26 lipca w Kościele katolickim przypada liturgiczne wspomnienie św. Joachima i św. Anny – rodziców Maryi i dziadków Pana Jezusa.
W Ewangeliach nie ma żadnej informacji o rodzicach Maryi, wspomina o nich jednak m.in. Protoewangelia Jakuba, napisana około 150 roku, i Ewangelia Pseudo-Mateusza.
Hebrajskie imię Anna oznacza „łaskę”. Według podań św. Anna urodziła się w Judei, a jej dom rodzinny znajdował się w Betlejem. Jej rodzice byli potomkami królewskiego rodu Dawida i choć nie posiadali bogactw, byli ludźmi pobożnymi i uczciwymi.
Wesprzyj nas już teraz!
Ojciec Maryi, św. Joachim, także pochodził z rodu Dawida. Urodził się w Nazarecie, a jego rodzice byli bardzo zamożni.
W Protoewangelii Jakuba czytamy, że św. Anna i św. Joachim, choć byli ludźmi bardzo pobożnymi, długo nie mogli doczekać się potomstwa, co w ówczesnej kulturze uważane było za hańbę i karę Bożą. Przez 20 lat małżonkowie modlili się o dziecko i składali hojne ofiary na Świątynię Jerozolimską.
Pewnego dnia Joachim udał się na pustynię, gdzie przez 40 dni mieszkał w namiocie, modlił się i pościł.
„Nie zstąpię z góry ani aby jeść, ani aby pić, póki nie spojrzy na mnie Pan, Bóg mój i będzie mi modlitwa pokarmem i napojem” – mówił. Wtedy to objawił mu się anioł, który rzekł: „Joachimie, Joachimie, wysłuchał Pan Bóg twoją modlitwę. Oto bowiem żona twoja Anna poczęła w swoim łonie”.
W tym samym czasie św. Anna modliła się samotnie w ogrodzie słowami: „Panie ojców moich, pobłogosław mi i wysłuchaj modlitwę moją tak, jak pobłogosławiłeś Sarę i dałeś jej syna – Izaaka”.
Wówczas – jak czytamy w Protoewangelii Jakuba – ukazał się jej anioł i rzekł: „Anno, wysłuchał Pan Bóg modlitwę twoją. Poczniesz i porodzisz, a potomstwo twoje będzie przepowiadane po całej ziemi”.
Kilka miesięcy później św. Anna urodziła córkę, której nadano imię Maryja. Kiedy dziewczynka ukończyła trzy lata, rodzice oddali Ją na służbę do Świątyni Jerozolimskiej, aby wypełnić ślub złożony Bogu przed Jej narodzinami. Maryja pozostała w świątyni do 12. roku życia.
Kiedy Maryja ukończyła 14 lat, poślubiła św. Józefa. Według podań niedługo po tym wydarzeniu zmarł św. Joachim, a św. Anna mieszkała wraz z Maryją i Józefem w Nazarecie, gdzie dożyła 80 lat.
Kult dziadków Pana Jezusa rozwijał się równolegle do kultu Matki Bożej. Na przełomie IV-V w. w Jerozolimie przy Sadzawce Betezda zbudowany został kościółek ku czci św. Joachima i św. Anny, gdzie według podań miał znajdować się ich grób. Inne źródła wskazują jednak, że rodzice Maryi zostali pochowani na Górze Oliwnej.
Około roku 550 cesarz Justynian wybudował w Konstantynopolu bazylikę ku czci św. Anny, gdzie w 710 r. miały zostać przeniesione jej szczątki. Na Zachodzie pierwszy kościół i klasztor św. Anny stanął w 701 r. we Floriac koło Rouen.
Najstarszy wizerunek św. Anny pochodzi z VIII w. i jest w kościele S.M. Antiqua w Rzymie. Z tego samego okresu pochodzi fresk przedstawiający św. Annę, pochodzący z Faras w Numidii.
W Polsce jest kilka sanktuariów, w których oddaje się cześć św. Annie, w tym najbardziej znane na Górze Św. Anny koło Opola z figurką św. Anny, przedstawiająca świętą z małą Maryją i małym Panem Jezusem w ramionach. Figurka doczekała się uroczystej koronacji papieskimi koronami 14 września 1910 r. Z kolei 21 czerwca 1983 r. sanktuarium to odwiedził papież Jan Paweł II podczas swojej drugiej pielgrzymki do Polski.
Inne sanktuaria św. Anny są w Jordanowie, w Selnikach, w Grębocicach, w Stoczku koło Lidzbarka Warmińskiego, w Kamiance i w Przyrowie koło Częstochowy.
Obchody święta św. Anny wprowadził na Wschodzie w 710 r. cesarz Justynian II. 21 czerwca 1378 r. papież Urban VI bullą „Splendor aeternae gloriae” zezwolił na obchodzenie tego święta w Anglii. Papież Juliusz II w 1522 r. rozszerzył je na cały Kościół i wyznaczył na 20 marca.
Wspomnienie św. Joachima i św. Anny zostało chwilowo zniesione w w 1568 r. Jako powód podano, że o rodzicach Maryi nie ma żadnej wzmianki w Ewangeliach. Jednak papież Grzegorz XIII przywrócił w 1584 r. święto Joachima i Anny, podając jako datę ich liturgicznego wspomnienia 26 lipca.
Św. Anna jest patronką matek, kobiet rodzących, wdów, żeglarzy, ubogich i szkół chrześcijańskich. W ikonografii przedstawiana jest jako starsza kobieta z welonem na głowie, czasem z palcem na ustach, z księgą lub z lilią.
Św. Joachim ukazywany jest jako starszy, brodaty mężczyzna. Czasem trzyma w ramionach Dziecię Jezus, księgę lub zwój.
Źródło: Iwona Żurek, PAP
