Co dziesiąty polski senior doświadczył złego traktowania z powodu wieku – wynika z opublikowanych w piątek badań CBOS. Najczęściej osoby starsze spotykają się ze złym stosunkiem do nich w przestrzeni publicznej, np. w sklepie, komunikacji miejskiej czy na ulicy, rzadziej w placówkach służby zdrowia, urzędach i bankach. Socjologowie zbadali również odsetek pracujących seniorów oraz ich zainteresowania i pasje, a także poziom ich samodzielności.
Ze złym lub gorszym traktowaniem osób starszych zetknęło się ponad dwie piąte badanych, a co dziesiąty senior osobiście doświadczył takiego traktowania. Z takimi sytuacjami respondenci stykali się najczęściej w miejscach publicznych – na ulicy, w sklepie, w środkach komunikacji, rzadziej w placówkach służby zdrowia, urzędach, czy bankach, natomiast najrzadziej w swoich rodzinach.
Wesprzyj nas już teraz!
Jak wynika z badania CBOS, dostrzeganie przejawów złego traktowania jest wynikiem pewnej wrażliwości i świadomości społecznej, miejsca zamieszkania, miejsc, w których się bywa, a także podejmowanych aktywności. Gorsze traktowanie seniorów w przestrzeni publicznej częściej zauważają osoby lepiej wykształcone, znajdujące się w złym położeniu materialnym, częściej badani w młodym i średnim wieku niż sami seniorzy.
Brak szacunku wobec osób starszych w przestrzeni publicznej jest bardziej zauważalny w większych miastach, w których jest, z jednej strony, większe natężenie interakcji, więcej obiektów użyteczności publicznej, więcej miejsc, gdzie gorsze traktowanie seniorów można dostrzec, z drugiej zaś większa anonimowość relacji.
Aktywność społeczna
Z deklaracji badanych w wieku 60+ wynika, że co ósmy z nich pracuje zarobkowo. Odsetek pracujących spada jednak wraz z wiekiem.
Ankieterzy CBOS zapytali seniorów, w jaki sposób spędzają czas wolny. Prawie wszyscy ankietowani oglądają telewizję (98 proc.), a ogromna większość chodzi do kościoła (88 proc.).
Zdecydowana większość seniorów spotyka się ze znajomymi i przyjaciółmi w domu (88 proc.), bądź poza domem (78 proc.). Większość też czyta książki, czasopisma i gazety (84 proc.), słucha radia i muzyki (82 proc.), chodzi na spacery i piesze wycieczki (75 proc.), uprawia działkę lub ogród (70 proc.).
Znaczna grupa badanych w wieku 60+ opiekuje się wnukami/prawnukami (59 proc.), pomaga dzieciom/rodzinie w prowadzeniu domu (45 proc.), pomaga dzieciom/członkom rodziny w ich działalności zarobkowej (41 proc.), opiekuje się współmałżonkiem lub innymi starszymi, chorymi, niepełnosprawnymi w rodzinie (32 proc.). Niemal co piąty pracuje społecznie na rzecz innych ludzi, społeczności lokalnej, sąsiadów, parafii (19 proc.), a co szósty uczestniczy w działalności jakieś grupy, wspólnoty religijnej (16 proc.).
Ponad dwie piąte seniorów podróżuje po kraju, zwiedza różne miejsca, uprawia gimnastykę, chodzi na basen, jeździ na rowerze. Blisko co trzeci ankietowany korzysta z komputera, a niewiele mniej uczestniczy w życiu kulturalnym – chodzi do kina, muzeów, galerii, na wystawy, do teatru, opery, na koncerty, podróżuje po świecie. Trochę rzadziej seniorzy poświęcają swój czas na dokształcanie, uzupełnianie wiedzy (14 proc.), albo na naukę języków obcych (9 proc.).
Autorzy opracowania stwierdzają, że grupa badanych w wieku 60+ nie jest jednorodna. Mniej więcej jedną czwartą osób należących do niej można zaliczyć do grona aktywnych seniorów. Ogromna większość z nich spędza czas aktywnie – korzysta z nowoczesnych technologii, uczestniczy w życiu kulturalnym, podróżuje po kraju i świecie, uprawia sport, dokształca się. Bardziej aktywnemu spędzaniu czasu sprzyja nie tylko młodszy wiek, lecz również lepsze wykształcenie, dobra ocena swojego stanu zdrowia, zadowolenie z warunków materialnych, zamieszkiwanie w mieście. Przeciętny respondent należący do tej grupy ma 67 lat.
Mniej więcej dwie piąte ogółu badanych w wieku 60+ stanowią najmniej aktywni seniorzy. Do najczęściej podejmowanych przez nich form aktywności należy zaliczyć: oglądanie telewizji, chodzenie do kościoła oraz spotykanie się ze znajomymi, przyjaciółmi w domu. Typowy przedstawiciel tej grupy ma 73 lata, wykształcenie podstawowe, jest płci żeńskiej. Badani zaklasyfikowani do tej grupy są mieszkańcami wsi równie często jak mieszkańcami miast, a swoje położenie materialne oraz swój stan zdrowia oceniają gorzej niż pozostali w wieku 60+.
Samodzielność osób starszych
Z badania poświęconego pomocy udzielanej osobom starszym wynika z kolei, że niespełna dwie piąte ogółu Polaków (39 proc.) zna osobę, która ma trudności z samodzielnym wykonywaniem codziennych czynności. W grupie respondentów powyżej 60 roku życia 14 proc. uznaje się za osobę wymagającą pomocy.
Badani potrzebują pomocy w wielu codziennych sytuacjach. Są to przede wszystkim: załatwianie spraw u lekarza, w urzędach czy innych instytucjach, potrzeba poradzenia się w ważnych sprawach oraz uzyskania pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego (zakupy, sprzątanie, pranie, przygotowywanie posiłków). Mniej więcej połowa osób mających trudności z wykonywaniem codziennych czynności potrzebuje też pomocy finansowej (52 proc.).
Jak stwierdza CBOS, tymi, którzy udzielają potrzebującym pomocy w wykonywaniu codziennych czynności, są najczęściej dzieci (i wnuki w przypadku osób starszych), sąsiedzi, współmałżonek oraz przyjaciele. Według badanych rzadko taką pomoc niosą pielęgniarki środowiskowe, osoby z parafii, czy organizacji charytatywnej i opiekunki z ośrodka pomocy społecznej.
W większości takich sytuacji badani określający się jako potrzebujący wsparcia otrzymują pomoc częściej, niż jej potrzebują. Rzadziej niż by oczekiwali, mogą liczyć tylko na wsparcie finansowe.
Dane pochodzą z połączonych badań CBOS „Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzonych 17–25 sierpnia 2016 r. (N=1033) i 30 czerwca – 7 lipca 2016 roku (N=983). Oba badania przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) na reprezentatywnych próbach losowych dorosłych mieszkańców Polski.
KAI
MWł
