Prokuratura IPN w Szczecinie rozpoczęła dwa duże śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych przez Rosjan i Niemców na Polakach. Jedno z nich dotyczy operacji polskiej, największej komunistycznej zbrodni na Polakach. W latach 1937-1938 na rozkaz Stalina zamordowano ponad 100 tysięcy osób. Kolejne postępowanie dotyczy zbrodni niemieckich na więźniarkach z Ravensbrück z lat 1941–45 osób.
Niemiecki obóz Ravensbrück powstał w 1938 roku, zaś funkcjonował od 1939 do 1945 roku Dzielił się na obóz kobiecy i męski oraz liczne podobozy. W obozie, zwłaszcza między 1942 a 1944 roku przeprowadzano na więźniarkach – głównie Polkach, pseudomedyczne doświadczenia, w wyniku których wiele kobiet zmarło. Warunki stworzone przez nazistów powodowały, iż więźniarki umierały z głodu, zimna, wycieńczenia, chorób. Były także zabijane. Masowe egzekucje dotyczyły w szczególności kobiet z polskiego ruchu oporu oraz osób narodowości żydowskiej.
Wesprzyj nas już teraz!
Niemiecki obóz koncentracyjny ewakuowano w 1945 roku przed zbliżającą się Armią Czerwoną. Podczas ewakuacji zginęło wielu więźniów. Szacuje się, iż przez obóz przeszło ok. 132 tysięcy kobiet i dzieci, a zginęło – około 92 tysięcy. Liczbę Polek szacuje się na ok. 40 tysięcy, przeżyło ok. 8 tysięcy. Liczbę mężczyzn umieszczonych w obozie szacuje się na ok. 20 tysięcy.
Prokuratura IPN w Szczecinie 25 stycznia 2017 podjęła śledztwo w sprawie głównego obozu męskiego, które zawieszono w 1975 roku. Prokurator zmierzać będzie m.in. do zebrania relacji wszystkich żyjących pokrzywdzonych. Śledczy chcą sprawdzić, czy żyją funkcjonariusze załogi tegoż obozu, by móc pociągnąć ich do odpowiedzialności karnej. Równolegle w szczecińskim IPN prowadzone są czynności zmierzające do wszczęcia śledztwa w sprawie głównego obozu kobiecego KL Ravensbrück, które prawdopodobnie rozpocznie się w lutym.
Również 25 stycznia prokuratura IPN w Szczecinie wszczęła śledztwo w sprawie operacji polskiej. – W mojej ocenie była to największa zbrodnia popełniona na Polakach w historii naszego narodu – powiedział dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i zastępca Prokuratora Generalnego Andrzej Pozorski. Zapewnił też, że śledztwo w tej sprawie będzie jednym z najważniejszych jakie do tej pory prowadziła prokuratura IPN. Ma ono na celu wyjaśnienie wszystkich okoliczności dotyczącej zbrodni, m.in. ustalenie jej sprawców, okoliczności, a także oddanie hołdu pomordowanym i ich rodzinom.
Przeprowadzona przez NKWD operacja polska rozpoczęła się w sierpniu 1937 roku i trwała do jesieni 1938 roku. Specjalnym rozkazem (rozkaz operacyjny nr 00485 ) rozpoczął ją komisarz NKWD Nikołaj Jeżow. Rozkaz wskazywał, iż aresztowaniu podlegają członkowie POW, pozostający na terenie ZSRR żołnierze polscy wzięci do niewoli w czasie wojny polsko-bolszewickiej, emigranci z Polski – niezależnie od czasu ich emigracji do ZSRS oraz mieszkańcy dawnego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy znaleźli się w granicach ZSRS w wyniku ustaleń traktatu ryskiego z 1921 roku. Aresztowano i zamordowano m.in. polskich duchownych katolickich, nauczycieli, urzędników, zamożniejszych rolników i pracowników służby leśnej.
Oprócz rozkazu mordowania Polaków, nakazał on też swoim funkcjonariuszom represjonowanie ich rodzin. Mowa jest o żonach, mężach, dzieciach. Jak szacuje rosyjski historyk Nikita Pietrow ze Stowarzyszenia Memoriał (którego członkowie w latach 90 mieli wgląd do rosyjskich archiwów) podczas operacji aresztowano prawie 144 tys. osób, z których rozstrzelano, przeważnie strzałem w tył głowy, około 111 tysięcy. Kolejnych 100 tys. osób zostało wywiezionych w bydlęcych wagonach w głąb ZSRS lub poddanych innym represjom. Wielu z nich zmarło z powodu głodu i wyczerpania.
Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie prosi osoby pokrzywdzone i członków rodzin tych osób o kontakt ze szczecińskim pionem śledczym IPN – Delegatura w Koszalinie.
Źródło – ipn.gov.pl
Adam Białous
