Współczesna skala nienawiści jest niebezpieczna. Boże, chroń świat, aby nie cieszył się z „grillowania” człowieka. Niech łuny ze spalonych wsi wznoszą się nad ziemią jako świadectwo i przestroga dla naszych czasów – mówił w poniedziałek biskup Marian Florczyk podczas otwarcia, nawiązując do tragedii spalonych przez Niemców ponad 200 mieszkańców świętokrzyskiej wioski.
Uroczystość otwarcia unikatowego mauzoleum, którego budowa trwała kilkanaście lat, poprzedziła Msza święta odprawiona przez biskupa Mariana Florczyka, który poświęcił obiekt i wygłosił homilię.
Wesprzyj nas już teraz!
Hierarcha przypomniał w niej tragedię 204 mieszkańców Michniowa żywcem spalonych przez Niemców 12 i 13 lipca 1943 r. Pytał, jakie mogło być człowieczeństwo i serce niemieckich oprawców, patrzących obojętnie na zwęglone zwłoki oraz nawiązał do symbolicznej wymowy Michniowa – do „kilkuset spalonych polskich wiosek i ich mieszkańców”.
– Chce się wołać: nigdy więcej takich okrucieństw – mówił biskup Florczyk, przypominając niemiecką „zaplanowaną zemstę i nienawiść”. Apelował do sumień współczesnych, aby takie zbrodnie się nie powtórzyły. – Nienawiść ciągle jest i jest w nas. Zaczyna się niepozornie i przeistacza się w niszczycielską siłę – zauważył.
– Współczesna skala nienawiści jest niebezpieczna – przestrzegał biskup, mówiąc o nienawiści usprawiedliwianej często przez polityków, sądy, opinię publiczną, która „narasta i może przerodzić się w tragedię, jaka tu była”, która nie pozostaje bez wpływu na dzieci i młodzież.
– Co mam czynić ja, aby powstrzymać świat od takich tragedii, jaką wspominamy dzisiaj? Odpowiedź jest jedna: sięgnąć ponownie do słów Jezusa i jego nauczania – mówił bp Florczyk, zachęcając do ponownego rozważania i wcielania w życie szczególnie przykazania miłości. – W centrum nauczania Jezusa jest człowiek, każdy człowiek, którego trzeba miłować, a nie nienawidzić. Człowiek jest największą wartością na ziemi (…). W tym miejscu odczytuję, jak wielką potrzebą jest powrót do Jezusa i jego słów – mówił.
W dalszej części uroczystości uczestniczyło i głos zabierało wielu gości z Polski i regionu: delegaci ministerstw, senatorowie, posłowie na czele z prezydentem RP, który dokonał oficjalnego otwarcia muzeum.
– Cześć i chwała bohaterom, wieczna pamięć pomordowanym mieszkańcom Michniowa i wszystkich polskich wsi. Wieczna pamięć poległym żołnierzom Armii Krajowej, żołnierzom Batalionów Chłopskich i wszystkich innych formacji, które walczyły o wolną, suwerenną i niepodległą Polskę – mówił Andrzej Duda. Zwiedził on ekspozycję i spotkał się z mieszkańcami.
W wygłoszonym przemówieniu podkreślił niezłomność polskiej wsi, przywiązanie jej mieszkańców do chrześcijańskich wartości oraz ich poczucie polskości. Mówił także o trwałości pamięci.
– Michniów nigdy nie przestał istnieć, tak jak nigdy nie przestały istnieć polskie wsie. Także te, a było ich ponad 800, które jak Michniów, podczas II wojny światowej zostały spacyfikowane, bardzo często w sensie fizycznym całkowicie zniszczone, ale nigdy nie w sensie moralnym, nigdy w sensie siły ducha, nigdy nie w sensie mocy i nigdy nie w sensie polskości – podkreślił prezydent.
Nawiązał m.in. do ustanowienia dnia walki i męczeństwa, przez polski parlament, obchodzonego 12 lipca, w rocznice pacyfikacji Michniowa.
