14 października Komisja Europejska opublikowała pierwszy raport z postępów w realizacji tzw. strategii Unii Europejskiej na lata 2021-2030 w zakresie zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego. Od 2021 r. państwa unijne zaczęły wdrażać kompleksowe strategie zwalczania antysemityzmu.
W sumie, jak stwierdzono w raporcie, 23 państwa członkowskie UE opracowały krajowe strategie walki z rzekomym antysemityzmem, a 20 państw członkowskich wyznaczyło specjalnego wysłannika lub krajowego koordynatora ds. zwalczania antysemityzmu.
Walkę z domniemanym antysemityzmem podjęto odwołując się do roboczej definicji antysemityzmu Międzynarodowego Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA), ponieważ nie ma legalnej definicji tego zjawiska. Stąd wątpliwe jest w ogóle uchwalanie kar w kodeksie karnym w celu ścigania „antysemityzmu”.
Wesprzyj nas już teraz!
Korzystając z niewiążącej prawnie roboczej definicji antysemityzmu, większość państw członkowskich ma stosować podejście „oparte na prawach człowieka i ofiarach w celu zwalczania antysemityzmu”. Strategie obejmują 90 konkretnych działań, które są wdrażane.
Komisja podaje, że „współczesny antysemityzm można znaleźć w radykalnych i skrajnych grupach opowiadających się za ekstremizmem prawicowym, lewicowym lub islamistycznym, może on ukrywać się za antysyjonizmem, ale można go również znaleźć w centrum społeczeństwa”.
Dodano, że „według trzeciego badania Agencji Praw Podstawowych UE (FRA) na temat doświadczeń antysemickich ludności żydowskiej, przeprowadzonego w pierwszej połowie 2023 r., prawie wszyscy Żydzi (96%) w Europie zetknęli się z antysemityzmem online lub offline. Ośmiu na dziesięciu Żydów twierdzi, że antysemityzm wzrósł w ostatnich latach, a 76% unika noszenia lub eksponowania w miejscach publicznych przedmiotów, które uczyniłyby ich rozpoznawalnymi jako Żydzi. Eurobarometr 484 pokazuje, że już w 2019 r. średnio ponad 1 na 2 Europejczyków (54%) stwierdziło, że konflikt na Bliskim Wschodzie ma wpływ na postrzeganie ludności żydowskiej w ich kraju”.
Po ataku Hamasu na Izrael 7 października 2023 r. i wraz z odpowiedzią izraelską, w Europie miały nasilić się „incydenty z nienawiści i przemoc wymierzona w Żydów”. Zaliczono do nich podpalenia żydowskich lokali, ataki fizyczne na osoby i mienie żydowskie, akty wandalizmu.
Komisja Europejska przypomina, że „antysemityzm jest niezgodny z naszymi podstawowymi wartościami” i „stanowi zagrożenie – przede wszystkim dla Żydów – ale także dla demokracji i bezpieczeństwa w Europie”, a „walka z antysemityzmem w UE jest ważniejsza niż kiedykolwiek”.
Pierwszy raport z postępów w realizacji Strategii UE w sprawie zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego liczący nieco ponad 20 stron wskazuje, że KE przyjęła pierwszą w historii strategię zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego (2021-2030) w dniu 5 października 2021 r. i jest ona „kluczowym filarem pracy Komisji na rzecz podtrzymywania wartości UE, obrony praw podstawowych i zwalczania wszelkich form rasizmu i dyskryminacji, zgodnie z europejskim stylem życia”.
Strategia unijna opiera się na trzech filarach: 1) zapobieganiu wszelkim formom antysemityzmu; 2) ochronie i wspieraniu życia żydowskiego; oraz 3) promowaniu badań, edukacji i pamięci o Holokauście. UE ma przewodzić „globalnej walce z antysemityzmem”. KE zobowiązała się do publikacji raportów na temat postępu realizacji strategii w latach 2024 i 2029.
Raport opiera się na danych organizacji pozarządowych i odpowiedzi państw na temat postępów „w budowaniu zrównoważonych struktur UE i krajowych w celu zapobiegania i zwalczania antysemityzmu oraz zapewnienia przyszłości dla żydowskiego życia w Europie”.
KE zachęca do „zwalczania przestępstw z nienawiści na tle antysemickim i mowy nienawiści”. Zaznaczono, że Komisja przyspieszyła ostatnio wdrażanie strategii UE, udostępniła fundusze na zapewnienie bezpieczeństwa żydowskim lokalom, współpracuje z Europolem i krajowymi organami ścigania, by „zając się ogromną ilością treści terrorystycznych i ekstremistycznych krążących w Internecie” po atakach Hamasu i „uruchomiła tworzenie sieci w celu zajęcia się antysemityzmem w Internecie”. Wzywa organy krajowe do badania i ścigania oraz osądzania przypadków domniemanych przestępstw lub wypowiedzi motywowanych nienawiścią, w tym publicznego przyzwolenia, zaprzeczania i rażącej trywializacji Holokaustu.
