Z okazji 193. rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego oraz 10. rocznicy poświęcenia, jedynego takiego w Polsce, Cmentarza Wojennego Powstańców Listopadowych na Kopnej Górze (woj. podlaskie) postawiono tam trzy drewniane krzyże. W tym miejscu, 25 czerwca 1831 roku rozegrała się powstańcza bitwa, w której zginęło wielu polskich żołnierzy.
W rezultacie niespodziewanego uderzenia wojsk carskich, rozbity został wówczas duży powstańczy oddział, dowodzony przez pułkownika Józefa Zaliwskiego, który po przegranej batalii o Wilno, wracał tą puszczańską drogą do Warszawy. Moskale nie uszanowali żołnierskiej godności polskich powstańców, dobijali rannych, zwłoki obdarli z mundurów, najpewniej też okradli i pochowali w kilku dołach śmierci, w sposób haniebny.
Odkrycie pochówku 46 powstańców listopadowych, co wydarzyło się kilkanaście lat temu, ma swój początek w notatce sporządzonej w roku 1831 ręką ks. Andruszkiewicza, ówczesnego proboszcza, parafii rzymskokatolickiej w Szudziałowie, która w tamtym czasie należała do dekanatu sokólskiego. Z treści tej notatki wynika, iż Powstańcy zostali pochowani przez Rosjan w dołach śmierci na Kopnej Górze, po bitwie jaka miała tu miejsce 25 czerwca 1831 roku. Odnaleziona jama grobowa (spoczywały w niej szczątki 46 powstańców) jest tylko jednym z kilku pochowków, jakich dokonano po tej bitwie. Jak bowiem szacują historycy, mogło w tej batalii mogło zginąć około 150 powstańców.
Cmentarz Wojenny Powstańców Listopadowych na Kopnej Górze, nieopodal wsi Sokołda, jest przepięknie położony na wzgórzu, na skraju doliny rzeki Sokołda. Otacza go Puszcza Knyszyńska. Ta jedyna w Polsce nekropolia żołnierzy zrywu narodowego z roku 1831, została uroczyście poświęcona i otwarta we wrześniu roku 2013. Na niewielkim cmentarzu wojennym na Kopnej Górze, znajduje się 46 mogił. Mają one formę polnych głazów, które zwieńczają żelazne krzyże. Na głazach namalowane są białe orły Księstwa Warszawskiego. U wejścia na powstańczą nekropolię ustawiono kilkumetrową kolumnę, wyciosaną z jednego bloku granitu. Na kolumnie umieszczony jest, odlany z brązu, złotej barwy, dumny orzeł Księstwa Warszawskiego w koronie. Teraz całości dopełniły trzy przepiękne krzyże, stylizowane na XIX wieczne, symbole katolickiej wiary.
Adam Białous
