Gdy mówimy o cudach gospodarczych, myślimy zazwyczaj o Tajwanie, Kongkongu, Singapurze, ewentualnie powojennych Niemczech. Mało kto wie, że podobny „cud” wydarzył się w Nowej Zelandii. Książka Tomasza Cukiernika „Na antypodach wolności” tę lukę wypełnia.
To właśnie w kraju, na tytułowych antypodach, w latach 1984-94 przeprowadzono proces deregulacji i liberalizacji gospodarki. Dotychczasowy model państwa opiekuńczego okazał się bowiem nie do zniesienia. W efekcie z jednego z najbardziej przeregulowanych krajów OECD stał się jednym z najmniej przeregulowanych państw.
Wesprzyj nas już teraz!
Niebagatelne okazały się też korzyści gospodarcze, takie jak gwałtowny spadek bezrobocia i inflacji. Nawet w przedsiębiorstwach państwowych wprowadzono – jak dalece to możliwe – zasady rynkowe. Przyczyniło się to do wzrostu ich efektywności. Prywatyzacja przyniosła także wymierne korzyści etyczne – zmniejszyła mianowicie poziom korupcji. Stało się to zarówno dzięki wysokim płacom dla urzędników (obawiającym się utraty pracy), jak i zmniejszeniu liczby korupcjogennych pozwoleń i regulacji. W efekcie na przykład w 2016 roku Nowa Zelandia znalazła się na 1 miejscu w rankingu percepcji korupcji – ex aequo z Danią.
Interesujące przykłady i konkretne dane dotyczące reform w Nowej Zelandii sprawiają, że warto sięgnąć do książki Tomasza Cukiernika. Co jeszcze istotniejsze – autor nie pomija wątku polskiego. Porównuje bowiem nowozelandzkie reformy z tymi przeprowadzonymi w Polsce podczas transformacji ustrojowej. Niestety bilans ten nie wypada korzystnie dla naszego kraju.
Zdaniem autora Polacy nie przejęli nowozelandzkich wzorców. Wprawdzie polski PKB per capita wzrósł z 1731 dolarów na głowę do 15 250 dolarów na głowę w latach 1990-2018. Polska zaczęła też doganiać zachód – jednak zbyt wolno. Na przykład według MFW polski PKB per capita wynosił 36 procent PKB Niemiec, a w 2019 roku niecałe 63 procent. Rządzący polską nie zdecydowali się ze skorzystania z nowozelandzkiego wzorca.
Książka Cukiernika to dobre uzupełnienie biblioteki każdego zwolennika wolnego rynku. Przykład egzotycznego kraju i omówione konkretne przykłady przeprowadzonych w nim reform pokazują, że istnieje alternatywa dla powszechnego w Europie modelu państwa opiekuńczego, państwa dobrobytu.
Patronat nad książką objął portal PCh24.
mjend
Tomasz Cukiernik
Na antypodach wolności
Wydawnictwo: 3DOM Częstochowa 2020
Oprawa: miękka
Stron: 199
