W siedzibie Konferencji Episkopatu Polski zaprezentowana została najnowsza książka opublikowana przez wydawnictwo von Borowiecky, pt. „Niezłomni w epoce fałszywych proroków. Środowisko Tygodnika Warszawskiego”. Jest to pierwsza tak dokładna i obszerna publikacja traktująca o środowisku niepokornego pisma.
Autorami nowo wydanej monografii są prof. Tomasz Sikorski oraz Marcin Kulesza, prezentujący z niezwykłą precyzją historię jednego z katolickich tygodników, który za krytyczne stanowisko wobec marksizmu i propagowanie nauczania społecznego Kościoła, został zlikwidowany przez komunistów w 1948 r.
Wesprzyj nas już teraz!
„Tygodnik Warszawski”, którego pierwszy numer ukazał się 11 listopada 1945 r., skupiał w swoim środowisku osoby wywodzące się z obozu narodowego, chadeckiego Stronnictwa Pracy oraz konspiracyjnej organizacji katolickiej Unia. Inicjatorem powstania „Tygodnika Warszawskiego” był ks. prał. Zygmunt Choromański, założyciel Katolickiego Towarzystwa Wydawniczego „Rodzina Polska”, a zarazem ówczesny kanclerz Kurii Metropolitalnej w Warszawie, a następnie biskup i sekretarz generalny Episkopatu. Pierwszym redaktorem naczelnym nowego, katolickiego tygodnika został ks. Zygmunt Wądołowski, jednakże już kilka tygodni później, zastąpił go ks. Zygmunt Kaczyński, dyrektor Katolickiej Agencji Prasowej oraz minister wyznań i oświecenia publicznego Polskiego Rządu na Uchodźstwie. Autorzy publikujący na łamach „Tygodnika Warszawskiego” należeli do grona wybitnych polskich intelektualistów, którzy skupiali się na propagowaniu katolicyzmu społecznego. Wśród nich należy wymienić m.in. Feliksa Konecznego, Stefana Kisielewskiego, Kazimierza Studentowicza, ks. Stefana Wyszyńskiego oraz Czesława Strzeszewskiego.
„Tygodnik Warszawski” stał się obok „Tygodnika Powszechnego” oraz pax–owskiego „Dziś i Jutro” jednym z najważniejszych tygodników opinii w Polsce, jednakże zdecydowanie wyróżniał się spośród pozostałych wydawnictw. Tym, co odróżniało warszawskie środowisko była bezkompromisowa krytyka marksizmu oraz konsekwentna potrzeba budowania katolickiego wzorca cywilizacyjnego. Profil polityczny „Tygodnika” można było skupić wokół kilku założeń jakimi były m.in.: opowiedzenie się za państwem o obliczu chrześcijańskim, obrona prywatnej formy własności oraz uspołecznienie podstawowych gałęzi gospodarki oraz rozwojem samorządności i spółdzielczości.
– „Tygodnik Warszawski” pełnił rolę pisma dialogu intelektualnego, prowadzonego w środowisku katolickim – powiedział prof. Jan Żaryn, który w ramach promocji książki wygłosił referat przybliżający historię środowiska „Tygodnika”.
Od grudnia 1946 r. na łamach „czasopisma Niezłomnych” ukazywał się dodatek „Kolumna Młodych” prowadzony przez młodych katolickich intelektualistów, współpracujących ze środowiskiem Sodalicji Mariańskiej oraz organizacjami narodowymi. Trzon tej autonomicznej redakcji tworzyli: Wiesław Chrzanowski, Tadeusz Przeciszewski oraz Hanna Iłowiecka.
Oddziaływanie „Tygodnika” na społeczeństwo, a także treści, które zawsze krytycznie odnosiły się do komunizmu jako systemu politycznego oraz samej ideologii marksistowskiej, zwróciły uwagę dyrektora Departamentu V MBP płk. Julii Brystygier, która zdecydowała o aresztowaniu całego kolegium redakcyjnego. Dokładnie 31 sierpnia 1948, tak więc niecałe trzy lata po rozpoczęciu działalności na rynku prasowym, „Tygodnik Warszawski” w zasadzie przestał istnieć. Rewizja w lokalu redakcji oraz stopniowe aresztowania jej członków, spowodowały zaprzestanie wydawania kolejnych numerów poczytnego czasopisma.
Ostatnim z zatrzymanych redaktorów był Jerzy Braun, który wraz z żoną został aresztowany 11 grudnia 1948 r. Przedstawiciele „Tygodnika Warszawskiego” za swą działalność publicystyczną otrzymali niezwykle wysokie kary więzienia, m.in.: Jerzy Braun, Józef Kwasiborski oraz Jan Hoppe – kara dożywocia, a także Kazimierz Studentowicz, Konstanty Turowski oraz Cecylia Becker – 15 lat pozbawienia wolności.
– Krótka, bo niespełna kilkuletnia historia tygodnika i środowiska, które go tworzyło, jest dziś nie tylko mało znana, ale właściwie zapomniana. A było to pismo, które zarówno postawą jego twórców i współpracowników, jak i poprzez głoszone z otwartą przyłbicą poglądy starało się budować Arkę Przymierza między II Rzeczypospolitą a powojenną Polską. Wierzono bowiem, że prędzej czy później będzie to Polska wolna i niepodległa – tak podsumowuje publikację o „Tygodniku Warszawskim” jeden z jej autorów, prof. Tomasz Sikorski.
Paweł W. Ozdoba
Tomasz Sikorski, Marcin Kulesza, Niezłomni w epoce fałszywych proroków. Środowisko Tygodnika Warszawskiego 1945-1948; Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2013
