Czy da się zbudować NATO bez Ameryki? Takie pytanie na łamach „Foreign Affairs” postawił Ivo H. Daalder, były ambasador USA przy NATO (2009-2013), dziś dyrektor generalny Chicago Council on Global Affairs. W jego ocenie będzie to zadanie bardzo trudne, acz niekoniecznie niemożliwe.
Daalder zwrócił uwagę, że choć Stany Zjednoczone w teorii akceptowały konieczność zwiększenia nakładów krajów europejskich na obronność, to w praktyce nie było to wcale takie proste. „Waszyngton nalegał, by Europa nie robiła nic, co mogłoby podważyć wiodącą rolę USA w NATO lub dominującą pozycję sojuszu w bezpieczeństwie Zachodu” – wskazał. Innymi słowy, jeżeli Europejczycy mieliby zrobić coś, co wsparłoby NATO – pozostające przecież pod główną kontrolą ameryki – to znalazłoby akceptację nad Potomakiem. Jeżeli chodziłoby jednak o jakieś niezależne przedsięwzięcia, na to nie było już zgody.
„W 1998 roku sekretarz obrony USA Madaleine Albright ostrzegała, że USA będą oceniać wszystkie wysiłku obronne Europy z perspektywy «trzech D»: żadnego umniejszania roli NATO, żadnego dublowania wysiłków obronnych NATO, żadnej dyskryminacji przez UE członków NATO spoza UE w kwestii zamówień obronnych” – napisał Daalder. To w praktyce oznaczało, że jeżeli Europejczycy sugerowali chęć rozwoju struktur obronnych w jakiś sposób niezależnych od amerykańskiej kontroli, było to natychmiast odrzucane przez Waszyngton.
Wesprzyj nas już teraz!
Co stałoby się, gdyby USA opuściły NATO po tylu latach ścisłej kontroli? Według Daaldera, Sojusz „prawdopodobnie by się zawalił”, bo państwa europejskie nie mają zasobów wojskowych i technologicznych, które mogłyby zastąpić wkład Ameryki. Tych zasobów nie ma jednak właśnie dlatego, że Waszyngton przez długie lata sygnalizował, iż budowanie podobnych zdolności byłoby duplikowaniem potencjału NATO i marnotrawstwem środków.
Zdaniem Daaldera gdyby Europa chciała dziś budować na przykład własne zdolności nuklearne, a zwłaszcza gdyby miało to zrobić więcej krajów, to Waszyngton może zdecydować się na pozostanie w NATO i dalsze zaangażowanie.
Źródło: Foreign Affairs
Pach
