Domus Ecclesiae, odkryty w ruinach starożytnego miasta Dura Europos, to jedno z najstarszych świadectw chrześcijańskiego kultu. Zorganizowany na potrzeby liturgii dom jest zabytkiem słynnym na całym świecie, jako rzadki przykład zachowanego miejsca chrześcijańskiej liturgii sprzed 313 roku. Wśród odkrytych w nim znalezisk archeolodzy napotkali pozostające w znakomitym stanie baptysterium. Tradycyjnie uważano, że zdobiące je malowidła przedstawiają m.in. samarytankę, z jaką miał rozmawiać Chrystus przy studni. Część badaczy sugeruje jednak, że taka interpretacja jest błędna – a na wchodzących do chrzcielnej wody katechumenów spoglądała Matka Boża.
„Grupa archeologów zbadała obraz przedstawiający kobietę pochyloną nad studnią (…) w małym baptysterium kościoła z Dura Europos”, datowanym na III wiek naszej ery, czytamy na łamach hiszpańskojęzycznego portalu aciprensa.com. Jak pisała w sprawozdaniu z badania opublikowanym na łamach Biblicial Archeology Review Mary- Joan Leith, nie brakuje zwolenników utożsamienia widocznej na malowidle postaci z Matką Bożą, a nie samarytanką, którą Chrystus Pan napotkał przy studni.
Jak wspomina uczona, popularność zyskuje pogląd, według którego antyczna dekoracja ukazuje Maryję Pannę w chwili Zwiastowania. Scenę przekazania Maryi zapowiedzi narodzin Boskiego Zbawiciela oparto jednak nie na tekście Ewangelii Św. Łukasza. Malowidło starożytnych chrześcijan pokrywa się raczej z treścią apokryfu z II wieku, opowiadającego o życiu Matki Bożej przed Narodzeniem Pańskim – Protoewagelią Jakuba.
Wesprzyj nas już teraz!
Jak przekazuje tekst wspomnianego apokryfu, Maryja miała usłyszeć słynne pozdrowienie „(…) Witaj, Pełna Łaski” z ust Anioła Gabriela, gdy wziąwszy dzban ruszyła po wodę do studni. Tekst apokryfu z malowidłem z Dura- Europos utożsamił jako pierwszy Michael Peppard. W przedstawionej scenie brak bowiem Chrystusa, który rozmawiałby z samarytanką, a motyw „zwiastowania przy studni” był bardzo często wykorzystywany przez pierwszych chrześcijan.
Samo miasto, w jakim znajdował się Domus Ecclesiae zostało zniszczone w 256 roku po Chrystusie – zatem napotkane w jego ruinach przez archeologów artefakty pochodzą z jeszcze dawniejszych czasów… Nie wiadomo, czy gdyby teza o maryjnej treści malowidła okazała się prawdziwa, przedstawienie z Dura- Europos nie uzyskałoby rangi najstarszego znanego wizerunku Maryi. Co znaczące – umieszczonego w miejscu kultu pierwszych chrześcijan.
Dotychczas odkryte najstarsze przedstawienie Matki bożej pochodzi z 150 roku po Chrystusie i przedstawia Maryję karmiącą Dziecię Jezus. Archeolodzy odnaleźli je w katakumbach Pryscylli, czytamy na łamach aciprensa.com.
Źródła: aciprensa.com, christianiconography.info
FA
