Z budynku dawnych wadowickich koszar zniknęła tablica poświęcona żołnierzom 18 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty. Jednostka ta w okresie powojennym ramię w ramię z funkcjonariuszami bezpieki brała udział m.in. w akcjach tłumienia oporu podziemia niepodległościowego. Upamiętnienie jej dokonań było przeciwwagą dla prób upamiętnienia prawdziwych bohaterów.
Niechlubna pamiątka po minionym systemie przez 30 lat szpeciła budynek przedwojennych koszar należących do 12 Pułku Piechoty w Wadowicach, przy ul. Lwowskiej 40. Demontaż obiektu gloryfikującego system totalitarny w Wadowicach został wykonany przez pracowników technicznych krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, za zgodą aktualnych właścicieli oraz przy akceptacji Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, władz wojewódzkich oraz wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Wesprzyj nas już teraz!
Dawne koszary od lat były miejscem manifestacji politycznych. Już w okresie przedwojennym, kiedy stacjonował tam 12 Pułk Piechoty, na ich terenie powstał pomnik ku czci żołnierzy walczących o niepodległość Ojczyzny. Został on jednak zniszczony w czasie II wojny światowej. Dzieła całkowitego zniszczenia dokonała władza komunistyczna.
– W roku 1981 na żądanie społeczeństwa pomnik został przywrócony staraniem „Solidarności”. Jednocześnie w powiązaniu z tym w pierwszej połowie lat 80. rozpoczęto starania o zgodę władz komunistycznych na wmurowanie obok pomnika, na budynku dawnych koszar, tablicy ku czci poległych i pomordowanych żołnierzy 12 pp. Ostatecznie – mimo trudności ze strony władz – taką tablicę udało się wmurować w rocznicę wybuchu wojny w dniu 1 września 1984 roku. Umieszczono ją na środku przestrzeni między oknami sąsiadującymi z głównym wejściem do dawnych koszar – podkreśliła Dorota Korohoda, rzecznik krakowskiego IPN.
Władza ludowa jednak nie odpuszczała. Tak środowiska związane z komunistami oraz bezpieką wpadły na pomysł zakłócenia takiej formy upamiętnienia. 9 maja 1985 roku istniejącą tablicę przesunięto na bok, a obok usadowiono drugą, gloryfikującą walczących z podziemiem niepodległościowym i opozycją polityczną. Wybrano do tego żołnierzy 18 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty. To oni w okresie powojennym byli wysyłani do zadań tłumienia oporu podziemia niepodległościowego, akcji represyjnych i propagandowych. Z reguły działania te były realizowane w asyście i pod nadzorem funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.
– Władze komunistyczne zadbały, aby tablica była podobna w formie ale nieco większa
niż tablica umieszczona w roku 1984. Ze względów propagandowych w treści nowej tablicy walki „o utrwalenie władzy ludowej w latach 1945-1951” powiązano z wyrażeniem hołdu wobec żołnierzu pułku poległych „w bojach o wolność i niepodległość Polski Ludowej w czasie II wojny światowej”, mimo że ta jednostka w okresie wojny w ogóle nie funkcjonowała na terenie Wadowic ani w Małopolsce – przypomniała Korohoda.
Propagandowy napis brzmiał: „Wieczna chwała żołnierzom 18 Kołobrzeskiego pp poległym w bojach o wolność i niepodległość Polski Ludowej w czasie II wojny światowej oraz w walce o utrwalenie władzy ludowej w latach 1944-1951. W 40. rocznicę zwycięstwa 1985-05-09. Towarzysze broni – ZBoWiD Wadowice”.
– Istnienie tej tablicy wielokrotnie budziło sprzeciwy mieszkańców, którzy na znak protestu oblewali ją farbą. Były to formy obywatelskiego buntu przeciw zakłamywaniu historii Polski i gloryfikacji walk przeciw niepodległości Rzeczypospolitej – przypomniała rzecznik.
Na usunięcie komunistycznego reliktu trzeba było czekać aż 30 lat. Czas naglił, bo budynek po remoncie ma służyć turystom i pielgrzymom.
Marcin Austyn
