Kim są i jak realizują swoje powołanie dziewice konsekrowane. Odpowiada ks. bp Arkadiusz Okroj

Dziewice konsekrowane prowadzą indywidualny tryb życia w świecie, nie podlegając żadnym strukturom życia wspólnotowego. Wspólnotą dla dziewicy konsekrowanej, w której realizuje swoją misję, jest diecezja – przypomina ks. bp Arkadiusz Okroj z Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego; członek Podkomisji ds. Indywidualnych Form Życia Konsekrowanego

Księże Biskupie, jak wygląda obecnie sytuacja dziewic konsekrowanych po 1970 r., kiedy to papież Paweł VI promulgował odnowiony ryt konsekracji dziewic?

Promulgowanie odnowionego rytu umożliwiło powrót do tej pierwotnej formy życia konsekrowanego. Konsekracja dziewic to początek historii życia konsekrowanego w ogóle. W początkach Kościoła konsekrowano dziewice według uroczystego rytu, przez który stawały się one osobami konsekrowanymi. Obrzęd konsekracji dziewic należy do najcenniejszych skarbów liturgii rzymskiej. Konsekrowane dziewice w tamtym czasie mieszkały ze swoimi rodzinami albo we własnych domach. W swojej posłudze były do dyspozycji Kościoła, przede wszystkim przez modlitwę i pełnienie dzieł miłosierdzia. Dziewice poprzez konsekrację wyrażały święty zamiar gruntowniejszego naśladowania Chrystusa.

Jak to wyglądało w praktyce?

Żyły duchem rad ewangelicznych. Chciały być jak Chrystus: ubogie, czyste, posłuszne. Ubogie – tzn. wolne od zniewolenia materią. Czyste – a więc nie zniewolone drugim „ty”, nie zniewalające drugiego „ty”. Zdolne do tworzenia czystych, dojrzałych, twórczych relacji. Posłuszne – a więc wolne od zniewolenia swoim niedojrzałym „ja”. Stawiające Boga w centrum swojego życia, jako źródło wszelkich obiektywnych wartości. Wraz z rozwojem życia monastycznego Kościół powiązał to powołanie z życiem we wspólnocie, w posłuszeństwie przełożonemu i wspólną regułą. Na mocy dekretów Soboru Laterańskiego II (1139 r.) zaprzestano udzielania konsekracji dziewicom żyjącym w świecie. Sobór Watykański II podjął temat konsekracji dziewic żyjących w świecie. Odnowiony po soborze ryt został promulgowany 31 maja 1970 roku na polecenie Pawła VI. Wszedł w życie 6 stycznia 1971 r.

Jednak nie od razu polski przekład „Obrzędu konsekracji dziewic” został zatwierdzony?

Polski przekład „Obrzędu konsekracji dziewic” został zatwierdzony przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów 28 maja 1990 r., a wydrukowany w 2001 r. W Polsce już w latach 90. istniała grupa pań, które przyjęły konsekrację. Zetknąłem się z tą formą życia w 2005 r. W 2006 r. została powołana Podkomisja KEP ds. Indywidualnych Form Życia Konsekrowanego, która wobec wielu pytań – wypracowała materiały pomocnicze dla Kościoła w Polsce dotyczące IFŻK. Powstało również Centrum Promocji IFŻK. Należą do niego osoby, które wraz z kapłanami reagują na pojawiające się problemy, podejmują różne inicjatywy związane z formacją, dbają o integrację tego stanu. Organizowane są sympozja owocujące publikacjami, rekolekcje oraz pielgrzymki na Jasną Górę. Stworzono też stronę internetową: konsekrowane.org – gdzie można znaleźć najważniejsze informacje dotyczące stanu dziewic. Bardzo ważne było ukazanie się instrukcji Ecclesiae Sponsae Imago, wypracowanej przez Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego w 2018 r. (w Polsce ukazała się w 2019 r.).

Kto może wejść do stanu dziewic konsekrowanych? Fizyczne dziewictwo jest istotnym warunkiem, ale czy najważniejszym?

Jak czytamy we wstępie do obrzędu konsekracji dziewic – do konsekracji można dopuszczać dziewice żyjące w świecie, które nigdy nie zawierały małżeństwa ani nie żyły publicznie, czyli jawnie, w stanie przeciwnym czystości. Według ogólnej opinii przez swój wiek, roztropność i obyczaje dają rękojmię, że wytrwają w życiu czystym oraz poświęconym służbie Kościołowi i bliźnim i zostały dopuszczone do konsekracji przez Biskupa Diecezjalnego.

Dla kogo życie konsekrowane jest zamknięte?

Trudno odpowiadać na pytanie, dla kogo życie konsekrowane jest zamknięte. Życie konsekrowane to realizacja powołania. Powołuje Bóg. A człowiek w Kościele lepiej lub gorzej rozeznaje swoje powołanie.

