2 października po raz pierwszy w Polsce świętować będziemy Dzień Jedności Kresowian objęty patronatem prezydenta Andrzeja Dudy. Będzie to okazja do międzypokoleniowych spotkań ludzi, którzy czują się związani z polskimi Kresami. To także początek nowej drogi, bo powołanie Konfederacji Obywateli Kresów ma rozpocząć jakościową zmianę w kontaktach z Polakami rozsianymi na terenie byłego ZSRS.
Jak podkreślił dr Krzysztof Kawęcki, panelista przygotowywanej na 2 października debaty „Kresy a polska świadomość narodowa” oraz członek Komitetu Honorowego Dnia Jedności Kresowian, termin święta wybrany został nieprzypadkowo, bo w rocznicę zawarcia Unii w Horodle (2.10.1413r.), która otwarła drogę na wschód dla najlepszych zdobyczy ówczesnej Polski i Europy.
Wesprzyj nas już teraz!
Do Komitetu Honorowego należy również Anna Maria Anders, córka gen. Władysława Andersa. Jak podkreśliła, jej ojcu zawsze zależało na polskości i na Kresach, a dziś ona sama chętnie wspiera inicjatywy promujące te wartości. – Od trzech lat dbam o pamięć o ojcu, jego żołnierzach, o bohaterach i historii. Uważam, że takie uroczystości jak te są szczególnie ważne dla naszej młodzieży. Trzeba dbać o to, by najlepsze polskie tradycje przekazywać młodym ludziom – zaznaczyła.
Dzień Jedności Kresów ma stać się jest wydarzeniem niezwykłym poprzez stworzenie szansy spotkania się wielu pokoleniom ludzi, którzy czują się związani z polskimi Kresami.
– To nie tylko osoby, które urodziły się na Kresach, nie tylko seniorzy, kombatanci, ale również ich potomkowie i ci wszyscy, którzy wywodzą się z ziem obecnie znajdujących się poza granicami Rzeczypospolitej, a będącymi bardzo istotnym elementem naszej historii i tradycji – mówił Gniewomir Rokosz-Kuczyński, dyrektor Instytutu Tradycji Rzeczypospolitej i Samorządu Terytorialnego oraz współorganizator Dnia Jedności Kresowian.
Jak wskazał, tegoroczne obchody będą wyjątkowe nie tylko z uwagi na ich inaugurację, ale też wydarzenia towarzyszące, w tym zawiązanie Konfederacji Obywateli Kresów. Inicjatywa ta otrzyma „niezwykłą oprawę historyczną”, nawiązującą do tradycji powoływania konfederacji w I Rzeczypospolitej.
– Myślę, że już to jest powodem, dla którego warto wziąć udział w tym wydarzeniu, by móc zobaczyć jak nasi praojcowie tworzyli konfederację w imię obrony ważnych celów i ważnych zadań. A takie cele stoją również przed Konfederacją Obrony Kresów. Sądzę, że będzie to instytucja i narzędzie wspierania wszystkich, którzy żyją dzisiaj na ziemiach niegdyś należących do I i II Rzeczypospolitej i czują się Polakami, a z różnych przyczyn nie mogą czuć się w pełni usatysfakcjonowani z obecnych form wspierania ich obecności na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej – zaznaczył.
Jak podkreślili organizatorzy Dnia Jedności Kresowian w swojej deklaracji, „przez sześć wieków Kresy tworzyły nasze dzieje i pomimo zmienności granic, zajmowały wielkie obszary Rzeczypospolitej.”
– Tam powstała niezwykła i bogata cywilizacja oparta na wartościach zachodniochrześcijańskich, okazałe zabytki kultury materialnej i duchowej. Na tym pograniczu dialektów, wiar i narodowości rodzili się znakomici pisarze, utalentowani artyści, wybitni uczeni, wielcy dowódcy i politycy – zaznaczono w deklaracji.