W dniach 16–17 listopada 2022 r. Komisja zorganizowała w Brukseli swoje pierwsze „Forum społeczeństwa obywatelskiego na temat zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego”, z udziałem ponad 200 przedstawicieli organizacji żydowskich i innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Strategia UE powstała po to, by włączyć kwestię walki z antysemityzmem do głównego nurtu we wszystkich stosownych obszarach polityki.
Dla przykładu, w Szwecji rządowa grupa zadaniowa ds. życia żydowskiego utworzona w styczniu 2023 roku, prowadzi dialog na temat środków zapobiegawczych i inicjatyw mających na celu ułatwienie życia żydowskiego oraz zapobieganie i zwalczania antysemityzmu. W jej skład wchodzą sekretarze stanu z sześciu ministerstw, a kieruje nią sekretarz stanu premiera. Z grupą zadaniową współpracują również policja i szwedzkie żydowskie organizacje społeczeństwa obywatelskiego, takie jak Forum Żywej Historii.
Komisja zachęciła państwa członkowskie do mianowania specjalnych wysłanników lub krajowych koordynatorów przeciwko antysemityzmowi oraz przyjęcia i stosowania niewiążącej prawnie roboczej definicji antysemityzmu IHRA.
Dotychczas 23 państwa UE opracowały krajowe strategie zwalczania antysemityzmu, z czego 14 opracowało samodzielną strategię zwalczania antysemityzmu, a 9 uwzględniło specjalne środki w szerszych strategiach przeciwko rasizmowi, ekstremizmowi lub w celu promowania praw człowieka.
20 państw wyznaczyło specjalnego wysłannika lub krajowego koordynatora ds. zwalczania antysemityzmu, a 25 państw – w tym Polska – przyjęło i/lub poparło roboczą definicję antysemityzmu IHRA. Ponad połowa państw członkowskich wdrożyła „samodzielne” strategie ukierunkowane konkretnie na antysemityzm.
Mimo braku legalnej (prawnej) definicji antysemityzmu KE dąży do karnego ścigania „antysemickiej mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści”. Podjęła decyzję ramową w sprawie zwalczania rasizmu i ksenofobii za pomocą prawa karnego, która zapewnia „silne ramy prawne do walki między innymi z antysemickimi przestępstwami z nienawiści i mową nienawiści, w tym publicznym przyzwoleniem, negowaniem lub rażącą trywializacją Holokaustu, gdy jest to przeprowadzane w sposób, który może podżegać do przemocy lub nienawiści”.
Komisja podjęła kroki w celu zapewnienia pełnej i prawidłowej transpozycji decyzji ramowej. Bruksela wszczęła 13 postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko państwom członkowskim z powodu niepełnej lub nieprawidłowej transpozycji w okresie od października 2020 r. do sierpnia 2024 r. ww. przepisów. W rezultacie sześć państw członkowskich dostosowało swoje przepisy do pełnej zgodności z decyzją ramową, a sprawy zostały zamknięte. Inne kraje poczyniły postępy i zmieniają swoje przepisy.
Aby wzmocnić ramy prawne w całej UE, „Komisja przyjęła 9 grudnia 2021 r. Komunikat w sprawie „Bardziej inkluzywnej i ochronnej Europy: rozszerzenie listy przestępstw UE o mowę nienawiści i przestępstwa z nienawiści”, którego celem jest wywołanie decyzji Rady rozszerzającej listę „przestępstw UE”, określoną w art. 83 TFUE, o przestępstwa z nienawiści i mowę nienawiści”.
W raporcie zaznaczono, że „Wspólnym komunikatem „Nie ma miejsca na nienawiść: Europa zjednoczona przeciwko nienawiści” z 6 grudnia 2023 r. Komisja i Wysoki Przedstawiciel do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa zintensyfikowali wysiłki na rzecz zwalczania nienawiści we wszystkich jej formach. W ramach działań następczych Komisja zorganizowała Europejski Panel Obywatelski na temat zwalczania nienawiści w społeczeństwie w kwietniu i maju 2024 r., aby przyjrzeć się podstawowym przyczynom nienawiści, takim jak antysemityzm, i opracować konkretne zalecenia dotyczące działań UE”. Przyjęto również w lipcu 2023 r. wniosek dotyczący rewizji dyrektywy w sprawie praw ofiar, której „celem jest dalsze wzmocnienie praw wszystkich ofiar przestępstw w UE”, w tym za pomocą środków prawa karnego
Trwają postępowania przeciwko Bułgarii, Estonii, Finlandii, Węgrom, Holandii, Polsce i Szwecji, by wprowadziły reformy w celu dostosowania się do decyzji ramowej. W Niemczech większość krajów związkowych mianowała komisarzy ds. antysemityzmu w biurach prokuratorów generalnych, którzy ścigają „przestępstwa antysemickie”. Zaznaczono, że „mowa nienawiści na tle antysemickim i przestępstwa z nienawiści muszą być skutecznie ścigane, a sprawcy skazani”.
