Religijne strony i portale internetowe odwiedza 15 proc. polskich internautów. Poszukują oni głównie informacji o aktualnych wydarzeniach w parafii lub z życia Kościoła. Najczęściej czynią to osoby często praktykujące, dla prawie połowy odwiedzających jest to uzupełnienie ich aktywności religijnej poza siecią – wynika z najnowszego badania CBOS.
CBOS zapytał polskich internautów, czy odwiedzają religijne witryny internetowe, czego na nich poszukują, a także, jeżeli takiej aktywności nie deklarowali, jakie są przyczyny nieodwiedzania stron religijnych. Podobnie jak w poprzednich edycjach tego badania, ich użytkownicy stanowili mniejszość – 15 proc. ankietowanych korzystających z internetu.
Wesprzyj nas już teraz!
W stosunku do ubiegłorocznego badania zaobserwowano kilka zmian, które mogą wskazywać na stopniową przemianę trendów w korzystaniu z religijnych witryn internetowych.
Kto korzysta z religijnych stron i portali internetowych? Okazuje się, że płeć nie różnicuje istotnie korzystania z religijnych stron i portali. Wśród kobiet taką aktywność deklarowano 16 proc., a wśród mężczyzn 14 proc. Z portali religijnych korzystały osoby w wieku 45–54 lat, a także 25–34 lata. Najmniej wśród ich użytkowników było osób z przedziału wiekowego 35–44 lata oraz starszych (powyżej 65. roku życia).
Wyniki te różnią się nieco od uzyskanych we wcześniejszych badaniach, zwłaszcza jeżeli chodzi o respondentów w wieku 55–64 lata: w stosunku do lat poprzednich odsetek ankietowanych deklarujących korzystanie z portali religijnych zmniejszył się o 4 punkty procentowe (z 18 proc. w latach 2014 i 2015 do 14 proc. w roku 2016).
Istotna zmiana w stosunku do poprzednich badań dotyczy związku miejsca zamieszkania z odwiedzaniem portali religijnych. O ile w roku 2015 wśród korzystających z nich dominowali mieszkańcy wsi oraz miast liczących do 100 tys. mieszkańców, o tyle w roku 2016 wyniki wskazują na przewagę osób z miast liczących 100–499 tys. mieszkańców (21 proc.). Badani z miast do 20 tys. mieszkańców uplasowali się obecnie na drugim miejscu (18 proc.), natomiast wśród mieszkańców wsi korzystanie ze stron religijnych zadeklarowało 12 proc, a więc o 3 punkty procentowe mniej niż w roku 2015.
W tegorocznym badaniu respondenci mieszkający na wsi najrzadziej deklarowali korzystanie z witryn religijnych – jest to znacząca zmiana w porównaniu do lat ubiegłych, kiedy to właśnie oni najczęściej deklarowali taką aktywność. Trudno stwierdzić, z czego ta zmiana wynika, jeżeli jednak taki trend utrzyma się, będzie to wskazywać na odwrócenie dotychczasowych tendencji.
Odsetek korzystających z portali religijnych rośnie wraz z poziomem wykształcenia respondentów: wśród osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym 8 proc. deklarowało korzystanie z takich serwisów, podczas gdy wśród respondentów z wyższym wykształceniem – 21 proc. Różnice te mogą być związane z posiadanymi kompetencjami cyfrowymi, ale także np. z czynnikami ekonomicznymi.
Według badania, istnieje ścisły związek (tak było też w poprzednich sondażach) między deklarowaną częstością praktyk religijnych a korzystaniem z religijnych serwisów. W grupie najczęściej praktykujących (kilka razy w tygodniu) 65 proc. respondentów zadeklarowało korzystanie z takich serwisów. Wśród osób biorących udział w praktykach religijnych raz w tygodniu odsetek ten wynosił już tylko 21 proc.
Podobnie przedstawia się związek między deklarowanym poziomem religijności a korzystaniem z witryn religijnych: osoby głęboko religijne najczęściej deklarowały korzystanie z witryn religijnych. Warto jednak odnotować, że wśród respondentów niewierzących osób odwiedzających strony i portale religijne było (tak jak w roku ubiegłym) więcej aniżeli wśród badanych, którzy uważali się za „raczej niewierzących”.
