Robert z Molesme należy do grupy świętych zasłużonych dla wielkiego ruchu odnowy Kościoła w XI i XII wieku. Przyszedł na świat w zamożnej rodzinie szlacheckiej w Troyes w Szampanii. Od dziecka odznaczał się wyjątkową świątobliwością i wyczuleniem sumienia na kwestie moralne. Z tego powodu właściwie przez całe życie szukał dla siebie miejsca wśród różnych rodzin zakonnych dotkniętych powszechnym wówczas upadkiem obyczajów kościelnych. Jako piętnastoletni młodzieniec wstąpił do klasztoru Benedyktynów w Mortier la Cella, gdzie przyjął święcenia kapłańskie i doszedł do godności przeora. W 1069 roku zaproponowano mu funkcję opata w klasztorze św. Michała w Tonnere w Burgundii – widząc jednak, iż nie może nic wskórać dla podniesienia rozluźnionej dyscypliny zakonnej w tym miejscu, powrócił do poprzedniego zgromadzenia. I tam nie zabawił długo, gdyż pustelniczy odłam benedyktynów w Calon zaproponował mu objęcie nad nimi duchowego przewodnictwa, co też uczynił za pozwoleniem papieża błogosławionego Urbana II. Tam wreszcie, mając już około pięćdziesięciu lat, odnalazł ludzi, z którymi mógł rozpocząć dzieło odnowy życia zakonnego, co było jego pragnieniem przez tyle lat i co przysporzyło mu tyle utrapień. W tym gronie eremitów Robert poznał dwóch innych świętych, którzy wraz z nim wsławili się jako współfundatorzy zgromadzenia cystersów, byli to święty Alberyk i święty Stefan Harding.
Ojcowie otrzymali od rodu Maligny ziemie w burgundzkiej miejscowości Molesme, gdzie przenieśli się w roku 1075. Osiedli na terenach zupełnie niezagospodarowanych, stanęli więc nie tylko przed zadaniem rozwinięcia wspólnoty duchownej, ale też zorganizowania jej wszystkich warunków samodzielnego życia. Jednak i tu Święty napotkał trudności – mnisi bowiem zbuntowali się przeciwko zbyt ostrym ich zdaniem warunkom życia wytyczonym przez ich przełożonego. Robert zabrał wtedy dwudziestu najgorliwszych uczniów i przeniósł się do Citeaux (po łacinie Cistercium, skąd pochodzi nazwa cystersów), gdzie założył opactwo dokładnie w dzień uroczystości świętego Benedykta 21 marca 1098 roku (data ta przyjmowana jest za dzień założenia zakonu). Tak powstało zgromadzenie cystersów, dla którego święty Robert napisał regułę, zatwierdzone przez miejscowego biskupa i obdarowane w pierwszych dniach swej działalności przez księcia Burgundii Odona I Rudego. Cystersi wsławili się sumiennym zachowaniem surowej reguły, żyjąc w zupełnym ubóstwie i milczeniu. Dzięki zasadzie całkowitej samowystarczalności i powołaniu funkcji konwersów przyczynili się oni do rozwinięcia wielu dziedzin rękodzielnictwa i kultury materialnej oraz infrastruktury miejsc, do których docierali.
Sam Święty miał, jak się okazało, jeszcze jedno zadanie do spełnienia – został bowiem odwołany z funkcji przełożonego nowego zakonu, a poproszony o ponowne przyjęcie godności opata benedyktynów w Molesme. Tym razem Robertowi udało się wprowadzić reformę w tym zgromadzeniu. Tam też dokonał swego pełnego zasług żywota w dość sędziwej starości, cieszący się opinią świętości. W roku 1221 na wniosek kapituły generalnej cystersów papież Honoriusz III dokonał beatyfikacji opata Roberta, zaś rok później zezwolił na czczenie go jako świętego w całym Kościele Powszechnym.
Kościół wspomina św. Roberta, opata 17 kwietnia.
FO
