Istnieje szereg przepisów, które dają służbom specjalnym potencjalnie szeroki dostęp do informacji o obywatelach, bez właściwego mechanizmu kontroli. Także międzynarodowe koncerny technologiczne uzyskują dostęp do informacji o użytkownikach, wykorzystując je często przeciwko nim. Instytut Ordo Iuris przygotował analizę diagnozującą obszary zagrożeń związanych z nieuregulowanym przepływem informacji i wskazującą potencjalne rozwiązania
Instytut Ordo Iuris przygotował analizę prawną diagnozującą zagrożenia dla ochrony wolności i praw człowieka jakie niesie ze sobą wykorzystanie nowych technologii przez podmioty publiczne i prywatne. Na pierwszy plan wysuwa się zarówno cenzorska działalność portali społecznościowych, jak i wykorzystanie przez podmioty publiczne systemów typu Pegasus.
Wesprzyj nas już teraz!
W tym ostatnim zakresie prowadzone jest właśnie przez komisję śledczą Parlamentu Europejskiego badanie możliwego naruszenia prawa Unii Europejskiej m.in. przez Polskę i Węgry, w związku z wykorzystywaniem oprogramowania inwigilacyjnego. Komisja ma zbadać, czy tego rodzaju oprogramowanie było w tych państwach instrumentalnie wykorzystywane do celów politycznych.
Korzystanie z systemów typu Pegasus oraz możliwość blokowania dostępu do informacji, wymaga stworzenia przejrzystych oraz pewnych regulacji w specjalnych ustawach. Natomiast wykorzystanie systemów inwigilacyjnych skłania do ustanowienia silnych instytucji kontroli legalności funkcjonowania służb specjalnych. Dlatego też eksperci Instytutu przygotowali szereg propozycji, które umożliwiłyby poddanie kontroli społecznej zgodnego z prawem funkcjonowania służb specjalnych oraz sprecyzowanie zasad i warunków korzystania z narzędzia najbardziej niebezpiecznego dla wolności i praw człowieka, jakim są systemy inwigilujące. Analiza porusza także takie zagadnienia jak, na przykład, blokowanie przez służby specjalne dostępu do informacji, nowe uprawnienia dla Krajowej Administracji Skarbowej, czy działania jakie powinien podjąć polski rząd by skutecznie ograniczyć niebezpieczne praktyki międzynarodowych koncernów technologicznych.
Ordo Iuris wskazuje, że korzystanie z systemów typu Pegasus, powinno być poddane uprzedniej kontroli sądowej na szczególnych zasadach. Ponadto, prawnicy postulują wprowadzenie obowiązku poinformowania osoby, wobec której zakończono działania inwigilacyjne, o tym fakcie oraz o zebranych informacjach. Instytut podkreśla też konieczność powołania niezależnego organu, który miałby dostęp do pełnej informacji o prowadzonych przez służby specjalne działaniach operacyjnych.
Zdaniem autorów analizy, istnieje potrzeba wzmożonych działań strony polskiej w celu wypracowania na forum europejskim rozwiązań wzmacniających ochronę praw podstawowych związaną z działaniami platform internetowych. Należy także dokonać przeglądu regulacji krajowych odnośnie ich zgodności z gwarancjami wyrażonymi w Konstytucji i aktami prawa międzynarodowego, pod kątem ochrony prawa do prywatności w przestrzeni cyfrowej. Ordo Iuris wskazuje też na konieczność wprowadzenia rozwiązań umożliwiających sprawne uzyskiwanie dowodów elektronicznych w sprawach karnych i cywilnych.
„Rozwój nowych technologii rodzi zarówno nowe możliwości jak i zagrożenia. Diagnoza obszarów, w których podmioty publiczne i prywatne mogą nowymi narzędziami naruszać wolności i prawa człowieka pozwala na skuteczną odpowiedź i ograniczenie nielegalnych praktyk w celu ochrony podstawowych wolności” – zaznaczył Łukasz Bernaciński, członek Zarządu Instytutu Ordo Iuris.
ORDO IURIS
