Czeski prokurator wystąpił przeciwko obecnemu premierowi kraju Andrejowi Babišowi, donosząc na niego do Prokuratury Europejskiej, która zaczęła działać od 1 czerwca br. Prokurator Boris Havel poinformował, że donos dotyczy konfliktu interesów premiera miliardera jako przedsiębiorcy i polityka.
Niezależna Prokuratura Europejska (EPPO) z siedzibą w Luksemburgu oficjalnie zaczęła działać 1 czerwca i ma się skupić na ściganiu korupcji, a także przestępstw finansowych w UE. W szczególności ma badać sprawę wykorzystania unijnych funduszy.
Nowa prokuratura dołącza do unijnej „Ligi Sprawiedliwości” i będzie analizować m.in. sposób rozdysponowania środków unijnych przeznaczonych na odbudowę po koronakryzysie.
Wesprzyj nas już teraz!
Prokurator Havel wyjaśnił dziennikarzom, że formularze raportów z dwóch spraw przeciwko premierowi trafiły już do nowo utworzonej EPPO.
Komisja Europejska stwierdziła w raporcie z audytu z kwietnia, że Andrej Babiš miał konflikt interesów jako premier i właściciel holdingu spożywczo-chemiczno-medialnego Agrofert.
Babiš jest piątym najbogatszym człowiekiem w Czechach. Stanowczo zaprzeczył jakimkolwiek wykroczeniom. Określił unijnych audytorów mianem „mafii.”
Komisja Europejska uznała w swoich raportach, że Andrej Babiš łamie krajowe i unijne prawo, ponieważ jako premier ma wpływ na system zarządzania funduszami unijnymi, a jednocześnie korzysta z nich za pośrednictwem koncernu Agrofert.
Szef czeskiego rządu broni się, że formalnie przekazał do dwóch funduszy powierniczych swoją firmę. Bruksela podjęła działania, by wymusić jednoznaczne rozdzielenie interesów politycznych i gospodarczych premiera. Babiš wielokrotnie krytykował Brukselę za naruszanie suwerenności kraju.
W Czechach sprawa konfliktu interesów premiera mobilizuje opozycję i część opinii publicznej. Szefa rządu wspierają socjaldemokraci i komuniści oraz prezydent Miloš Zeman.
W reakcji na kroki czeskich eurodeputowanych, którzy oskarżyli premiera, KE od grudnia 2018 roku nie przekazuje do Czech żadnych środków z unijnego budżetu na projekty i inwestycje, z których mógłby skorzystać koncern Agrofert, poza unijnymi dopłatami w ramach wspólnej polityki rolnej.
Z audytu KE wynika, że władze funduszy powierniczych zarządzających Agrofertem (zasiada w nich małżonka Babiša) są zobligowane do ochrony interesów premiera, jedynego beneficjenta, a także mogą być przez niego swobodnie wymieniane.
Komisja stwierdziła, że Babiš wywarł „decydujący wpływ na fundusze powiernicze”, wzywając do „100-pprocentowej korekty finansowej” wszystkich dotacji przyznanych Agrofertowi po lutym 2017 r.
Złożono także wniosek w parlamencie o wotum nieufności wobec premiera, ale komuniści popierający Babiša, zapowiedzieli, że nie wezmą udziału w głosowaniu.
Prezydent Miloš Zeman, jasno dał do zrozumienia, że pozwoli Babišowi kontynuować rządy do wyborów powszechnych zaplanowanych na 8-9 października.
Byłemu komuniści, który został zarejestrowany jako współpracownik tajnej policji w latach 80., postawiono również zarzuty w związku z domniemanym oszustwem w postaci bezprawnego wykorzystania dotacji unijnych na jego gospodarstwo.
W czwartek premier grzmiał w parlamencie, że „nikt z zagranicy nie wtrąci się w nasze sprawy”. – Nie chcemy, aby naszym krajem zarządzał Parlament Europejski, fanatyczni zieloni – deklarował.
Partia Babiša ANO traci poparcie w sondażach. W miniony weekend ANO zajęło trzecie miejsce w sondażu przeprowadzonym przez agencję Kantar CZ, uzyskując 19 proc. głosów społeczeństwa.
Czeska policja zwróciła się do Prokuratury Europejskiej, oskarżając premiera o oszustwo w sprawie domniemanego nadużywania dotacji Unii Europejskiej. Jednostka kryminalna Departamentu Przestępczości Gospodarczej praskiej policji zakończyła śledztwo w sprawie o kryptonimie „Bocianie Gniazdo.” Rzecznik praskiej prokuratury zaznaczył w poniedziałek, że prokuratura otrzymała wniosek o postawienie w stan oskarżenia dwóch osób, a także akta śledztwa w sprawie, która zawiera 34 tys. stron.
„Bocianie Gniazdo” to kompleks wypoczynkowy który składa się częściowo z gospodarstwa rolnego, centrum konferencyjnego z hotelem i obiektami sportowymi. Ośrodek miał w latach 2007-2013 otrzymać dofinansowanie unijne przeznaczone dla małych i średnich przedsiębiorstw.
W przeszłości nieruchomość była częścią Agrofert, zanim została wydzielona w osobną spółkę. Później ponownie stała się częścią holdingu Agrofert.
Prokuratura Europejska rozpoczęła działalność 1 czerwca 2021 r. Prokurator UE jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń i ścigania przestępstw mających wpływ na budżet UE, takich jak: oszustwo, korupcja, pranie pieniędzy, transgraniczne oszustwa związane z VAT.
