Św. Ambroży choć został ochrzczony dopiero gdy wybrano go na biskupa, był wspaniałym duszpasterzem. Rozważny, wrażliwy na krzywdę ludzką, wyróżniał się silną wolą, poczuciem ładu, zmysłem praktycznym. Skutecznie zwalczał herezje i pogaństwo. Cieszył się wielkim autorytetem, o czym świadczy fakt iż nazwano go „kolumną Kościoła”. Świętego Ambrożego wspominamy 7 grudnia.
1.Z pochodzenia Grek
Ambroży przyszedł na świat około roku 340 w mieście Trewir. Jego rodzice, chrześcijanie – Aureliuszowie byli arystokratami w Cesarstwie Rzymskim. Pochodzili oni z Grecji, ale z czasem stali się Rzymianami. Ojciec Ambrożego piastował wysokie stanowisko na dworze cesarskim. W tym czasie Trewir był stolicą państwa, w której rezydował cesarz. Ambroży miał dwoje starszego rodzeństwa – brata Satyra (który również został świętym) oraz siostrę Marcelinę. Kiedy jeszcze Ambroży był małym chłopcem, po śmierci jego ojca, rodzina przeniosła się do Rzymu. Tam młodzieniec odebrał dobre wykształcenie prawnicze. Szybko piął się po stopniach kariery, tak że w krótkim czasie stał się konsulem dużego regionu ze stolicą w Mediolanie.
Wesprzyj nas już teraz!
2.Biskup z polecenia dziecka
Kiedy władzę konsula w Mediolanie sprawował Ambroży doszło tam do ostrych sporów pomiędzy prawowiernymi chrześcijanami a arianami, herezją która nie uznawała bóstwa Chrystusa. Wówczas władze Kościoła arianizmu ostatecznie jeszcze nie potępiły (stało się to dopiero w roku 381) i był on uznawany za jeden z prądów chrześcijaństwa. Tak więc chrześcijanie ortodoksyjni oraz arianie mieli w Mediolanie jednego biskupa. Był nim arianin Auksencjusz – ale właśnie zmarł. Katolicy i arianie zebrali się więc w kościele, aby wybrać nowego biskupa. Nie mogli jednak dojść do zgody. Sytuacja była bardzo napięta. Wówczas to, jako rozjemca, do świątyni przybył konsul Ambroży. Właśnie wtedy w kościele miał zabrzmieć dziecięcy głos, który wskazał –„Ambroży biskupem”. Co ciekawe, wszyscy zgodnie odczytali ten głos jako wolę Bożą. Ambroży próbował się wymawiać, że nie ma żadnego przygotowania, aby być biskupem, ale w końcu uległ prośbom wiernych. Ówczesny historyk Teodoret z Cyru tak tłumaczył ten niezwykły wybór biskupa Mediolanu: „Umysł Ambrożego był bardziej prawy niż wszystkie normy, a jego decyzje bardziej trafne niż wszelkie prawo”.
3.Chrzest i sakra
Przedziwna to historia, ale tak właśnie było. W połowie IV wieku w Kościele obowiązywał zwyczaj, że dzieci nie chrzciło się zaraz po urodzeniu, ale stawały się one jedynie katechumenami. Chrzest odkładano na wiek dorosły, a nawet starczy, w przekonaniu, że dopiero człowiek w tak dojrzałym wieku jest utwierdzony w wierze i godny przyjąć sakrament chrztu. Kiedy Ambrożego wybrano na biskupa (miał wówczas około 35 lat i nie miał żony) był on nieochrzczonym katechumenem. Szybko to uzupełniono. Dnia 30 listopada 373 roku Ambroży przyjął chrzest i wszystkie potrzebne święcenia, a już 7 grudnia został konsekrowany na biskupa. Rozdał ubogim cały swój majątek. Na wiadomość o wyborze Ambrożego, swoje gratulacje przesłali mu papież św. Damazy I i św. Bazyli Wielki. Nowy biskup Mediolanu wiedział, jak małe kompetencje posiada w zakresie znajomości Pisma Świętego i prawd objawionych, dlatego swoje duszpasterzowanie rozpoczął od gruntownego studiowania Biblii i literatury chrześcijańskiej. Miało to służyć jego przepowiadaniu i pisaniu Bożych ksiąg. Wnet zasłynął jako kaznodzieja. Jego zdolności w tym zakresie podziwiał sam św. Augustyn, który nawrócił się pod wpływem kazań biskupa Ambrożego.
