Czy Kościół może przestać być święty?

W dobie szalejącego kryzysu zniechęcenie wobec Kościoła przychodzi łatwo. Jednak musimy pamiętać, że grzeszą jedynie ludzie do niego należący. Kościół zaś pozostaje nieskalany, wciąż udziela świętych sakramentów i pobudza do doskonałości życia chrześcijańskiego. Trudno by było inaczej – wszak jego założycielem jest sam Pan Jezus.

O ustanowieniu Kościoła przez Chrystusa Pana uczy Sobór Watykański II „Pan Jezus na początku przywołał do siebie tych, których sam chciał i przybyli do Niego. I ustanowił dwunastu, aby z Nim przebywali i żeby ich wysyłał nauczać. W ten sposób zostali Apostołowie zarodkiem nowego Izraela i równocześnie zaczątkiem nowej hierarchii. Następnie, kiedy raz na zawsze swoją śmiercią i zmartwychwstaniem dopełnił w sobie samym tajemnic naszego zbawienia i odnowienia wszystkiego, osiągnąwszy jako Pan wszelką władzę w niebie i na ziemi, zanim został wzięty do nieba, założył swój Kościół jako sakrament zbawienia” (Sobór Watykański II Ad Gentes, n. 5 / misje.pl).

Co więcej, Kościół jest Mistycznym Ciałem Chrystusa „podobnie jak jedno jest ciało, choć składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała, mimo iż są liczne, stanowią jedno ciało, tak też jest i z Chrystusem. Wszyscyśmy bowiem w jednym Duchu zostali ochrzczeni, [aby stanowić] jedno Ciało: czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni. Wszyscyśmy też zostali napojeni jednym Duchem” (Biblia Tysiąclecia 1 Kor; 12-13).

Kongregacja Nauki Wiary za czasów prefektury kardynała Ratzingera nauczała zaś, że „pełnia tajemnicy zbawczej Chrystusa należy także do Kościoła, nierozerwalnie złączonego ze swoim Panem. Jezus Chrystus bowiem nadal jest obecny i prowadzi swoje dzieło odkupienia w Kościele i poprzez Kościół, który jest Jego Ciałem. Tak jak głowa i członki żywego ciała, chociaż nie są tożsame, są nierozdzielne, tak również Chrystusa i Kościoła nie należy utożsamiać, ale nie można też oddzielać, stanowią bowiem jedynego całego Chrystusa.

Ta sama nierozdzielność jest wyrażona w Nowym Testamencie także przy pomocy analogii Kościoła jako Oblubienicy Chrystusa. Dlatego w powiązaniu z jedynością i powszechnością zbawczego pośrednictwa Jezusa Chrystusa należy stanowczo wyznawać jako prawdę wiary katolickiej jedyność założonego przezeń Kościoła. Tak jak jest jeden Chrystus, istnieje tylko jedno Jego Ciało, jedna Jego Oblubienica: jeden Kościół katolicki i apostolski” (Deklaracja Dominus Iesus, n. 16 / opoka.org.pl).

Świętość Kościoła

O nieskalaniu Kościoła święty Paweł pisze „[…] Chrystus umiłował Kościół i wydał za niego samego siebie, aby go uświęcić, oczyściwszy obmyciem wodą, któremu towarzyszy słowo, aby osobiście stawić przed sobą Kościół jako chwalebny, nie mający skazy czy zmarszczki, czy czegoś podobnego, lecz aby był święty i nieskalany” (Biblia Tysiąclecia Ef 5; 25-27).

Temat ten podejmuje również Pius XII „Chrystus Pan spogląda z nieba ze szczególną zawsze miłością na nieskażoną Oblubienicę swoją, tułającą się na tym padole wygnania, a widząc ją w niebezpieczeństwie albo sam osobiście, albo przez aniołów swoich albo też innych niebieskich patronów ratuje pośród wzburzonych odmętów, a uśmierzywszy burzę i uspokoiwszy merze, pociesza tym pokojem, który przewyższa wszelki zmysł” (Pius XII, Mystici Corporis, n. 31 / opoka.org.pl)

O świętości Kościoła poucza również Katechizm „Kościół jest święty: jego twórcą jest najświętszy Bóg; Chrystus, Jego Oblubieniec, wydał się na ofiarę, aby go uświęcić; ożywia go Duch świętości. Chociaż obejmuje grzeszników, jest nieskalany, choć złożony z grzeszników. Świętość Kościoła jaśnieje w świętych, a w Maryi już cały jest święty” (Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 867).

„Kościół… uznawany jest przez wiarę za niezachwianie święty. Albowiem Chrystus, Syn Boży, który wraz z Ojcem i Duchem Świętym doznaje czci jako sam jeden Święty, umiłował Kościół jako oblubienicę swoją, siebie samego zań wydając, aby go uświęcić; złączył go też ze sobą jako ciało swoje i hojnie obdarzył darem Ducha Świętego na chwałę Bożą. Kościół jest więc świętym Ludem Bożym” (Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 823).

