozpoczęciem interakcji z systemem. Zarówno system rejestracji wstępnej, jak i przenośne urządzenie sterujące będą wymagały wyrażenia świadomej zgody przez użytkownika przed rozpoczęciem korzystania z systemu. Niezależnie od już wyrażonej świadomej zgody, uczestnicy mogą w każdej chwili zrezygnować. Uczestnicy-wolontariusze nie mogą być traktowani negatywnie ani dyskryminowani z powodu rezygnacji. Korzystanie z systemu iBorderCtrl lub udział w testach nie może zastępować prawdziwych kontroli granicznych Schengen. W przypadku, gdy uczestnik rzeczywiście przekracza granicę, rzeczywiste odprawy graniczne muszą być przeprowadzane niezależnie od udziału w testach iBorderCtrl, a uczestnicy będą traktowani jak każda inna osoba przekraczająca granicę. Negatywna lub pozytywna dyskryminacja oparta na uczestnictwie w teście jest surowo zabroniona. Test nie może kolidować z prawdziwymi odprawami granicznymi ani mieć na nie wpływu. Po udziale w każdej czynności testowej uczestnicy zostaną poproszeni o przekazanie informacji zwrotnej na temat systemu, która ma formę ankiety”- czytamy.
Źródło: reuters.com, euractiv.com, iborder.ctrl.eu
AS
