Bazylika Laterańska była pierwszą na świecie katolicką świątynią, w sposób uroczysty dedykowaną Panu Bogu. Wcześniej kościoły chrześcijańskie były przekształconymi dla celów kultu Chrystusa świątyniami pogańskimi. Bazylika świętego Jana na Lateranie odegrała w historii chrześcijaństwa tak doniosłą rolę, że Kościół obchodzi specjalny dzień – 9 listopada, przypominający moment jej poświęcenia. Święto to przypomina nam również, że trzeba być wdzięcznym Bogu za nasz kościół parafialny i wszystkie katolickie świątynie świata.
1.Historia powstania pierwszej bazyliki
Wesprzyj nas już teraz!
Nazwa Lateran sięga początków miejsca, gdzie dziś stoi bazylika. Pochodzi ona od starożytnego posiadacza tych ziem rzymskiego patrycjusza Plantiusa Laterana. Miał on tu swój pałac, stojący na wzgórzu Coelio. Miał też pecha, bo bardzo spodobał się on ówczesnemu cesarzowi Neronowi. Ten okrutny władca fałszywie oskarżył Laterana o uczestnictwo w spisku przeciw Neronowi i skazał go na śmierć, a jego majątek zagarnął. Pałac na wzgórzu Coelio przechodził w ręce kolejnych cesarzy. Jako ostatni posiadał go Konstantyn Wielki, który sam przyjąwszy chrzest i ustanowiwszy chrześcijaństwo religią państwową cesarstwa rzymskiego, pałac ten oddał papieżowi św. Sylwestrowi I (314-335). Do tego cesarz Konstantyn Wielki wydał kazał wybudować obok pałacu okazałą świątynię – dzisiejszą bazylikę św. Jana. Zaś pałac na Lateranie do roku 1308 był rezydencją papieży.
2.Pierwsza katedra Rzymu
Świątynia na Lateranie stała się pierwszą katedrą. Poświęcił ją papież św. Sylwester I w dniu 9 listopada 324 roku. Przylegający do kościoła pałac, był pierwszą siedzibą papieży. Natomiast bazylika do dziś jest kościołem katedralnym papieża. W ciągu kilku wieków na Lateranie panowało 161 papieży i odbyło się pięć soborów powszechnych. Pałac na Lateranie przestał być siedzibą papieży dopiero w czasach niewoli awiniońskiej, czyli na początku XIV wieku. W 1377 roku papież Grzegorz IX przeniósł swą siedzibę do Watykanu. Do dziś jednak każdy nowo wybrany papież, udaje się do bazyliki na Lateranie w uroczystej procesji. Świątynia ta wciąż zachowuje swe wyjątkowe znaczenie. W odróżnieniu od trzech pozostałych rzymskich kościołów patriarchalnych przysługuje jej tytuł arcybazyliki. Nad wejściem do świątyni znajduje się łaciński napis, który najlepiej oddaje wagę i rolę tego miejsca: „Mater et Caput omnium Ecclesiarum Urbis et Orbis” czyli „Matka i Głowa wszystkich kościołów Miasta i Świata”.
3.„Święte schody”
Obok bazyliki znajduje się osobny budynek wybudowany na polecenie papieża Systusa V w 1589 r., w którym znajdują się „Święte Schody” (scala sancta). Według podania są to kamienne stopnie, po których Chrystus szedł na sąd do Piłata. Przywiezione zostały one z Jerozolimy do Rzymu w roku 326 przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna I. Te schody pobożni pątnicy tak wytarli kolanami, że powstały w nich głębokie wyżłobienia.
4.Wyjątkowa ranga święta
Dla pozostałych trzech bazylik rzymskich obchodzimy jedynie wspomnienie (na przykład dla bazylik św. Piotra i św. Pawła – 16 listopada). Dzisiejszy obchód ma jednak rangę święta, a więc taką, jaka przysługuje parafianom każdej świątyni na świecie w dniu rocznicy jej poświęcenia. Bazylika laterańska, jako katedra papieża, jest parafią wszystkich katolików, dlatego jako cały Kościół obchodzi dziś święto. Początkowo rocznicę poświęcenia bazyliki obchodzono tylko w Rzymie. Potem, za sprawą augustiańskich mnichów, święto zaczęto obchodzić także w innych miejscach. Na stałe do kalendarza liturgicznego weszło ono za sprawą papieża św. Piusa V, który kazał umieścić je w swoim mszale wydanym w 1570 roku.
5.Nasze kościoły są święte
Święto to przypomina nam również, że trzeba być wdzięczny Bogu za nasz kościół parafialny i wszystkie katolickie świątynie świata. W prefacji Mszy Św. odprawianej w dniu 9 listopada słyszymy takie słowa: „Ty pozwoliłeś zbudować ten gmach widzialny, w którym otaczasz opieką lud swój pielgrzymujący do Ciebie i dajesz mu znak i łaskę jedności z Tobą. W tym świętym miejscu sam wznosisz dla siebie świątynię z żywych kamieni, którymi my jesteśmy, i sprawiasz, że Kościół rozszerzony po całym świecie rozwija się jako Mistyczne Ciało Chrystusa, aż osiągnie swoją pełnię w błogosławionym pokoju w niebieskim Jeruzalem”.
Źródła – brewiarz.pl, modlitwawdrodze.pl, niedziela.pl
Adam Białous
