„Piątek jest piątek” – tłumaczył wiernym z ambony pewien pobożny kapłan, odnosząc się do potrzeby zachowania postnego charakteru tego dnia. I choć trudno ocenić na ile dziś owa piątkowa wstrzemięźliwość jest jeszcze potrzebą wynikającą z wiary, a na ile jest już tylko zwyczajem, to jedno jest pewne: w Polsce piątkowy post to wciąż sprawa ważna. I są na to dowody!
Często możemy usłyszeć opinie, że oto Kościół katolicki w Polsce upada, a jego wpływ na serca i umysły wiernych maleje. Zapewne nie są to spostrzeżenia bezpodstawne. Niemniej nie da się przejść bez komentarza obok spraw, na które Kościół wciąż ma wielki wpływ. I taką praktyką niewątpliwie jest postny charakter piątków, która wprost wypływa z szacunku dla Ofiary, jaką na Krzyżu złożył nasz Pan, Jezus Chrystus.
Warto zauważyć, że postny charakter piątków jest dziś właściwie polską specyfiką. Zachód jest na zupełnie innym etapie. Tam pojawiają się głosy, aby taki charakter piątkowi przywrócić. Choć tu często motywacje nie wypływają z wiary, ale raczej chęci zabłyśnięcia przed klimatycznym lobby. Zachód zatem, byłby gotów „pościć” w piątki dla klimatu. Ale świadomy katolik czyni to przez wzgląd na zbawczą Mękę i Śmierć Pana Jezusa.
Wesprzyj nas już teraz!
A jak owa postna praktyka wygląda w Polsce? I tu zaskoczenie. W dobie głoszenia antykościelnych haseł, medialnych apostazji, antyklerykalizmu wydawać by się mogło, że katolickie praktyki gasną. Tymczasem wystarczy spojrzeć na to co dzieje się w mediach – nie tylko katolickich – by dostrzec, że Polacy wciąż żywo interesują się tym, czy np. z okazji przypadającej w piątek uroczystości czy święta należy obowiązkowo zachować wstrzemięźliwość, czy też możliwe jest skorzystanie z dyspensy.
Ilekroć pojawia się tego rodzaju wątpliwość, w mediach kierowanych do katolików znajdziemy aktualne informacje na temat postu. I cieszą się one ogromną poczytnością. Ale temat jest na tyle ważny dla Polaków, że podejmują go nawet media, które programowo z Kościołem walczą. Bez trudu w „lewackich” mediach znajdziemy informacje a to o udzielanych dyspensach, a to o innych okolicznościach, które usuwają obowiązek postny.
Można pomyśleć, że mediom tym chodzi o zniszczenie w Polakach postnego charakteru tego dnia. Być może. Niemniej trzeba oddać, że publikacje te często też objaśniają czym jest post, kiedy i dla kogo jest obowiązkowy, a nawet rozróżniają post ścisły, ilościowy i jakościowy.
Dlaczego w zateizowanych mediach pojawiają się tego rodzaju informacje? Bo są one przez Polaków wciąż poszukiwane i czytane! A tego nie da się wytłumaczyć niczym innym jak chęcią dostosowania swoich piątkowych praktyk do katolickiego kalendarza liturgicznego! Inny przykład. Spójrzmy ma oferty lokali gastronomicznych w Polsce. Jakże wiele dostosowuje swoje piątkowe menu do postnego charakteru tego dnia. Przypadek? Nie! Bo – po ludzku patrząc – jaki biznesem stawiałby na kartę dań, które się nie sprzedadzą? A skoro jest zapotrzebowaniem to jest i stosowna oferta.
I jest to zjawisko – jak można sądzić – niepowtarzalne w skali światowej! I to jest w nas, Polakach, piękne!
Ale pamiętajmy, że post to nie tylko posiłki! Zaś kwestię obowiązków postnych każdego katolika opisuje Kodeks Prawa Kanonicznego:
Rozdział II – DNI POKUTY
Kan. 1249 – Wszyscy wierni, każdy na swój sposób, obowiązani są na podstawie prawa Bożego czynić pokutę. Żeby jednak wszyscy przez jakieś wspólne zachowanie pokuty złączyli się między sobą, zostają nakazane dni pokuty, w które wierni powinni:
(1) modlić się w sposób szczególny,
(2) wykonywać uczynki pobożności i miłości,
(3) podejmować akty umartwienia siebie przez wierniejsze wypełnianie własnych obowiązków,
(4) zwłaszcza zaś zachowywać post i wstrzemięźliwość, zgodnie z postanowieniami zamieszczonych poniżej kanonów.
Kan. 1250 – W Kościele powszechnym dniami i okresami pokutnymi są poszczególne piątki całego roku i czas wielkiego postu.
Kan. 1251 – Wstrzemięźliwość od spożywania mięsa lub innych pokarmów, zgodnie z zarządzeniem Konferencji Episkopatu, należy zachowywać we wszystkie piątki całego roku, chyba że w danym dniu przypada jakaś uroczystość. Natomiast wstrzemięźliwość i post obowiązują w środę popielcową oraz w piątek Męki i Śmierci Pana naszego Jezusa Chrystusa.
Kan. 1252 – Prawem o wstrzemięźliwości są związane osoby, które ukończyły czternasty rok życia, prawem zaś o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia sześćdziesiątego roku życia. Duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku nie związani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty.
Kan. 1253 – Konferencja Episkopatu może dokładniej określić sposób zachowania postu i wstrzemięźliwości, jak również w całości lub części zastąpić post i wstrzemięźliwość innymi formami pokuty, zwłaszcza uczynkami miłości i pobożności.
Oprac. MA
Zobacz także:
Czy w najbliższy piątek można jeść mięso? Polscy biskupi wydali odpowiednie dekrety
Czy w najbliższy piątek można jeść mięso? Polscy biskupi wydali odpowiednie dekrety