Stan zdrowia nie jest przeszkodą włączenia do stanu dziewic konsekrowanych?

Osoba przygotowująca się do konsekracji rozeznaje wraz ze swoim biskupem na ile między innymi stan zdrowia może być tu przeszkodą. Ponieważ istotą realizacji charyzmatu tego powołania jest bycie znakiem czystości – bywa, że osoby zmagające się z różnego rodzaju chorobami są bardzo czytelnym znakiem dla swojego środowiska. Znam osobę, która jest konsekrowana, jeździ na wózku, ma trudności z komunikacją. Kiedy kilka dni z powodu przeziębienia nie była na Mszy świętej w dni powszednie – ludzie zaczęli dzwonić do niej z pytaniem: „gdzie jesteś?!” Dla nich jej obecność – jak się okazuje – była niezmiernie ważna.

Na czym polega „diecezjalność” dziewic konsekrowanych?

Rzeczywiście tym co różni tę formę życia konsekrowanego od innych jest „diecezjalność”. Charakter diecezjalny stanu dziewic konsekrowanych stanowi istotną cechę tej formy życia. Dziewice konsekrowane prowadzą indywidualny tryb życia w świecie, nie podlegając żadnym strukturom życia wspólnotowego. Wspólnotą dla dziewicy konsekrowanej, w której realizuje swoją misję, jest diecezja. Każda dziewica konsekrowana powinna indywidualnie uzgadniać z biskupem diecezjalnym sposób realizacji swojego charyzmatu w diecezji. Biskup może ustanowić dla dziewic swojego delegata, angażować bardziej doświadczone dziewice w formację kandydatek. Biskup rozeznaje autentyczność powołania, dopuszcza do konsekracji i jest szafarzem obrzędu konsekracji dziewic. Inny biskup może przewodniczyć obrzędowi tylko za zgodą Biskupa Diecezjalnego. Biskup diecezjalny ponadto zapewnia kandydatce formację początkową. Po konsekracji Biskup troszczy się o formację ciągłą, podtrzymywanie duchowej więzi.

W jaki sposób dziewica konsekrowana realizuje swoje powołanie? Do czego zobowiązuje dziewice konsekracja?

Dziewica konsekrowana wedle możliwości codziennie uczestniczy we Mszy Świętej i adoruje Jezusa obecnego w Najświętszym Sakramencie, czyta Pismo Święte, odprawia rozmyślanie i sprawuje Liturgię Godzin, ma specjalne nabożeństwo do Maryi, która jest dla niej wzorem i oparciem, często przystępuje do sakramentu pojednania i w sposób wolny obiera kierownictwo duchowe. Może podjąć wybraną przez siebie formę duchowości zakorzenioną w Tradycji Kościoła. Dziewica konsekrowana przede wszystkim jest dla innych znakiem czystości, wolności wewnętrznej.

Dziewictwo konsekrowane to powołanie na dzisiejsze czasy?

Wiele wskazuje na to, że tak jest. Wbrew wszystkiemu – zainteresowanie tą formą życia nie maleje, rośnie. Osoby reprezentujące ten stan obecne są w bardzo wielu środowiskach. Pracują w szpitalach, w instytucjach kościelnych, w urzędach, również np. urzędach skarbowych, w szkołach, są katechetkami, lekarkami, terapeutkami. Pracują w mediach, w branżach turystycznych, sportowych, handlowych. Oczywiście są również emerytkami i rencistkami. Podejmują szereg inicjatyw adresowanych do ludzi potrzebujących.

Co robią?

Ewangelizują przez swoją obecność, przez to, że są znakiem rzeczywistości, do której zmierzamy.  W świecie – promują czystość. Pośród wyjałowionych z duchowości serc – są to osoby, które pielęgnują ducha modlitwy. To jest źródło ich mocy. Wiele z tych osób świadczy jak sensownie przeżywać trudne doświadczenia, sytuacje krzyża. Znam panie, które w domach opieki po prostu ofiarowują swoje cierpienie. W ten sposób pragną wyprosić łaskę wiary dla tych, którzy ją stracili. Przede wszystkim włączają się we wszelkie inicjatywy podejmowane w parafiach ich zamieszkania. Poza tym ewangelizują w środowiskach pracy. Jedna ze znanych mi pań – lekarka z zawodu – zaangażowała się w medyczną pomoc bezdomnym. Są zaangażowane w ruchach i wspólnotach modlitewnych. Prowadzą biblioteki, świetlice. Tworzą zespoły, które przygotowują np. młodzież do sakramentu bierzmowania. Są zaangażowane czynnie w ewangelizację.

Bóg zapłać za rozmowę.

Marta Dybińska