Zwrócenie uwagi na osobę Matki Zbawiciela jest w pełni uzasadnione. Ona nie jest jedynie jedną z postaci tej zbawczej historii, ale Ona – można powiedzieć – jest jej protagonistką. Przyjmuje słowo Boże i wtedy zaczyna realizować się tajemnica Bożego Wcielenia. Trwanie przy Maryi w czasie adwentowym pomaga także nam rozpalić w sobie tęsknotę za Zbawicielem, podobną do tej, jaką Ona nosiła w swoim sercu. Wreszcie Maryja uczy nas pokornego przyjęcia słowa Bożego, Bożej propozycji: „oto ja służebnica Pańska” – mówi ks. Dr Stanisław Mieszczak SCJ.
Księże Profesorze, dlaczego roraty powinny być odprawiane wczesnym rankiem?
Zdaje się, że powstały one w klasztorach cysterskich jako Msza Święta ku czci Matki Najświętszej odprawiana wczesnym rankiem i prawdopodobnie nie tylko w czasie Adwentu. Chodziło o doświadczenie radości przy wschodzącym słońcu, która wskazywała na przychodzącego Chrystusa. Jest to jednak tylko symbol, który może nas bardzo angażować, przynosi wiele radości ale nie jest dogmatem wiary. Prawdą wiary jest tajemnica Bożego Wcielenia i ją należy zgłębiać. Pielęgnowanie jednak symbolu, który budzi tęsknotę za światłem Chrystusa, może pomóc w pogłębianiu samej wiary.
Wesprzyj nas już teraz!
Jakie znaczenie ma lampion, który wierni przynoszą na roraty?
Ponieważ roraty odprawiano u schyłku nocy, dlatego idąc do kościoła trzeba było nieraz posłużyć się jakimś światłem na ciemnych drogach i ulicach. Jednak to małe światełko, które pomagało iść do kościoła, stawało się w świadomości wierzących zapowiedzią tego światła, które pojawiało się w kościele, a potem szczególnie światła wschodzącego słońca. Światełko lampionu pomaga dojść do nieogarnionego światła Syna Bożego, którego symbolizuje wschodzące słońce. To malutkie światło lampionu symbolizuje także nadzieję na spotkanie Chrystusa, który jest światłem. Światło w ciemności daje poczucie radości i tęsknoty za większym światłem.
Roraty odprawiane wieczorem spełniają swoją funkcję?
To chyba zależy od tego jakie cele duszpasterskie postawimy sobie. Jeśli chodzi o adwentową mobilizację dzieci, to wieczorna pora być może pomaga. Temat przygotowania do Bożego Narodzenia również może być dobrze podjęty we Mszy Świętej wieczornej. Dzisiaj, kiedy zasadniczo rodzice powinny towarzyszyć dzieciom również w przychodzeniu do kościoła, jest to łatwiejsze do zrealizowania właśnie wieczorem, kiedy rodzice wrócą już z pracy. Jednak nie jest to już kontynuacja tradycji rorat, jaka została wytworzona w XIII, XIV i XV wieku. Tam była bowiem związana z symboliką wschodzącego słońca, rodzącego się dnia, co wskazywało na przyjście Zbawiciela.
Jakie znaczenie teologiczne ma fakt, że roraty odprawiane są ku czci Najświętszej Maryi Panny?
Zwrócenie uwagi na osobę Matki Zbawiciela jest w pełni uzasadnione. Ona nie jest jedynie jedną z postaci tej zbawczej historii, ale Ona – można powiedzieć – jest jej protagonistką. Przyjmuje słowo Boże i wtedy zaczyna realizować się tajemnica Bożego Wcielenia. Trwanie przy Maryi w czasie adwentowym pomaga także nam rozpalić w sobie tęsknotę za Zbawicielem, podobną do tej, jaką Ona nosiła w swoim sercu. Wreszcie Maryja uczy nas pokornego przyjęcia słowa Bożego, Bożej propozycji: „oto ja służebnica Pańska”.
Wspomniał Ksiądz o klasztorach cysterskich. Dlatego właśnie Najświętsza Maryja Panna jest centralną postacią rorat?
Jak wspomniałem, praktyka rorat zrodziła się w klasztorach cystersów, a jest to zakon bardzo związany z Matką Najświętszą. Mnisi kontemplując Jej rolę w tajemnicy Bożego Wcielenia i tajemnicy Odkupienia, zamknęli to doświadczenie w pobożnej praktyce rorat. Nabrało to szczególnego wymiaru w czasie oczekiwania adwentowego. Sama Msza Święta roratnia była odprawiana nieraz przez cały rok, jak świadczy o tym zespół śpiewaków Rorantystów w Krakowie na Wawelu. Ta pobożna praktyka zbliżała zatem do Matki Najświętszej i wraz z Nią „wypatrywano” przychodzącego Zbawiciela.
Przy ołtarzu, w czasie rorat pali się dodatkowa świeca, tzw. roratka. Dlaczego?
Zwyczaj świecy roratniej również przybliża nam Matkę Najświętszą, której serce było pełne łaski z nieba i czyste. W ten sposób mogła przyjąć Chrystusa. Dlatego jest tam wstążka biała i niebieska. Sam symbol świecy przypomina natomiast konieczność ofiary, bo świeca dając światło sama się spala. Maryja przyniosła nam światło Chrystusa, ponieważ ofiarowała się całkowicie Panu.
Dziś dominują wieczorne msze święte roratnie, czy raczej poranne? Jakie są najczęstsze argumenty za i przeciw?
Wszystko to zależy od regionu, od praktyki w innych parafiach. Za porannymi roratami przemawia stara tradycja i doświadczenie chrześcijańskie wschodzącego słońca. Wysiłek wczesnego wstawania mobilizuje też do czuwania. Wieczorna pora jest praktyczna dla dzieci i dla rodziców. W ten sposób duszpasterze wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rodziców.
W jaki sposób uczestnictwo w roratach może wpłynąć na pogłębienie naszej relacji z Matką Bożą i Zbawicielem?
Ona, Maryja, jest w centrum uwagi obecnych w kościele. Znaki światła, świeca roratnia – symbol Maryi niosącej Zbawiciela (płomień światła), słowa pieśni adwentowych i antyfon pomagają nam wejść w uczucia Matki Najświętszej, a Ona prowadzi nas do Jezusa. Ona uczy nas tęsknoty za Jezusem, co niewątpliwie bardzo ożywia przeżywanie naszej wiary chrześcijańskiej.
Dziękuję za rozmowę
Marta Dybińska