Prokuratorzy nadzorują śledztwa i postępowania karne oraz tworzą kolegium EPPO wraz z Prokuratorem Naczelnym, który sprawuje urząd przez jedną, sześcioletni kadencję. W ramach przepisów przejściowych dotyczących pierwszego mandatu prokuratorzy europejscy z Grecji, Hiszpanii, Włoch, Cypru, Litwy, Holandii, Austrii i Portugalii – wyłonieni w drodze losowania – będą sprawować 3-letni nieodnawialny mandat.
Pierwszym Naczelnym Prokuratorem jest Laura Codruţa Kövesi. Do EPPO przystąpiło 20 państw członkowskich, uczestniczących we wzmocnionej współpracy EPPO. Polska nie jest jej częścią.
Ustanowienie Prokuratury Europejskiej uprawnionej do zwalczania przestępstw przeciwko interesom finansowym UE było od wielu lat przedmiotem dyskusji1. Dwadzieścia lat po tym, jak eksperci Corpus Iuris zalecili utworzenie Prokuratury Europejskiej (EPPO) i cztery lata po przedstawieniu przez Komisję wniosku, rozporządzenie ustanawiające Prokuraturę Europejską otrzymało zgodę Parlamentu Europejskiego w dniu 5 października 2017 r. i zostało ostatecznie przyjęte przez Radę do Spraw Wewnętrznych (WSiSW) 12 października 2017 r. w ramach wzmocnionej współpracy z 20 państwami członkowskimi.
Prokuratura Europejska ma być niezależną europejską prokuraturą właściwą do prowadzenia dochodzeń i ścigania przestępstw określonych w dyrektywie w sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pomocą prawa karnego („dyrektywa PIF”).
Osiągnięcie porozumienia w sprawie Prokuratury Europejskiej nie było łatwe. Dopiero po drugim głosowaniu przekroczono próg co najmniej jednej trzeciej głosów przyznanych parlamentom narodowym i mechanizm został uruchomiony. Wcześniejsze projekty dyrektywy naruszały zasadę pomocniczości.
Po wieloletnich żmudnych i trudnych negocjacjach stosowane rozporządzenie zostało przyjęte na podstawie art. 86 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), który przewiduje specjalną procedurę ustawodawczą i wymaga jednomyślności w Radzie po uzyskaniu zgody Parlamentu, ale przewiduje również możliwość wzmocnionej współpracy w przypadku braku jednomyślności.
Ustawodawca musiał skorzystać z tej możliwości, ponieważ Węgry, Malta, Holandia, Polska i Szwecja zdecydowały się nie przystępować do Prokuratury Europejskiej na tym etapie.
Tekst rozporządzenia znacznie ewoluował w trakcie negocjacji, w szczególności w sprawie struktury i kompetencji Prokuratury Europejskiej.
Jest ona pierwszym organem Unii, który może prowadzić własne dochodzenia i postępowania karne dotyczące przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii. Jest związana Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej (CFR) oraz zasadami praworządności i proporcjonalności we wszystkich swoich działaniach.
Urząd jest zobowiązany do prowadzenia dochodzeń w sposób bezstronny i poszukiwania wszelkich istotnych dowodów – zarówno obciążających, jak i uniewinniających (art. 5 ust. 4).
Prokuratura Europejska ma wszczynać i prowadzić dochodzenia bez zbędnej zwłoki. Oznacza to, że Prokuratura Europejska jest co do zasady zobowiązana do wszczęcia dochodzenia karnego, jeżeli istnieją wystarczające podstawy (art. 26) i nie ma swobody wszczęcia dochodzenia zależnego m.in. względy polityczne, roczny plan zarządzania lub dostępność zasobów, tak jak w przypadku OLAF.
W śledztwach Prokuratury Europejskiej ma pomagać prokuratura poszczególnych państw na zasadzie lojalnej współpracy. W praktyce oznacza to, że Prokuratura Europejska i organy krajowe wspierają się nawzajem i informują o odpowiednich sprawach mających wpływ na budżet UE.
Prokuratury krajowe mają nawet bezwzględny obowiązek zgłaszania właściwym organom „bez zbędnej zwłoki” wszelkich działań przestępczych, w odniesieniu do których Prokuratura Europejska mogłaby wykonywać swoje kompetencje (art. 24). Podobnie instytucje, organy, urzędy i agencje UE muszą w ten sam sposób składać sprawozdania Prokuraturze Europejskiej (art. 24).
Prokuratura Europejska odpowiada przed Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją za swoje ogólne działania.
Zgodnie z ust. 2 art. 25 Prokuratura Europejska może wykonywać swoją właściwość materialną tylko wtedy, gdy przestępstwo pociąga za sobą szkodę w interesach finansowych Unii w wysokości co najmniej 10 tys. euro, chyba że sprawa ma „reperkusje” na poziomie Unii lub dotyczy urzędników UE.
Aby Prokuratura Europejska mogła ustalić, czy jest właściwa, a zatem może wszcząć dochodzenie, art. 24 przewiduje kompleksowe obowiązki sprawozdawcze nałożone na władze krajowe oraz instytucje, organy, urzędy i agencje UE.
Źródło: euractiv.com., osw.waw.pl., consilium.europa.eu., edition.cnn.com., eucrim.eu
AS