„Kościół zjednoczony z Chrystusem jest uświęcany przez Niego; przez Niego i w Nim staje się on również uświęcający: Uświęcenie człowieka w Chrystusie i uwielbienie Boga jest celem wszystkich innych dzieł Kościoła. To właśnie w Kościele złożona została pełnia środków zbawienia” (Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 824).

Duch Święty prowadzi Kościół

Zgodnie ze słowami Chrystusa Kościół jest prowadzony przez Ducha Świętego „Ja zaś będę prosił Ojca, a innego Pocieszyciela da wam, aby z wami był na zawsze – Ducha Prawdy, którego świat przyjąć nie może, ponieważ Go nie widzi ani nie zna. Ale wy Go znacie, ponieważ u was przebywa i w was będzie” (Biblia Tysiąclecia J 14; 16-17).

Uczy o tym także Sobór Watykański II „kiedy zaś dopełniło się dzieło, którego wykonanie Ojciec powierzył Synowi na ziemi, zesłany został w dzień Zielonych Świąt Duch święty, aby Kościół ustawicznie uświęcał i aby w ten sposób wierzący mieli przez Chrystusa w jednym Duchu dostęp do Ojca. On to właśnie jest Duchem życia, czyli źródłem wody tryskającej na żywot wieczny, przez Niego Ojciec ożywia ludzi umarłych na skutek grzechu, zanim śmiertelne ich ciała wskrzesi w Chrystusie. Duch mieszka w Kościele, a także w sercach wiernych jak w świątyni, w nich przemawia i daje świadectwo przybrania za synów.

Prowadząc Kościół do wszelkiej prawdy i jednoczenie we wspólnocie (in communione) i w posłudze, uposaża go w rozmaite dary hierarchiczne oraz charyzmatyczne, i przy ich pomocy nim kieruje oraz owocami swoimi go przyozdabia. Mocą Ewangelii utrzymuje Kościół w ciągłej młodości, ustawicznie go odnawia i do doskonałego zjednoczenia z Oblubieńcem prowadzi. Albowiem Duch i Oblubienica mówią do Pana Jezusa Przyjdź! Tak to cały Kościół okazuje się jako lud zjednoczony jednością Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. (Sobór Watykański II, Lumen Gentium / nonpossumus.pl).

O prowadzeniu przez Ducha Świętego pisze także Jan Paweł II „wspomagany przez Ducha Świętego, który prowadzi go do całej prawdy, Kościół nie przestał — i nigdy nie może przestać — zgłębiać tajemnicy Słowa Wcielonego, w której wyjaśnia się naprawdę tajemnica człowieka” (Jan Paweł II Veritatis splendor n. 28 / opoka.org.pl).

Główne zadanie Kościoła – nadprzyrodzone

Kościół przez dwa tysiąclecia uczynił mnóstwo dobra dla ludzkości. Szpitale, uniwersytety, pomoc charytatywna, wielkie dzieła sztuki, to głównie jego zasługi. Niemniej jednak należy pamiętać, że główne zasługi Kościoła mają charakter duchowy, związany z szerzeniem Chrystusa.

Jak zauważa święty Jan Paweł II „istnieją też koncepcje, które umyślnie kładą nacisk na Królestwo i chętnie określają się jako stawiające Królestwo w swym centrum. Koncepcje te uwypuklają obraz Kościoła, który nie myśli o samym sobie, ale zajmuje się całkowicie dawaniem świadectwa i służeniem Królestwu. Mówi się, że jest to „Kościół dla drugich”, tak jak Chrystus jest człowiekiem dla drugich. Zadanie Kościoła opisuje się tak, jakby miało ono iść w dwojakim kierunku: z jednej strony szerzenie tak zwanych „wartości Królestwa”, takich jak pokój, sprawiedliwość, wolność, braterstwo; z drugiej — popieranie dialogu między narodami, kulturami, religiami, aby we wzajemnym wzbogacaniu się pomagały światu w odnowie i zdążaniu coraz bardziej ku Królestwu.

Obok aspektów pozytywnych koncepcje te ujawniają często strony negatywne. Przede wszystkim zachowują pewne milczenie w odniesieniu do Chrystusa”. (Jan Paweł II Redemptoris Missio, n. 17 / opoka.org.pl).

„Rzeczywistość Królestwa rozumie się w takim właśnie całościowym ujęciu. Niewątpliwie wymaga ono rozwoju dóbr ludzkich i wartości, które słusznie nazwać można „ewangelicznymi”, ponieważ są związane z Dobrą Nowiną. Jednakże popieranie ich, co również jest zadaniem Kościoła, nie może być odrywane ani przeciwstawiane innym jego zasadniczym zadaniom, takim jak głoszenie Chrystusa i Jego Ewangelii, zakładanie i rozwijanie wspólnot, które urzeczywistniają pomiędzy ludźmi żywy obraz Królestwa” (Jan Paweł II Redemptoris Missio, n. 19 / opoka.org.pl).

W cytowanych fragmentach nauczania Kościoła usunięto niekiedy wewnętrzne odnośniki (np. do Pisma Świętego czy innych dokumentów kościelnych). Służyło to wyłącznie poprawie czytelności tekstu.

mjend