Z niedawnego badania CBOS wynika, że Polacy chcieliby państwa socjalnego. W takim modelu nie ma miejsca na wolność gospodarczą, której poszerzenie jest Polakom potrzebne, jak rybie woda. Państwo opiekuńcze to także odebrane podatnikom pieniądze, i to w znacznie większym stopniu, niż obecnie.
Aż 98 proc. Polaków jest zdania, że państwo powinno dbać o poszanowanie własności prywatnej. Nic w tym dziwnego, było to jedno z głównych założeń w liberalnej koncepcji państwa jako stróża nocnego. Z kolei 99 proc. Polaków uważa, że zadaniem państwa jest również zapewnianie obywatelom bezpieczeństwa. Co do zasady jest to prawda, ponieważ finansowanie policji i wojska (niestety, funkcjonowanie obu tych instytucji pozostawia coraz więcej do życzenia) należy do państwa. To samo państwo odbiera jednak obywatelom prawo do posiadania broni pod pozorem zapewniania bezpieczeństwa. Tymczasem statystyki wskazują jasno, że, paradoksalnie, uzbrojone społeczeństwo to bezpieczne społeczeństwo.
Wesprzyj nas już teraz!
Niestety, 95 proc. respondentów uważa ponadto, że rolą państwa jest zapewnianie minimalnego dochodu. Taki sam odsetek badanych oczekuje również bezpłatnej opieki lekarskiej. Nieco mniej, bo 88 proc. respondentów stoi na stanowisku, że Polacy powinni mieć prawo do bezpłatnej edukacji na studiach, a 84 proc. jest zdania, że państwo powinno gwarantować dach nad głową. 80 proc. uważa, że władze powinny zapewniać obywatelom pracę, a ponad połowa badanych oczekuje od państwa budowania obywatelom dobrobytu.
Z drugiej strony, ciekawa jest inna tendencja – Polacy coraz mniej chętnie deklarują płacenie podatków. Jeszcze w 1999 r. 87 proc. badanych twierdziło, że jest to obowiązek obywatela. Obecnie odsetek ten wynosi 76 proc. Z pewnością jest to spowodowane zawiedzionymi oczekiwaniami w ciągu ostatnich kilkunastu lat, a także większymi obciążeniami podatkowo-składkowymi, których wzrost osiągnął szczególne nasilenie za rządów Platformy Obywatelskiej.
W jaki sposób można się jednak domagać bardziej rozbudowanego państwa opiekuńczego, a jednocześnie deklarować mniejszą gotowość do płacenia podatków? Jedno bez drugiego nie może istnieć. Państwo, by mogło być opiekuńcze, musi zabierać podatnikom pokaźną część ich dochodów, bo samo przecież żadnych nie wypracowuje. Jak można zjeść ciastko i mieć ciastko?
Tomasz Tokarski
