Rorate caeli desuper... Teksty liturgii rzymskiej na IV Niedzielę Adwentu

Rorate, caeli, desuper… rozlega się śpiew, który dobrze znamy zarówno w wersji polskiej Niebiosa rosę, jak i łacińskiej. O ile poprzednie niedziele Adwentu pełne były symboliki i alegorii, o tyle teraz, gdy już przybliżyło się Królestwo Niebieskie, ton tekstów liturgicznych jest bardziej historyczny i wyraża tę bliskość bardziej dosłownie niż dotychczas. W dzisiejszej liturgii oddajemy także hołd Tej, którą Pan powołał do odwrócenia losu grzesznej ludzkości poprzez dar Boskiego macierzyństwa.

Rorate, caeli, desuper, et nubes pluant iustum: aperiatur terra, et germinet Salvatorem… Słowa, które znamy z pieśni adwentowej wybrzmiewają w introicie IV Niedzieli Adwentu. Niebiosa, spuśćcie rosę z góry, a obłoki niech zleją z deszczem Sprawiedliwego. Niech się otworzy ziemia i zrodzi Zbawiciela. I zaraz dodajemy z Psalmistą: Niebiosa głoszą chwałę Boga, dzieło rąk Jego obwieszcza nieboskłon. Gdy słyszymy te słowa, kapłan odziany w fioletowy ornat wraz z ministrantami odmawia modlitwy u stopni ołtarza, zbliżając się do rzeczywistości niepojętych tajemnic Najświętszej Ofiary Mszy Świętej.

Excita, quaesumus, Domine, potentiam tuam, et veni… Odczytuje ksiądz, gdy wybrzmi już Kyrie i Gloria. Tak kolekta uświadamia nam, jak wielkie i jak niewspółmierne do naszych zasług jest miłosierdzie, którym obdarza nas Pan. Wzbudź swą potęgę, prosimy Cię, Panie, i przyjdź, i z wielką siłą pośpiesz nam na pomoc, aby miłosierdzie Twoje, wspomagając nas łaską, przyspieszyło to, co wstrzymują nasze grzechy. Co za piękne wezwanie i jaki w nim paradoks! Oto nasze grzechy stawiają tamę dla działania łaski Bożej i musimy prosić jej Dawcę, by pokonał te płynące z naszej własnej woli przeszkody, byśmy mogli przyjąć jego dary.

Wesprzyj nas już teraz!

Fratres: Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Dei… W lekcji znów odzywa się Apostoł Paweł. Słyszymy pierwszy list do Koryntian (4,1), którego autor z właściwą mu głęboką pokorą wskazuje na obowiązek wierności, jaki spoczywa na każdym wyświęconym głosicieli Słowa Bożego. Bracia: Tak niechaj każdy nas uważa za sługi Chrystusa i włodarzy Bożych tajemnic. A od włodarzy żąda się tego, aby każdy z nich okazał się wiernym. Wszakże co do mnie, najmniejsza to rzecz, czy będę przez was sądzony, czy przez sąd ludzki, nawet zresztą samego siebie nie sądzę. Do niczego się bowiem nie poczuwam, ale przez to nie jestem usprawiedliwony, gdyż sędzią moim jest Pan. Przeto nie sądźcie przed czasem, aż przyjdzie Pan, który ujawni to, co kryje się w ciemności, i objawi zamysły serc: a wtedy każdy znajdzie pochwałę u Pana.

Prope est Dominus omnibus invocantibus eum… Tak graduał nie tylko poprzedza odśpiewanie Ewangelii, ale przede wszystkim obwieszcza bliskość Pana Zastępów dla wszystkich, którzy szczerze Go wyznają. Pan jest blisko wszystkich, którzy Go wzywają; wszystkich, wzywających Go szczerze. Chwałę Pańską niech głoszą me usta, a wszelkie ciało niech błogosławi Jego święte imię. I jeszcze wezwanie przebłagalne w Alleluia: Przyjdź, Panie, i racz nie zwlekać. Przebacz występki Izraela, ludu Twego. Alleluja.

Anno quintodecimo impérii Tiberii Caesaris, procuránte Póntio Pilato Iudaeam, tetrarcha autem Galilaeae Herode… Jako że Pan jest już bliżej niż kiedykolwiek, dzisiejsza Ewangelia zaczerpnięta ze św. Łukasza (1, 39) staje się w swoim wydźwięku wręcz kronikarska. Komentarz do liturgii IV Niedzieli Adwentu w benedyktyńskim mszaliku tłumaczy, że cel dzisiejszej uroczystości to przede wszystkim utwierdzenie w nas przekonania, że religia naszego Pana Jezusa Chrystusa nie jest oparta na czczych świadectwach, lecz na zdarzeniach, które faktycznie miały miejsce, a wszystkie niesamowite tajemnice Nowego Testamentu zostały nam przekazane w konkretnych okolicznościach historycznych:

Roku piętnastego panowania Tyberiusza, gdy Piłat Poncjusz zarządzał Judeą i Herod był tetrarchą Galilei, a Filip, brat jego, tetrarchą Iturei i krainy Trachonickiej, gdy Lizaniasz był tetrachą Abileny, za najwyższych kapłanów Annasza i Kajfasza stało się słowo Pańskie do Jana, Zachriaszowego syna, na pustyni. I przyszedł do całej krainy Jordanu, głosząc chrzest pokuty na odpuszczenie grzechów; jako napisano w księdze mów Izajasza proroka: «Głos wołającego na pustyni: gotujcie drogę Pańską, torujcie ścieżki Jego. Wszelka dolina będzie wypełniona i każda góra i wzniesienie zniżone będą. Krzywe drogi staną się proste, a ostre wygładzone będą i każdy człowiek ujrzy zbawienie Boże».

Ave, Maria, gratia plena, Dominus tecum… I znów, tym razem w ofertorium, słyszymy słowa tak dobrze znane i każdego dnia powtarzane: Zdrowaś, Maryjo, łaski pełna, Pan z Tobą; błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławiony owoc żywota Twojego – dokładnie tak Archanioł zwrócił się przeczystej małżonki św. Józefa, która chwilę później miała zostać wyniesiona do nieprawdopodobnej chwały poprzez dar macierzyństwa, za sprawą którego Bóg uczynił ją tą, która zdeptała głowę starodawnego węża i miała swój udział w odwróceniu losu, który pierwsi rodzice sprowadzili na ludzkość.

Pouczeni słowem Bożym, oddawszy hołd Panu przychodzącemu na ołtarzu i szykując się do Jego przyjęcia w Najświętszym Sakramencie znów wspominamy tę niezwykłą tajemnicę poczęcia syna Bożego w komunii: Ecce, Virgo concipiet, et pariet filium… Oto Panna pocznie i porodzi syna i nazwą Go imieniem Emmanuel (Bóg z nami). Tui nos, Domine, sacramenti libatio sancta restauret… Przyjąwszy zaś Ciało Pańskie łączymy się z kapłanem, który prosi w naszym imieniu w pokomunii: Niech nas odrodzi, o Panie, święta uczta ofiarna, na której pożywamy Twój Sakrament, i po oczyszczeniu ze starej przewiny niech nam da udział w tajemnicy zbawienia.

Artykuł z cyklu prezentującego części zmienne liturgii kolejnych niedziel Adwentu w klasycznym rycie rzymskim. Teksty Mszy Świętej i Pisma Świętego na podstawie Mszału rzymskiego w przekładzie i opracowaniu benedyktynów tynieckich z roku 1949 (obecnie dostępnego we wznowieniu z roku 1963).

Opracował: Filip Obara