Ułatwienie osiedlania się osób polskiego pochodzenia w kraju przodków, bonusy adaptacyjne i przystępniejsze oraz bardziej sprawne procedury. To wszystko ma sprawić, że otrzymanie Karty Polaka nie będzie już wyboistą drogą, a wizja powrotu do ojczyzny, stanie się bardziej realna.
Nad zmianami ustawy o Karcie Polaka pracuje sejmowa Komisja Łączności z Polakami za Granicą. Propozycje zmian, choć nie wymagały tego procedury, zostały skonsultowane ze środowiskami polonijnymi, które wyraziły aprobatę dla przedstawionego kierunku zmian.
Wesprzyj nas już teraz!
W czym rzecz? Jak wyjaśnił poseł Michał Dworczyk, przewodniczący komisji, propozycje idą w kierunku ułatwienia osiedlania się w Polsce osobom posiadającym Kartę Polaka.
– Takie osoby od razu będą mogły otrzymać w Polsce kartę stałego pobytu, a po roku otrzymać obywatelstwo. W tym okresie osoby te będą mogły ubiegać się o dofinansowanie i pomoc podobną do tej, jaką otrzymują osoby w trakcie repatriacji, z wyłączeniem zapewnienia mieszkania i zapewnienia pracy – podkreślił.
W owym rocznym okresie przejściowym – tu projektodawca kładzie nacisk, by był to maksymalny czas oczekiwanie na nadanie obywatelstwa polskiego – będzie można starać się o dofinansowanie wynajmu mieszkania, kursów języka polskiego czy adaptacji w Polsce.
Generalnie zaproponowane zmiany idą w kierunku rozwiązań stosowanych w procedurze repatriacyjnej. Niemniej w tym przypadku kwestiami kosztów pomocy nie będą obciążane samorządy. Niezbędne środki będą bowiem pochodziły z centralnej rezerwy celowej. W okresie przejściowym rozważana jest też możliwość sięgnięcia po fundusze z rezerwy przeznaczonej na repatriację – o ile te miałyby nie zostać w pełni wykorzystane.
Druga ważniejsza zmiana w ustawie ma na celu doprowadzenie do sytuacji, w której nasi rodacy, posiadacze Karty Polaka, zwłaszcza w sytuacjach ekstremalnych, będą traktowani podobnie jak obywatele polscy, przy poszanowaniu prawa międzynarodowego.
– To szczególnie ważne w takich sytuacja, z jakimi mieliśmy do czynienia w ciągu ostatniego roku, związanymi np. z ewakuacją osób polskiego pochodzenia z Donbasu – mówił Dworczyk.
Trzecia kluczowa zmiana dotyczy umożliwienia wydawania Karty Polaka nie tylko przez konsulów na terenie danego kraju, ale także przez wojewodów w Polsce. Takie rozwiązanie stanowi wyjście naprzeciw oczekiwaniom osób polskiego pochodzenia zamieszkujących Białoruś, gdzie zainteresowanie uzyskaniem Karty Polaka może stać się nawet powodem opresji ze strony białoruskiej administracji.
– Takie rozwiązanie jest szczególnie istotne w przypadku takich krajów jak Białoruś, gdzie posiadanie Karty Polaka jest źle widziane przez administrację. Część osób jest tam nawet objęta wewnętrznym zakazem ubiegania się o ten dokument. Stąd wiele osób boi się nawet przychodzić do polskiego konsulatu – wskazał Dworczyk.
Proponowane rozwiązanie spowoduje, że osoba zainteresowana uzyskaniem Karty Polaka będzie mogła złożyć stosowne dokumenty przy okazji wizyty w Polsce. Tak właśnie w dowolnym urzędzie wojewódzkim odbywać się będzie niezbędna rozmowa i tam też będzie można odebrać Kartę Polaka.
Niewykluczone, że rozpoczęte zmiany ustawowe spowodują też inne podejście do osób polskiego pochodzenia przez samych urzędników, którzy bywa, że traktują osoby ubiegające się o Kartę Polaka jako petentów. Na ten szczegół już na początku prac komisji uwagę zwrócił Jan Dziedziczak, wiceminister spraw zagranicznych, który zaapelował, by o naszych rodakach myśleć bardziej jak o klientach, a co za tym idzie stosować wobec nich wyższe standardy obsługi.
Marcin Austyn