4.Wzór duszpasterza
Biskup Ambroży głosił słowo Boże przy każdej okazji, uważając nauczanie ludu za swój podstawowy pasterski obowiązek. Sam również w każdy Wielki Post przygotowywał osobiście katechumenów na przyjęcie chrztu w Wielką Sobotę. W rządach był łagodny, spokojny, rozważny, sprawiedliwy, życzliwy. Kapłani mieli więc w swoim biskupie najpiękniejszy wzór dobrego pasterza. Ideałem przyświecającym działalności św. Ambrożego było państwo, w którym Kościół i władza świecka wzajemnie udzielają sobie pomocy, a wiara spaja cesarstwo. Ambroży był blisko spełnienia tego ideału.
5.Ryt św. Ambrożego
Biskup Ambroży wielką wagę przykładał do liturgii. Jego imieniem do dziś jest nazywany ryt, który miał spory wpływ na liturgię rzymską i który został zachowany do dzisiaj; celebracje w liturgii ambrozjańskiej dozwolone są obecnie w diecezji mediolańskiej i we włoskojęzycznej części Szwajcarii.
6.Zwalczał herezję
„Karmić Kościół nauką i umacniać go w prawdziwej wierze nicejskiej” – takie hasło przyświecało biskupowi Ambrożemu. W roku 376 w Syrmium wziął udział w wyborze prawowitego biskupa, a w dwa lata potem w tym samym mieście uczestniczył w synodzie przeciw arianom. Wziął także udział w podobnym synodzie w Akwilei, na którym usunięto ostatnich biskupów ariańskich (381). W roku 382 Ambroży był bardzo aktywny podczas synodu w Rzymie, zwołanym przez papieża przeciwko apolinarystom (kwestionującym równość boskiej i ludzkiej natury Chrystusa) oraz przeciwko antypapieżowi Ursynowi. W roku 383 Ambroży obronił bazylikę w Mediolanie przed przejęciem jej przez arian. W roku 392 udał się aż do Kapui, by wziąć udział w synodzie zwołanym dla potępienia herezji, która Maryi odmawiała dziewictwa. Do końca życia skutecznie zwalczał pogaństwo i herezje.
7.Nad królem jest Bóg
Sprecyzowane przez św. Ambrożego ustawienie władcy wobec Bożego Prawa, na straży którego stoi biskup, stało się normą w Kościele katolickim i obowiązuje do dziś. Najgłośniejszym był konflikt Ambrożego z cesarzem Teodozjuszem. Powodem była rzeź dokonana z rozkazu cesarza w Tesalonikach. Podczas lokalnych zamieszek zginął tam jeden z oficerów rzymskich. W odwecie cesarz zarządził masakrę ludności; mieszkańców zgromadzonych w cyrku zaatakowali żołnierze. Zginęło prawie 700 osób. Wówczas biskup Ambroży nałożył na cesarza obowiązek odbycia pokuty. O dziwo, Teodozjusz uznał swój grzech i zgodził się na określoną przez biskupa pokutę, co było wyrazem wielkiego autorytetu biskupa Ambrożego. Za jego sprawą świat zrozumiał, że władca w Kościele jest tylko wiernym – niczym więcej – i obowiązują go te same zasady Bożego Prawa, które normują życie wszystkich.
8.Do domu Ojca odszedł wielki biskup
Św. Ambroży zmarł, mając około 57 lat, w Wielką Sobotę 4 kwietnia 397 roku. Został pochowany w Mediolanie w bazylice, która dzisiaj nosi jego imię. Jego doczesne szczątki złożono obok relikwii świętych męczenników Gerwazego i Protazego. Św. Ambroży pozostawił po sobie liczne pisma moralno-ascetyczne i dogmatyczne oraz hymny – te weszły na stałe do liturgii. Bogatą spuściznę literacką stanowią przede wszystkim kazania, komentarze do Ewangelii św. Łukasza, mowy i 91 listów. Pracowity żywot zakończył traktatem o dobrej śmierci. Z powodu bogatej spuścizny literackiej św. Ambroży został zaliczony, obok św. Augustyna, św. Hieronima i św. Grzegorza I Wielkiego, do grona czterech wielkich doktorów Kościoła zachodniego. Zdumiewała jego aktywność, co podkreślił biograf, notując z podziwem, że po śmierci Ambrożego, jego obowiązki katechetyczne musiały być podzielone między pięciu kapłanów. Wspomnienie św. Ambrożego ustalono w rocznicę konsekracji biskupiej 7 grudnia. Jest patronem Bolonii i Mediolanu oraz pszczelarzy.
Źródła – „Święci na każdy dzień”, brewiarz.pl, liturgia.pl
Adam Białous
