Prezentujemy fragment książki „Maryja a dzieło odkupienia”, której autorem jest s. Maria Assunta Wąchała FI
+++
Święty Maksymilian M. Kolbe był z pewnością jedną z najwybitniejszych postaci XX wieku. Należał do Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych, a znany jest przede wszystkim z tego, że oddał życie w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu za współwięźnia, ojca rodziny. Działalność apostolska prowadzona na szeroką skalę wyjednała mu tytuł „Szaleńca Niepokalanej”. Był misjonarzem, teologiem i mistykiem, a może nawet bardziej mistykiem niż teologiem, twórcą i budowniczym polskiego i japońskiego Niepokalanowa. Założył maryjne stowarzyszenie Rycerstwa Niepokalanej, stanowiące opatrznościowy środek, za pomocą którego stało się możliwe wprowadzenie Niepokalanej do ludzkich serc.
Wesprzyj nas już teraz!
Święty Maksymilian żył na przełomie XIX i XX wieku, a swoim stosunkowo krótkim życiem (47 lat 7 miesięcy i 6 dni) oraz heroiczną śmiercią, dał świadectwo miłości do Matki Bożej, którą wzywał imieniem „Niepokalana”. Poprzez przykład życia całkowicie maryjnego, w duchu poświęcenia się Niepokalanej, stał się czytelnym znakiem czasu dla Kościoła i całej naszej epoki, a w sposób szczególny, dla samego życia franciszkańskiego, o którego odnowę gorliwie zabiegał.
Święty Paweł VI zaliczył ojca Maksymiliana „do grona wielkich świętych, obdarzonych duchem proroczym, którzy pojęli, uczcili i wsławili tajemnicę Maryi”. Z kolei św. Jan Paweł II, jeszcze jako kardynał, w 1971 roku w jednej z wygłoszonych konferencji wskazał na trafność doktrynalną jego teologii maryjnej, wyprzedzającej orzeczenia Soboru Watykańskiego II i nazwał o. Kolbego „jednym z najbardziej kontemplatywnych umysłów naszej epoki”.
Mariologia świętego Maksymiliana bogata jest w głębokie intuicje spekulatywne i mistyczne. Dotyczą one tajemnicy Niepokalanej i Jej relacji do Trójcy Przenajświętszej, w szczególności do Ducha Świętego, jak też odnoszą się do Jej misji jako Pośredniczki wszystkich łask.
Jego wizja osoby Maryi jest głęboko zakorzeniona w tradycji franciszkańskiej. Opierając się na doktrynie szkotystycznej, mówiącej o absolutnym Prymacie Chrystusa i Maryi, powiązanych uno eodemque decreto, Święty uchwycił w Niepokalanej kluczowy element Jej roli i warunek ustanowienia Królestwa Chrystusowego na ziemi.
W mariologii o. Kolbego Chrystus zajmuje centralne miejsce w ekonomii zbawienia. Cała wielkość Maryi, Jej przywileje i Jej godność, wypływają z Jej podporządkowanego zadania w stosunku do zbawczego wymiaru działalności samego Jezusa. Widział Maryję „włączoną w Boże plany zbawienia jako «kres odwiecznego zamiaru», jako Pełnię Łaski, Stolicę Mądrości, jako przeznaczoną od wieków Matkę Słowa Wcielonego, jako Królową Mesjańskiego Królestwa, a jednocześnie jako Służebnicę Pańską wybraną, aby ofiarować swój niepowtarzalny udział w dziele zbawienia, jako Matkę Boga-Człowieka”.
Charakter udziału Maryi w dziele Odkupienia, Jej rola Współodkupicielki i Pośredniczki oraz miejsce w tajemnicy Chrystusa i Kościoła jest jednym z najczęściej dyskutowanych aspektów posoborowej mariologii. W stanowiskach zajmowanych przez teologów zauważa się brak spójności, a sam temat rodzi wiele kontrowersji. Głównym punktem spornym wydaje się być nie tyle doktryna, co terminologia zagadnienia – nie w pełni doprecyzowana, a tym samym stwarzająca ryzyko błędnego rozumienia roli Najświętszej Maryi Panny w ekonomii zbawienia.
