„W 2022 r. zarejestrowano 155,8 tys. nowych związków małżeńskich, z czego 51 proc. stanowiły wyznaniowe”, wynika z raportu Głównego Urzędu Statystycznego. Udzielono 60 tys. rozwodów. W 71 proc. przypadków sąd orzekł wspólne wychowywanie dzieci przez rozwiedzionych rodziców.
„Liczba nowo zawieranych małżeństw i ich trwałość, jako element rozwoju demograficznego, ma bezpośredni wpływ na jego przemiany, ponieważ dzietność kobiet w Polsce jest determinowana między innymi liczbą zawieranych związków małżeńskich”, wskazał GUS w raporcie pt. „Sytuacja demograficzna Polski do 2022 roku”.
Według GUS, „70 proc. dzieci w Polsce rodzi się w małżeństwach, a ponad połowa dzieci w okresie pierwszych trzech lat trwania małżeństwa, co oznacza, że wzrost liczby nowozawartych małżeństw skutkuje w kolejnych 2–3 latach wzrostem liczby urodzeń”.
Wesprzyj nas już teraz!
Z danych GUS wynika, że „liczba nowo zawieranych małżeństw pozostaje od 2013 r. na poziomie poniżej 200 tysięcy”.
„W 2022 r. zarejestrowano 155,8 tys. nowych związków (najwięcej w bieżącym stuleciu – 258 tys. – odnotowano w 2008 r.)”, czytamy w raporcie. Zwrócono w nim uwagę, że „po raz drugi w całym okresie powojennym odnotowano tak niską liczbę małżeństw w 2020 r. z powodu restrykcji związanych z pandemią COVID–19, kiedy zawarto 145 tys. małżeństw)”.
W latach 2005–2019 orzekanych było średnio ok. 65 tys. rozwodów (po szczycie w 2006 r., kiedy było ich prawie 72 tys.). W 2020 r. z powodu pandemii i ograniczonej pracy sądów orzeczono jedynie 51 tys. rozwodów, natomiast w 2022 r. ponad 60 tys.
Z raportu wynika, że od 2011 r. – każdego roku – liczba nowopowstałych związków małżeńskich jest niższa od liczby małżeństw rozwiązanych przez śmierć współmałżonka lub przez rozwód.
W końcu 2022 r. w Polsce istniało 8583 tys. małżeństw – o ponad 100 tys. mniej, niż rok wcześniej.
„W latach 90. ubiegłego oraz na początku bieżącego wieku rozwody stanowiły przyczynę jednej piątej rozwiązywanych rocznie małżeństw, obecnie jest to prawie 23 proc.”, przekazał GUS.
Współczynnik zawierania małżeństw w Polsce nie przekracza w ostatnich latach 5 promili, w 2022 r. wyniósł 4,1 promila.
Częstość zawierania małżeństw w miastach jest wyższa, niż na wsi (wynoszą odpowiednie 4,2 promila i 4 promila), co oznacza spadek o 0,2–0,4 p. prom. w porównaniu do 2021 r. W przypadku województw – najwyższe współczynniki notuje woj. małopolskie i pomorskie (w 2022 r. – 4,5 promila), a najniższe: opolskie i świętokrzyskie (3,7 promila w 2022 r.).
„Wśród ogółu zawieranych w 2022 r. małżeństw 75 proc. stanowią pierwsze związki małżeńskie (w miastach 72 proc., na wsi 80 proc.). Ich udział maleje co roku o około 1–2 p. proc. Obniża się również natężenie zawierania małżeństw w młodszych grupach wieku, co należy wiązać z opóźnianiem decyzji o zawarciu małżeństwa, pozostawaniem w związkach niesformalizowanych lub rezygnacją z życia w związku”, wskazał GUS.
„W 2022 r. mediana wieku mężczyzny zawierającego małżeństwo wyniosła ponad 31 lat, a kobiety ok. 29 lat. W przypadku obydwu płci jest to o prawie 6 lat więcej, niż w 2000 roku”, wskazał GUS.
Najmłodsi kawalerowie mieszkają w województwach wschodniej i południowo–wschodniej Polski (podkarpackie, lubelskie i małopolskie) – ich mediana wieku to ok. 30 lat. Z kolei najstarszymi kawalerami są mieszkańcy Polski zachodniej (zachodniopomorskie, lubuskie oraz dolnośląskie) – mający ok. 33–34 lata. Podobnie jest w przypadku panien młodych – najmłodsze (27–28 lat) zamieszkują województwa Polski wschodniej oraz południowo–wschodniej, a najstarsze (ponad 31 lat) województwa zachodnie.
Małżeństwa wyznaniowe (tj. zawarte w kościołach i związkach wyznaniowych oraz jednocześnie zarejestrowane w urzędach stanu cywilnego) stanowiły w 2022 r. ok. 51 proc. zawieranych prawnie związków, z tego na wsi było to 61 proc., w miastach 44 proc. Ich odsetek co roku nieznacznie maleje – w 2010 r. wynosił 68 proc.; w miastach 63 proc. i 75 proc. na wsi.
W 2022 r. zostało rozwiązanych przez sąd ponad 60 tys. małżeństw. Liczba rozwodów w miastach jest prawie 3–krotnie wyższa, niż na wsi, a w przypadku separacji 2–krotnie wyższa.
Także w układzie regionalnym występują znaczne różnice, tj. postępowanie mieszkańców województw południowo–wschodniej Polski jest bardziej tradycyjne, natomiast najmniej tradycyjne w województwach zachodnich. Rozwiedzeni małżonkowie przeżywają ze sobą średnio ok. 15 lat. Na przestrzeni lat podwyższa się także wiek małżonków podejmujących decyzję o rozwodzie – w 2022 r. statystyczny rozwodzący się mężczyzna miał ponad 43 lata, a kobieta prawie 41 lat, tj. byli o ok. 5 lat starsi, niż w 2000 r. i o 6–7 lat niż w 1990 r.
Społecznym skutkiem rozwodów są losy małoletnich dzieci (w wieku poniżej 18 lat), których liczba w rozwiedzionych małżeństwach w 2022 r. wyniosła ok. 52 tys. „Rodzi to istotne konsekwencje dla funkcjonowania takich rodzin i powoduje wzrost liczby rodzin samotnych matek z małoletnimi dziećmi”, wskazał GUS.
Zwrócił uwagę, że coraz częściej sąd orzeka wspólne wychowywanie dzieci przez rozwiedzionych rodziców. „W 2022 r. takich rozstrzygnięć było 71 proc., opieka przyznana wyłącznie matce to 25 proc. przypadków (w 2000 r. udział ten wynosił 65 proc.), natomiast wyłączna opieka ojca to tylko niespełna 3 proc. przypadków”, wynika z raportu.
Źródło: PAP
