Podczas czwartkowej debaty PiS chwalił wykonanie budżetu za 2021 r. wskazując m.in. na niższy niż założono deficyt. Opozycja była przeciwnego zdania, zarzucając ukrywanie wydatków i wyprowadzanie ich poza budżet.
W czwartek wieczorem posłowie debatowali nad sprawozdaniami sejmowych komisji na temat wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r. Posłowie partii rządzącej chwalili rząd za wykonanie budżetu, przekonując, że deficyt budżetowy był znacznie niższy niż zakładany wcześniej. Kluby opozycyjne krytykowały rządzących, zarzucając im przede wszystkim wypychanie wydatków poza budżet państwa. Opozycja deklarowała ponadto, że nie poprze udzielenia absolutorium za wykonanie budżetu.
Podczas debaty poseł PiS Andrzej Kosztowniak podkreślił, że stanowisko jego klubu na temat wykonania ustawy budżetowej za 2021 r. i udzielenia absolutorium jest „bez dwóch zdań pozytywne”. Wskazał, że budżet był realizowany w warunkach „ożywienia gospodarczego” po Covid-19, ale w ciągu roku pojawiły się takie „zawirowania”, jak rosnąca inflacja, zerwanie łańcuchów dostaw, czy ograniczenia w wydobyciu surowców. Zwrócił uwagę, że mimo tego, iż globalnie PKB w 2020 spadło o 3,3 proc., to kryzys był szczególnie dotkliwy dla UE (minus 5,9 proc. PKB).
Wesprzyj nas już teraz!
Kosztowniak zasugerował, że mimo trudnych warunków udało się obniżyć deficyt budżetowy do ponad 26 mld zł z planowanych wcześniej ponad 40 mld zł. Oświadczył także, iż w 2021 r. udało się zmniejszyć zadłużenie państwa w odniesieniu do PKB (z 3,7 proc. do 1 proc.). Według metodologii UE miał to być spadek z 6,9 do 1,9 proc..
Poseł dodał, że w 2021 r. także dochody państwa były wyższe niż rok wcześniej, co pozwoliło na zwiększenie środków dla samorządów, na ochronę zdrowia, wojsko, na transfery socjalne (np. wypłata 13. i 14. emerytury).
Pozytywnego zdania o wykonaniu budżetu nie wyrażali z kolei przedstawiciele klubów i kół opozycyjnych. Izabela Leszczyna (KO) zarzucała rządzącym, że ci wydali ok. 350 mld zł poza budżetem państwa, co jest całkowicie poza kontrolą parlamentu. Podkreśliła, że w ten sposób cały czas się zadłużamy, mimo wykazywanego relatywnie niskiego deficytu. – Polityka finansowa i gospodarcza PiS zbankrutowała – przekonywała.
Polityk dodała, że rząd doprowadził do drożyzny i wysokiej inflacji, której nie udźwigną wszyscy. Według niej, przy obecnym poziomie inflacji (15,5 proc.) obywatele pracują przez 57 dni za darmo. Jeśli ceny jeszcze wzrosną do 16,7 proc. za darmo pracować będziemy dwa pełne miesiące. Przedstawicielka KO krytykowała także rząd za to, że do Polski wciąż nie popłynęły środki z KPO i dodatkowo dziennie płacimy 1 mln euro kar.
Według Leszczyny wszystko wskazuje na to, że w przyszłym roku w Polsce pojawi się stagflacja (niski wzrost gospodarczy przy wysokiej inflacji), co byłoby najgorszym scenariuszem dla obywateli.
Do inflacji odniósł się również Jakub Kulesza z Konfederacji, który podkreślił, że termin „putinflacji” został wprowadzony tylko po to, aby mieć na kogo zrzucić problem rosnących cen. Polityk krytykował rząd, że prowadzi fatalną politykę gospodarczą m.in. napędzanie popytu konsumpcyjnego poprzez transfer socjalny. Jego zdaniem programy jak 500 plus, czy obniżenie wieku emerytalnego doprowadziło do ucieczki z rynku pracy wielu setek tysięcy osób. – Podcinamy gałąź, na której siedzimy – zaznaczył.
Opinię nt. wykonania budżetu za 2021 r. przestawił również prezes Najwyższej Izby Kontroli (NIK) Marian Banaś. Przekazał, że budżet w 2021 r. był wykonany zgodnie z ustawą budżetową. Zwrócił jednak uwagę, że ubiegłoroczny plan wydatków państwa nie objął wielu istotnych operacji finansowych mających wpływ na wzrost długu sektora finansów publicznych.
Jak poinformował kontrolerzy NIK dokonali 277 ocen jednostkowych o 53 więcej niż w 2020 r. W 70 kontrolach wydano pozytywną opinię z wykonania budżetu, choć liczba pozytywnych ocen w porównaniu do 2020 r. zmalała prawie o 9 pkt. proc. Banaś wskazał, że mimo, iż deficyt budżetowy 2021 r. wyniósł 26,3 mld zł, to skala długu była znacznie wyższa. Według NIK rzeczywisty deficyt, który został wyprowadzony poza budżet, zamkną się kwotą nie mniejszą niż 63 mld zł.
Wyjaśnił, że wzrost długu miał związek m.in. z działalnością BGK oraz PFR, które finansowały działania mające na celu ograniczenie negatywnych skutków gospodarczych pandemii. Banaś podkreślił, że Izba nie zakwestionowała potrzeby takich działań, ale odbywały się one z pominięciem ustawy budżetowej. Szef NIK krytykował też ubiegłoroczne działania NBP w kwestii walki z inflacją, który zaczął reagować podnoszeniem stóp procentowych dopiero w październiku ub.r. Banaś podkreślił, że konieczna jest większa przejrzystość finansów publicznych i nadanie budżetowi rangi centralnego planu finansowego.
– NIK stosuje przejrzyste i obiektywne kryteria oceny wykonania budżetu państwa (…) Jeśli przyjęlibyśmy kryteria analogiczne do zastosowanych przez sejmową komisję finansów publicznych i komisji kontroli państwowej – do oceny wykonania budżetu w części NIK – wówczas ocena wykonania budżetu państwa w większości części budżetu byłaby niestety negatywna, a co za tym idzie negatywna byłaby ocena realizacji ustawy budżetowej za 2021 r. – powiedział szef NIK.
Wcześniej komisje finansów oraz kontroli państwowej wskazały na nieprawidłowości w wykonaniu budżetu w części NIK. Banaś podkreślił, że Izba nie wydała negatywnej oceny, ponieważ ma na uwadze „swoją misję jak i wartości jakimi są interes publiczny, niezależność, profesjonalizm i wiarygodność”. Dodał, że kontrola budżetu była wykonana rzetelnie, „niezależnie od toczących się na scenie politycznej polemik”. Kolegium NIK wyraziło pozytywną opinię w przedmiocie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium.
Dochody budżetu państwa w 2021 r. wyniosły 494,8 mld zł (w ustawie budżetowej zaplanowano ponad 482,9 mld zł). Wydatki wyniosły 521,2 mld zł w stosunku do planowanych 523,5 mld zł. Deficyt zrealizowany wyniósł 26,3 mld zł w stosunku do 40,5 mld zł zaplanowanych w ustawie budżetowej.
Źródło: PAP / Michał Boroń
oprac. FO