Prawie połowa respondentów odwiedzających religijne strony i portale (45 proc.) wskazała, że działania te stanowią uzupełnienie ich aktywności religijnej poza siecią, natomiast co trzeci badany postrzegał je jako niezwiązane z taką aktywnością. Co ciekawe, dla 3 proc. jest to jedyna forma aktywności religijnej, jaką podejmuje. W przedziale wiekowym 18-24 lata ta ostatnia deklaracja dotyczy aż 20 proc. respondentów.
– Być może, ma to związek z rosnącym odsetkiem niepraktykującej młodzieży – dla części młodych ludzi religijne media stanowią atrakcyjną alternatywę dla praktyk instytucjonalnych, ponieważ nie wymagają specjalnego miejsca i czasu, a korzystanie z nich można również dostosowywać do własnych potrzeb – zauważa Marta Kołodziejska z CBOS, autorka komentarza do badania.
Dla większości respondentów odwiedzanie religijnych witryn nie stanowiło natomiast konkurencji dla innych form religijnej aktywności, co świadczyć może o tym, że aktywność online postrzegana jest jako uzupełnienie tych ostatnich, możliwość poszerzania wiedzy na tematy związane z religią czy pozostawania w kontakcie z własną wspólnotą – dodaje Kołodziejska.
Najczęściej odwiedzane strony
Respondenci najczęściej nie wymieniali konkretnych adresów stron religijnych, które odwiedzają: nie pamiętali dokładnego adresu lub deklarowali, że znajdują materiały na interesujące ich tematy dzięki wyszukiwarce (38 proc.). Mniej liczna grupa wskazywała strony nieinstytucjonalne, m.in. strony religijnych mediów (36 proc.). Najczęściej były to witryny związane z wyznaniem rzymskokatolickim, pojawiały się również sporadycznie strony Świadków Jehowy.
Najczęściej poszukiwane treści
Ankietowanych podobnie jak w latach ubiegłych zapytano, jakiego rodzaju treści poszukują na religijnych stronach i portalach internetowych. Najczęściej deklarowali zainteresowanie informacjami o aktualnych wydarzeniach w lokalnej parafii lub wspólnocie (46 proc. respondentów), a także informacjami z życia Kościoła, do którego należą (36 proc.). Badani wymieniali również teksty religijne online (31 proc.). Najmniejszym zainteresowaniem cieszyły się strony umożliwiające dyskusję z innymi użytkownikami, np. fora i czaty religijne (6 proc.).
Porad duchowych poszukiwali przede wszystkim badani w wieku 55–64 lata, najstarsi respondenci najczęściej deklarowali zainteresowanie tekstami religijnymi online (53 proc.), natomiast najmłodsi poszukiwali głównie informacji z życia ich Kościoła (44 proc.). Osoby przedziału z wiekowego 35–44 lata najczęściej wskazywały, że poszukują rozważań i artykułów na tematy religijne (57 proc.).
Podobnie jak w ubiegłorocznym badaniu, najmłodsi respondenci najczęściej deklarowali zainteresowanie rozmowami i dyskusjami z innymi użytkownikami stron religijnych (17 proc.), co wyróżniało ich na tle pozostałych grup.
Przyczyny nieodwiedzania stron i portali religijnych
Spośród respondentów, którzy zadeklarowali nieodwiedzanie stron i portali religijnych, 48 proc. wskazało, że nie czuje potrzeby odwiedzania takich stron, natomiast 34 proc. poinformowało, że nie interesuje ich treść tych stron. Brak czasu wymieniło 33 proc. spośród nich, a 10 proc. zadeklarowało, że nie odwiedza religijnych witryn, ponieważ nie są osobami religijnymi. Na tę ostatnią przyczynę wskazywali przede wszystkim mieszkańcy największych miast, respondenci z wyższym wykształceniem oraz badani w wieku 18–24 lata.
Badanie przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich w dniach 5-12 maja na 1100-osobowej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.
KAI
MWł
