„Wiwat Paderewski!” – takie okrzyki wznosili mieszkańcy miasta i turyści tłumnie zgromadzeni na inscenizacji przybycia polityka i kompozytora do stolicy Wielkopolski. Inscenizacja przyjazdu od niemal 40 lat rozpoczyna obchody upamiętniające wybuch powstania wielkopolskiego.
Mimo mroźnej aury, w piątkowe popołudnie na poznańskim dworcu kolejowym zebrał się tłum mieszkańców, którzy chcieli przywitać – podobnie jak 107 lat temu – Ignacego Jana Paderewskiego. To właśnie przyjazd kompozytora do stolicy Wielkopolski i jego przemówienie uznaje się za „iskrę zapalną” do wybuchu zwycięskiego powstania wielkopolskiego. Insurekcja rozpoczęta 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu była największym zwieńczonym zwycięstwem zrywem niepodległościowym na terenie zaborów. Ignacy Jan Paderewski, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1919 roku pełnił funkcję premiera i ministra spraw zagranicznych.
W piątek, w przeddzień głównych uroczystości rocznicowych, na Dworcu Letnim odbyła się inscenizacja przybycia Paderewskiego. W rolę męża stanu wcielił się poznański aktor Andrzej Lajborek, który wysiadł z pociągu witany okrzykami „Wiwat Paderewski!”.
Wesprzyj nas już teraz!
Po odśpiewaniu hymnu państwowego i przemówieniu, uczczono pamięć nauczyciela Ryszarda Łuczaka, pomysłodawcy inscenizacji, który zmarł w tym roku. Następnie, zgromadzeni na wydarzeniu mieszkańcy miasta i turyści śpiewali patriotyczne pieści.
Wśród osób, które przyszły zobaczyć inscenizację była pani Danuta, która w rozmowie z dziennikarzami przyznała, że uczestniczy w wydarzeniu po raz pierwszy. – Do tego, żeby tu przyjść zachęciła mnie rodzina. Chcę dzieciom pokazać troszeczkę historii, bo coraz bardziej od tej historii odchodzimy. Niech zobaczą, jak to kiedyś było; jak wyglądały stare parowozy, jak wyglądało wojsko – powiedziała.
Dla pana Krzysztofa udział w inscenizacji to już rodzinna tradycja. Jak mówił, „święta spędzamy od wielu, wielu lat w Poznaniu i ten drugi dzień świąt to już dla nas od lat wizyta właśnie na dworcu i powitanie Paderewskiego”.
– Zaczęło się od dzieci, którym chcieliśmy pokazać tę historię – tak młodszym jest łatwiej zrozumieć. Teraz dzieci już mamy dorosłe i cieszę się, że tę historię znają bardzo dobrze. Ale my z żoną przychodzimy nadal, trochę żeby powspominać te lata z dziećmi, i żeby się trochę przygotować na te główne obchody. Nie mamy co prawda w rodzinie żadnego powstańca, ale jesteśmy Wielkopolanami, a to ważne, żeby przy takich rocznicach być razem, czuć wspólnotę – powiedział.
Ignacy Jan Paderewski przybył do Poznania 26 grudnia 1918 roku w towarzystwie małżonki oraz oficerów misji alianckiej. Został entuzjastycznie powitany przez tłumy Polaków, przewieziono go do hotelu Bazar. Tam artysta wygłosił dwa przemówienia – z okna nad wejściem do hotelu oraz w holu – do oficjeli i dziennikarzy. Wizyta artysty przyczyniła się do rozpoczęcia powstania wielkopolskiego.
Centralne uroczystości 107. rocznicy zrywu – organizowane przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego wraz z Towarzystwem Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 – odbędą się w sobotę 27 grudnia.
Uroczystości rozpoczną się od złożenia kwiatów na mogile gen. Stanisława Taczaka i płk. Wincentego Wierzejewskiego na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan. Kwiaty pojawią się też przy tablicach pamiątkowych poświęconych m.in. dowódcom powstania, Ignacemu Janowi Paderewskiemu i pierwszemu poległemu powstańcowi, Franciszkowi Ratajczakowi.
Po południu w intencji powstańców wielkopolskich w poznańskiej farze zostanie odprawiona Msza święta. Po niej, o godz. 16:40 przy pomniku Powstańców Wielkopolskich odbędą się centralne uroczystości i ceremonia złożenia kwiatów. W uroczystości ma wziąć udział prezydent RP Karol Nawrocki.
O godz. 16:40, przyjętej umownie jako czas rozpoczęcia powstania, tradycyjnie zostaną uruchomione syreny alarmowe, będą też biły dzwony w kościołach. Na minutę zatrzymają się też poznańskie autobusy i tramwaje, a pasażerowie wysłuchają okolicznościowego komunikatu.
W ramach obchodów 107. rocznicy zwycięskiego zrywu – organizowanych przez samorząd województwa wielkopolskiego wraz z Towarzystwem Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918 – 1919 – w sobotę od godz. 14:00 na placu Wolności będzie można odwiedzić Miasteczko Powstańcze.
27 grudnia o godzinie 18:00 w Auli Uniwersyteckiej w Poznaniu odbędzie się także tradycyjny koncert. Jak co roku na jego program złożą się kolędy oraz pieśni patriotyczne, związane ze zrywem Wielkopolan sprzed 107. lat, w tym utwory „Przybyli ułani”, „O mój rozmarynie”, „Hej, nasza kompania”, „Piosnka Dudarza”.
W niedzielę, 28 grudnia, obchody 107. rocznicy wybuchu powstania odbędą się w Warszawie.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Zdobycze uczestników potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 roku. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w wyniku którego do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. Od 2021 roku dzień rocznicy jest także świętem państwowym – Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.
Źródło: PAP