– Nie byłoby wielkiej historii polskiego bohaterstwa w czasie II wojny światowej, gdyby nie polska, chłopska chata, z której szli żołnierze do polskiego wojska, z której chłopcy szli do oddziałów partyzanckich – przypomniał. – To właśnie jest wymowa tego pomnika, to jest właśnie wymowa tego mauzoleum i to jest właśnie wymowa Michniowa jako symbolu polskości – podkreślił.
Podziękował też za pamięć wszystkim obecnym. Budowę mauzoleum nazwał „świadectwem milczącego długu jaki Rzeczpospolita Polska, ta dzisiejsza wolna i suwerenna, ma wobec polskiej wsi, wobec tych którzy na niej mieszkają, wobec wszystkich tych, którzy ją tworzą dzisiaj i na następne pokolenia”.
– Polski chłop, polski rolnik zawsze wiedział, co to znaczy godność, co to znaczy honor, co to znaczy ojcowizna i co jest tak na prawdę ważne, gdzie są wartości i gdzie są plewy – podkreślał prezydent. Mówił także o obowiązku opieki państwa nad polską wsią, aby „mogła trwać, aby mogła się spokojnie rozwijać, aby nigdy więcej nikt i nic jej nie spalił. Aby ludzie mogli spokojnie wychowywać dzieci i mogli spokojnie pracować, aby mogli spokojnie rozkwitać w swoich wartościach, których nikt nie będzie próbował odbierać”.
Mauzoleum michniowskiej to obecnie jedyne muzeum historyczne w Polsce, które upamiętnia tragiczne losy mieszkańców wsi polskich w czasie II wojny światowej, a także jest oceniane jako największe historyczne muzeum narracyjne w województwie świętokrzyskim.
Gmach Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie wykonany został w kształcie „chaty” według projektu Mirosława Nizio. To długi, liczący 146 m budynek, w którym mieści się ekspozycja główna. Każdy element architektoniczny zastosowany w Mauzoleum, zarówno w skali makro jak i w poszczególnych najdrobniejszych rozwiązaniach projektowych – ma oddziaływać na emocje. Każde z pomieszczeń zostało poświęcone innej tematyce oscylującej wokół martyrologii polskich wsi w czasie II wojny światowej.
Pierwszy segment budynku stanowi bryłę jednolitą, pozbawioną okien. Symbolizuje on wieś polską u progu II wojny światowej – stabilną, znajdującą się w fazie rozwoju. Proces niszczenia ilustrują kolejne segmenty wewnątrz Mauzoleum, które odnoszą się do poszczególnych form represji stosowanych przez okupantów: niemieckiego i sowieckiego oraz nacjonalistów ukraińskich. W miarę oddalania się od pierwszej najbardziej jednolitej części budynku następuje etapowa deformacja bryły aż do jego całkowitej degradacji w końcowej części obiektu w strefach zewnętrznych.
Materiałami, które dominują we wnętrzu i stają się nośnikiem treści są: beton, drewno oraz czarna stal walcowana na gorąco. Część wewnętrznych betonowych ścian posłuży m.in. do wyświetlania projekcji multimedialnych. Ciekawym elementem wystawy są wielkoformatowe rzeźbiarskie obiekty o nieregularnych kształtach, do których wykończenia wykorzystano odzyskowe drewno ze starych chat i stodół.
Wokół budynku rozmieszczone zostały duże modrzewiowe Krzyże Pamięci oraz krzyże z tablicami ustawiane od lat w Michniowie. Wszystkie upamiętniają cierpienie i ofiarę społeczności wiejskich w latach 1939–1945. Dopełnieniem całości architektury pamięci w Mauzoleum w Michniowie jest mur, na którym umieszczono tabliczki z nazwami wsi i niewielkich miejscowości represjonowanych podczas minionej wojny.
Źródło: KAI
RoM
