W związku ze zbliżającą się 35. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, prokuratura IPN w materiale opublikowanym w czwartek na jej stronie internetowej, podsumowała dotychczasowe działania dotyczące ścigania przestępstw popełnionych w stanie wojennym. Według tego podsumownia śledczy IPN skierowali 81 aktów oskarżenia przeciwko 136 osobom. Niestety skazanych zostało tylko 36.
IPN w tym komunikacie podaje, że wielu oskarżonych o przestępstwa i zbrodnie popełnione w czasie stanu wojennego „sądy jednak nie skazały, uznając, że część przestępstw jest przedawnionych, a niektórych sprawców objęła amnestia”. Dalej czytamy, iż wielu oskarżonych już nie żyje, a niemało z nich przez lata skutecznie „torpedowało próby wymierzenia im sprawiedliwości, choćby dostarczając zwolnienia lekarskie i nie stawiając się na rozprawy”. W sumie na 136 oskarżonych, skazanych zostało jedynie 36 osób. W 39 przypadkach postępowanie umorzono ze względu na przedawnienie karalności, a w 40 innych umorzenie nastąpiło z powodu amnestii. Osiem osób nie doczekało się zakończenia sprawy z powodu śmierci, kolejne osiem osób uniewinniono. W pięciu sprawach nie wydano wyroków.
Wesprzyj nas już teraz!
Z ostatnich wyroków są to. W listopadzie br. na podstawie aktu oskarżenia prokuratury IPN Sąd Rejonowy w Cieszynie skazał byłego Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w Rzeszowie na 3 lata więzienia. Józef K. w stanie wojennym doprowadził do bezprawnego pozbawienia wolności 63 osoby. Działania komendanta MO stanowiły represje za podjętą przez działaczy Solidarności działalność związkową, były również naruszeniem prawa człowieka do wolności. Wyrok nie jest jeszcze prawomocny. Natomiast w paździrniku br. Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem w apelacji w procesie Sylwestra R. komendanta białostockiego MO, oskarżonego przez IPN o bezprawne aresztowania 55 osób podczas stanu wojennego, obniżył wymiar zasądzonej mu przez sąd pierwszej instancji kary z 2 do 1,6 roku bezwzględnego pozbawienia wolności. Wyrok nie jest prawomocny.
W materiale opublikowanym przez IPN z okazji 35. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, zaprezentowano aktualny zestaw postępowań prowadzonych przez pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej. Najwięcej aktów oskarżenia do sądów skierowali prokuratorzy gdańskiego IPN (28), wrocławskiego (12) oraz szczecińskiego (11). Wśród skazanych oprawców z okresu stanu wojennego jest m.in. funkcjonariusz Służby Bezpieczeństwa Jerzy H., który znęcał się nad członkami „S” – bił ich, kopał, dusił, zakładając maskę przeciwgazową z zamkniętym dopływem powietrza, a nawet raził prądem. Usłyszał on wyrok 2 lat więzienia. Wyrok skazujący zapadł także w Koninie, gdzie czterech byłych esbeków skazano m.in. za grożenie opozycjonistom pozbawieniem życia (z bronią palną), bicie, przykuwanie kajdankami do kaloryfera i „zmuszanie do stania bez odzieży w otwartym oknie przy kilkustopniowym mrozie”. Sąd wymierzył im kary więzienia, trzech z nich na okres dwóch lat, a jeden z nich na rok z warunkowym zawieszeniem.
Do komunikatu IPN dołączono załącznik, w którym zostały m.in. opublikowane informacje z aktów oskarżenia przeciwko decydentom PRL- u odpowiedzialnym za wprowadzenie stanu wojennego, m.in. przeciwko Wojciechowi Jaruzelskiemu i szefowi MSW w latach 80’ Czesławowi Kiszczakowi. W załączonych dokumentach sądowych napisano, że dopuścili się oni m.in. „zbrodni komunistycznej polegającej na kierowaniu zorganizowanym związkiem przestępczym o charakterze zbrojnym”, którego celem były represje wymierzone w polskich obywateli, głównie w działaczy Solidarności. Natomiast w opisie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 12 stycznia 2012 r. czytamy „Sąd zgodził się z aktem oskarżenia pionu śledczego IPN, że stan wojenny przygotowano i wprowadzono niezgodnie z ówczesną konstytucją, a dokonała tego grupa przestępcza o charakterze zbrojnym, złożona z ludzi na najwyższych stanowiskach. Według sądu ten związek tworzyli generałowie: Wojciech J., Czesław K., Florian S. oraz Tadeusz T.” – czytamy w czwartkowej publikacji IPN.
W wyniku stanu wojennego (13 grudnia 1981 do 22 lipca 1983 roku) zginęło co najmniej kilkadziesiąt osób, a tysiące internowano, w tym niemal wszystkich członków Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Na ulice miast wyprowadzono wojskowe czołgi, transportery opancerzone i wozy bojowe. Wprowdzono patrole milicji, strzegących godziny milicyjnej.
Wprowadzono oficjalną cenzurę korespondencji i łączności telefonicznej; zmilitaryzowano także najważniejsze instytucje i zakłady pracy.
Adam Białous