Promowane są nowe standardy i wytyczne odnośnie do gromadzenia danych dotyczących przestępstw z nienawiści, szkoleń dotyczących przestępstw z nienawiści i wsparcia dla ofiar przestępstw z nienawiści. „Za pośrednictwem programu Sprawiedliwość Komisja wspiera Europejską Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (EJTN) dotacją operacyjną, w tym na organizację seminariów na temat niedyskryminacji i walki z antysemityzmem”.
Opracowywane są szkolenia organów ścigania (CEPOL). Ważne seminaria w tym zakresie odbywają się w Muzeum Auschwitz-Birkenau. Prowadzi się ścisły monitoring np. w maju 2021 r. Austria utworzyła Europejską Konferencję na temat Antysemityzmu jako część „grupy liderów” składającej się obecnie z 15 państw członkowskich, które podpisały „Deklarację Wiedeńską w sprawie zacieśniania współpracy w zwalczaniu antysemityzmu i zachęcania do zgłaszania incydentów antysemickich”.
W kwietniu 2024 r. uruchomiono Europejską Sieć Monitorowania Antysemityzmu, a dwa lat wcześniej UE jako pierwszy region na świecie przyjęła ramy prawne regulujące sposób, w jaki platformy internetowe mogą działać w UE. Akt o usługach cyfrowych (DSA), który obowiązuje w pełni od lutego tego roku nakłada na platformy internetowe nowe obowiązki przeciwdziałania nielegalnym treściom, w tym „nielegalnej antysemickiej mowie nienawiści”. Platformy internetowe i wyszukiwarki internetowe, które mają ponad 45 milionów użytkowników w UE, muszą „oceniać i łagodzić ryzyko związane z korzystaniem z ich usług”, na przykład ograniczające rozpowszechnianie treści antysemickich. Komisja z tego powodu może nakładać wysokie kary finansowe. Podjęto już szereg postępowań. Wzmocniony Kodeks postępowania w zakresie zwalczania nielegalnej mowy nienawiści w Internecie ma dodatkowo pomóc w usuwaniu określonych przekazów zanim „staną się wirusowe”.
W Luksemburgu władze wzywają delikwentów, którzy dopuścili się „antysemickich treści” w internecie do wzięcia udziału w programie „Dialog zamiast nienawiści”, w którym są „uświadamiani o szkodliwych skutkach swojej mowy nienawiści”. W skrajnych przypadkach przewidziano kary więzienia.
W Holandii „krajowy koordynator ds. zwalczania antysemityzmu (NCAB) i sklep internetowy Bol.com uzgodniły 8 listopada 2022 r. inicjatywę uzupełniającą prawo karne w celu lepszego i bardziej efektywnego podejścia, aby zapewnić, że treści antysemickie nie będą sprzedawane online. Celem jest zajęcie się modelem biznesowym stojącym za antysemityzmem i teoriami spiskowymi oraz dzielenie się wiedzą i doświadczeniem z innymi firmami. Amazon dołączył do inicjatywy w czerwcu 2024 r.”
7 marca 2024 r. Komisja i Europol zorganizowały ćwiczenie w celu przetestowania wdrożenia dobrowolnego protokołu kryzysowego UE wraz z odpowiednimi obowiązkami i procedurami operacyjnymi na mocy rozporządzenia TCO, biorąc pod uwagę nowe wyzwania w zapobieganiu rozpowszechnianiu treści terrorystycznych w Internecie w wyniku ataków”.
Zintensyfikowała swoją pracę Sieć Wiedzy o Radykalizacji Postaw (RAN), przyjmując założenie, że „antysemityzm” jest „częścią niemal wszystkich ekstremistycznych ideologii i narracji”.
W czerwcu 2024 r. powstało Centrum wiedzy UE na temat zapobiegania radykalizacji, zastępując RAN. Na początku 2024 r. Komisja, pod wspólnym przewodnictwem Niemiec i Austrii, rozpoczęła projekt współpracy na temat antysemityzmu w zapobieganiu i zwalczaniu brutalnego ekstremizmu z 12 państwami członkowskimi w celu rozwiązania problemu wzrostu radykalizacji. Zorganizowano 72 wydarzenia w Chorwacji, Estonii, na Łotwie, Litwie, w Irlandii, Włoszech, Macedonii Północnej i Mołdawii.
EU IRU Europolu dostarczyło ulepszony „Pakiet wykrywania treści terrorystycznych w Internecie”, aby „wesprzeć dobrowolną moderację treści przez firmy, w szczególności w przypadku mniejszych platform”. Mapuje się najlepsze praktyki dotyczące wspierania rozwoju życia żydowskiego w krajach UE poprzez publiczną celebrację świąt żydowskich w urzędach, szkolenie urzędników, wspieranie uboju rytualnego, licznych inicjatyw kulturalnych, sportowych, społecznych itp.
Z roboczą definicją antysemityzmu IHRA można zapoznać się tutaj, a z raportem KE tutaj.
Źródło: commission.europa.eu
AS
Paweł Lisicki: Chrześcijanie boją się Żydów. Drżą przed oskarżeniem o antysemityzm
