Ze zdumieniem przeczytaliśmy zamieszczony w portalu PAP dzieje.pl, a rozpowszechniony przez inne media tekst „Kamienie na szaniec, czyli mit domaga się analizy” oparty na osobistych refleksjach Elżbiety Janickiej – publikujemy oświadczenie Naczelnictwa ZHR w sprawie artykułu Elżbiety Janickiej pt. „Kamienie na szaniec, czyli mit domaga się analizy”.
Nie akceptujemy niszczenia kolejnych autorytetów, zwłaszcza że przedstawione tezy nie są poparte żadnymi rzetelnymi badaniami historycznymi. Reportaż Aleksandra Kamińskiego to historia grupy przyjaciół zaangażowanych w walkę z okupantem, która nie jest monografią dziejów okupacji. Opowieść ta przez dziesiątki lat dawała, i daje do dzisiaj, wychowawcom ważny instrument w kształtowaniu postawy patriotycznej, o której niektórzy próbują zapomnieć, czy wręcz wyeliminować ją z naszej świadomości. Taką funkcję ma, w naszej ocenie, pełnić przywołany wyżej artykuł i zamieszczone w nim opinie. Tezy tam postawione, zwłaszcza że oparte na nieprzekonujących przesłankach, są obraźliwe zarówno dla ludzi bohatersko walczących w czasie II wojny światowej, jak i dla nas współcześnie żyjących.
Przedstawiona w artykule interpretacja zachowań „Zośki” i „Rudego” nie uwzględnia okoliczności opisanych przez Aleksandra Kamińskiego, kiedy to „Rudy” po dniach tortur i katowania, stał w obliczu śmierci. W takiej chwili obecność przyjaciela i uścisk jego dłoni miały z pewnością całkowicie odmienny wymiar niż sugeruje autorka. Zastanawiamy się, jak wiele potrzeba zdeformowanej wyobraźni albo złej woli, aby na siłę interpretować zachowania postaci sprzed 70 lat zgodnie z potrzebami modnych obecnie trendów. Jest to niepotrzebne i niezrozumiałe, zwłaszcza że oderwane od realiów czasów okupacji.
Wesprzyj nas już teraz!
Uważamy, że istnieje dostatecznie bogata literatura i opracowania historyczne, wspomnienia potwierdzające wiarygodność myśli i zdarzeń będących udziałem tamtego bohaterskiego pokolenia. Przywołać tu można niezwykłą korespondencję opracowaną przez Tomasza Strzembosza w książce „Bohaterowie Kamieni na szaniec” albo „Pamiętniki żołnierzy Batalionu Zośka”. Zarys koncepcji wychowania przez walkę przedstawił w książce „Całym życiem” Stanisław Broniewski-Orsza. Nie było w niej ani cienia nacjonalizmu czy antysemityzmu. Przykro nam, że nie jest tego świadoma autorka cytowanych opinii.
Niezależnie od tego jak dalekie i nieuprawnione wnioski będą wyciągane z postulowanej analizy „Kamieni na szaniec”, rozsiane w mogiłach po całej Polsce pokolenie Szarych Szeregów, symbolizowane przez „Zośkę”, „Alka” i „Rudego”, będzie dla nas zawsze punktem wychowawczego odniesienia.
W programie harcerskiego wychowania bohaterstwo tamtego czasu, umiłowanie ojczyzny, poświęcenie wartościom najwyższym, dawanie świadectwa prawdzie, przyjaźni, uczciwości w czynach i relacjach wobec innych będzie wyznacznikiem wszystkich działań wychowawczych.
Z takim programem służby Bogu, Polsce i bliźnim harcerstwo przetrwało czas komunistycznego zniewolenia. Taki program Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej będzie realizować także we współczesnych realiach.
„Niech żywi nie tracą nadziei…”
Naczelnictwo Związku Harcerzy Rzeczpospolitej