W stanowisku nie zapomniano też o bolesnej historii Kresów z okresu II wojny światowej, to „deportacje, wymordowanie inteligencji i ziemiaństwa, pacyfikacje wsi, Holocaust, ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej, wynarodowienie” oraz o powojennych wypędzaniach Polaków z ziemi ojczystej, które „dopełniły zagłady Polskich Kresów”
– Ich mieszkańcy zostali rozproszeni po całym świecie. W kraju byli przemilczani i zwalczani. W dowodach osobistych jako miejsce urodzenia mieli wpisane ZSRR. Wystarczyło pół wieku, by tereny tak oczywiście znaczące dla polskości i jej kultury odpłynęły w nicość publicznych ram pamięci (prof. dr hab. Zdzisław Julian Winnicki) – podkreślono.
Deklaracja przywołała też wielką wartość Kresów – kulturę polską, która przyciągała narody i pozwalała zachować im swoją tożsamość. Bo przynależność do narodu polskiego opierała się na wolności i tolerancji.
– Pragniemy przywrócić Polakom świadomość dziedzictwa Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej jako wspólnej spuścizny istotnej dla bezpieczeństwa państwa, bytu narodu, jego tożsamości i kultury. Chcemy oddać sprawiedliwość tej części naszej historii, której tyle zawdzięczamy oraz jej depozytariuszom – Kresowianom – podkreślono w deklaracji.
W ramach obchodów Dnia Jedności Kresowian na 2 października (godz. 12:00-14:30) w Parlamencie odbędzie się debata „Kresy a polska tożsamość narodowa”. Na godz. 16:00 zaplanowano Mszę św. w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela na Starym Mieście w Warszawie po której nastąpi zawiązanie Konfederacji Obywateli Kresów. Potem ulicami stolicy z Pl. Zamkowego na Pl. Marszałka Józefa Piłsudskiego przejdzie Marsz Godności Rzeczypospolitej. Po drodze uczestnicy marszy złożom hołd ofiarom ludobójstwa ukraińskiego (budynek Stowarzyszenia Wspólnota Polska), zatrzymają się też przy pomniku Adama Mickiewicza, Pałacu Prezydenckim, pomniku kard. Stefana Wyszyńskiego, bramie Uniwersytetu Warszawskiego i pomniku Józefa Piłsudskiego. O godz. 18.00 przy Grobie Nieznanego Żołnierza zabrzmi Hymn Państwowy i odbędzie się Apel Poległych Obrońców Kresów. Obchody zakończą się pokazem artystycznym „W każdym sercu bije Polska”.
3 października br. o godz. 18:00 w bazylice Najświętszego Serca Jezusowego przy ul. Kawęczyńskiej 53 odprawiona zostanie Masz św. w intencji o błogosławieństwo dla Polaków na Litwie. Po modlitwie zaplanowano koncert polskiego Reprezentacyjnego Zespołu Pieśni i Tańca „Wileńszczyzna” z Litwy.
Uroczystości zapewne będą też okazją do przypomnienia postulatów ruchu kresowego dotyczących m.in. ustalenia statusu osób narodowości polskiej wysiedlonych z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w granicach sprzed 1939 roku i ochrony ich praw czy uruchomienia programu odbudowy zerwanych więzi rodzinnych. To także sprawa repatriacji, powołania Muzeum Ziem Wschodnich, stworzenie telewizyjnego kanału tematycznego traktującego o dziedzictwie Kresów oraz ustanowienie 11 lipca Dniem Pamięci Męczeństwa Kresowian. Sprawy ważne dla Kresowian to także uznanie zbrodni wołyńskiej za ludobójstwo, podjęcie działań mających na celu zwalczanie zakłamywania historii oraz pomoc ofiarom rzezi. Szczegóły dotyczące Dnia Jedności Kresowian oraz dokumenty programowe można znaleźć na stronach www.dzienkresow.pl.
Marcin Austyn