W ten sposób rodzi się szereg pytań dotyczących kwestii współpracy Maryi w misji Jej Syna: Czy i w jakim stopniu przyczyniła się Ona do odkupienia dokonanego przez Chrystusa? Czy była bezpośrednim uczestnikiem Jego zbawczego dzieła, tak iż może być nazywana Współodkupicielką – Socia Redemptoris? W jakim zakresie Jej własne działanie i współcierpienie z Chrystusem zostały wprowadzone w Jego zbawcze dzieło? Rodzi się również pytanie o to, jak rozumieć kwestię maryjnego pośrednictwa łask – z jakiego tytułu i na mocy czego została Ona ustanowiona Pośredniczką?
W celu właściwego ujęcia tematu, należy rozpocząć od wyjaśnienia samego pojęcia Odkupienia, co umożliwi prawidłowe rozpatrzenie kwestii współpracy Maryi w jego dokonaniu.
Rozpatrując pojęcie Odkupienia, należy mieć na względzie, że w centrum planu Bożego znajduje się Chrystus, Słowo Wcielone, i Odkupiciel rodzaju ludzkiego, a wraz z Nim nierozłączna od Niego Matka, całkowicie z Nim zjednoczona i całkowicie Jemu podporządkowana. Przez wzgląd na Boskie Macierzyństwo, Maryja zajmuje w tym planie zbawienia szczególne miejsce.
Chociaż termin „odkupienie” uwzględnia całą ekonomię zbawienia, to jednak w swoim właściwym znaczeniu odnosi się przede wszystkim do dzieła zbawienia dokonanego przez Chrystusa na ziemi, a więc dzieła rozpoczętego poprzez Wcielenie, a zwieńczonego Ukrzyżowaniem i Śmiercią na Krzyżu. W ten to sposób „Odkupienie” wskazuje głównie na życie ziemskie Jezusa, a dopiero w szerszej perspektywie oznacza przyjęcie przez człowieka jego owoców.
Za G. Roschinim i M.J. Scheebenem, możemy wyróżnić:
1.Odkupienie obiektywne (actu primo), którego dokonał Chrystus poprzez swoje ziemskie życie, zasługi i zadośćuczynienie osiągające swój szczyt w ofierze na Kalwarii.
2.Odkupienie subiektywne (in actu secundo), które oznacza zastosowanie dóbr odkupienia, a więc łaski i przebaczenia, udzielanych każdemu, kto pragnie zbawienia i uświęcenia, aż po Eschaton wszystkich czasów.
Praca ma na celu omówienie kwestii współodkupieńczej roli Maryi w odniesieniu do każdego z powyższych etapów Odkupienia. Warto nadmienić w tym miejscu, że teologowie używając w odniesieniu do Matki Jezusa tytułu „Współodkupicielki”, nie mają intencji umieszczenia Maryi na tym samym poziomie i na równi z Jezusem, Boskim Odkupicielem. Różnica jest nieskończona między Boską Osobą Jezusa Chrystusa, a ludzką osobą, którą jest Maryja. Tytuł ten, używany w Kościele i w dokumentach Magisterium, ma uchwycić wyjątkowe, całkowicie niepowtarzalne i Jej tylko właściwe uczestnictwo w dziele, jakiego dokonał Jezus. Fakt, że ani sobór, ani papieże czasu soboru, nie użyli tego określenia, nie oznacza, iżby jego pominięcie miało zaprzeczyć zawartej w nim treści teologicznej. Podczas ostatniego Soboru kwestia współodkupieńczej roli Maryi nie została jednoznacznie rozstrzygnięta. Jednak zarówno Magisterium przedsoborowe, jak i dokonania teologów podczas Soboru i po jego zakończeniu nauczali o współudziale Matki Bożej w odkupieniu.
Z tego względu temat współpracy Maryi w ujęciu św. Maksymiliana M. Kolbego wart jest uwagi i wnikliwszej analizy. Pozwoli to na skuteczniejsze wyeliminowanie ewentualnych wątpliwości oraz spojrzenie na omawianą kwestię z perspektywy teologa, którego świętość, potwierdzona przez Kościół, daje gwarancję wiarygodności.
Wydawca: Rosa Mystica
Premiera: 1 października 2023
Liczba stron: 164
Format: 130 × 180 mm
Zasadniczy tekst publikacji stanowi treść pracy magisterskiej pt. Aktywny udział Maryi w dziele odkupienia w świetle pism św. Maksymiliana Marii Kolbego, napisanej na seminarium z teologii dogmatycznej pod kierunkiem ks. prof. dr. hab. Roberta Skrzypczaka.
Publikacja objęta patronatem portalu PCH24
