Damazy, syn obywatela rzymskiego Antoniusza, urodził się najprawdopodobniej w Rzymie, ale rodzina jego wywodziła się z terenów Portugalii, objętych wówczas granicami prowincji Hispania Lusitania. Wychował się w domu na wskroś katolickim, o czym świadczyć może fakt, iż jego siostra Irena, żyjąca jako dziewica konsekrowana, dostąpiła również chwały ołtarzy, a ojciec przyjął święcenia kapłańskie.
Służbę jako diakon pełnił w kościele św. Wawrzyńca w Rzymie, zaś początki jego pontyfikatu, datującego się od roku 366, były niezwykle dramatyczne. Prestiż Kościoła był bowiem osłabiony po tym, jak poprzedni papież, Liberiusz, uległ naciskom proariańskiego cesarza Konstancjusza II i podpisał niejednoznaczne wyznanie wiary sporządzone przez heretyków. Przede wszystkim zaś wyborowi jego osoby na papieża towarzyszyły krwawe zamieszki między dwoma stronnictwami – zwolenników antypapieża Ursyna, diakona papieża Liberiusza oraz prawowitego następcy Piotra, Damazego. Święty papież nie uniknął przez to oszczerstw sugerujących jego udział w dokonywanych zabójstwach.
Ówczesną sytuację, a mianowicie wzrastające napięcie między podupadającym Wschodem a ugruntowującym swą duchową potęgę Zachodem wyraża list św. Hieronima do papieża Damazego, z rąk którego ów Ojciec i Doktor Kościoła przyjął niegdyś chrzest: „Ponieważ Wschód, już od dawna wewnętrznie skłócony, rozrywa w szale niepodzielną i od góry tkaną tunikę Pańską na strzępy, ponieważ winnicę Chrystusa niszczą lisy, tak że wśród wyschłych cystern, pozbawionych wody, z trudnością można poznać, gdzie jest «zdrój zapieczętowany» i «ogród zamknięty»”.
Wesprzyj nas już teraz!
Cytowany XV list Hieronima – w którym prosi papieża o wyjaśnienie pewnych kontrowersji dotyczących prawowierności i herezji – stanowi wspaniały pomnik ustanowionego przez Chrystusa Pana prymatu rzymskiego biskupa. Tłumacz Pisma zwraca się do „następcy Rybaka” i „ucznia Krzyża”, pisząc: „Ja, postępując tylko za Chrystusem, łączę się z Twą Świątobliwością, to jest ze Stolicą Piotra”. Dalej zaś następuje piękna charakterystyka prawdziwej jedności Kościoła Bożego: „Wiem, że na tej Opoce zbudowany jest Kościół. Ktokolwiek by poza tym domem pożywał Baranka, bezbożnym jest. Jeśli kto nie będzie w arce Noego, zginie w czasie potopu. (…) Ktokolwiek nie gromadzi z Tobą, rozprasza, to znaczy – kto nie należy do Chrystusa, należy do Antychrysta”.
Świętemu namiestnikowi Chrystusa udało się nie tylko podnieść pozycję rzymskiej stolicy, ale przede wszystkim wpłynąć na cesarza Teodozjusza I Wielkiego, który wydał dekret ustanawiający katolicyzm religią panującą w imperium, a zabraniający szerzenia herezji. Damazy przyczynił się do ustania zabobonów pogańskich między innymi przez właściwe ukierunkowanie uczuć religijnych, dotychczas zmierzających ku kultowi wielu bogów – na kult świętych męczenników.
Papież Damazy zasłużył się dla duchowego i kulturalnego dziedzictwa chrześcijaństwa. Sam pisał epitafia na nagrobkach świętych, budował nowe kościoły i tworzył katolickie świątynie w miejscach dawnego rzymskiego kultu. Na jego prośbę św. Hieronim przystąpił do sporządzenia pierwszego pełnego tłumaczenia ksiąg Starego i Nowego Testamentu na język łaciński (zwanego Vulgatą).
Po osiemnastu latach pontyfikatu Damazy I zakończył swe ziemskie zmagania i został pochowany w kościele św. Wawrzyńca, w którym niegdyś rozpoczynał posługę duszpasterską. W XVI wieku relikwie czaszki Świętego przeniesiono do Bazyliki św. Piotra. Ze względu na swój talent literacki, którego ślad pozostał na zabytkach sztuki sepulkralnej i na odnowienie rzymskich katakumb, jest czczony jako patron archeologów.
Kościół wspomina św. Damazego I papieża 11 grudnia.
FO
