Papież Leon I jest pierwszym spośród następców św. Piotra, który – na wzór świeckich imperatorów i zdobywców – otrzymał przydomek Wielki. Był nie tylko obrońcą wiary i wybitnym teologiem, Ojcem i Doktorem Kościoła, ale także znakomitym dyplomatą, a dzięki wszystkim swoim zdolnościom i zasługom doczekał się miana wielkiego obrońcy chrześcijańskiej cywilizacji.
Wiekopomne jego zasługi przypomniał Benedykt XVI podczas audiencji generalnej 5 marca 2008. Ojciec Święty mówił o swoim Poprzedniku: „Był on naprawdę jednym z największych papieży, którzy przynieśli zaszczyt stolicy rzymskiej, przyczyniając się w znacznym stopniu do umocnienia jej autorytetu i prestiżu”.
Święty Leon urodził się w Tuscji, historycznym regionie Italii (część Toskanii, Umbrii i północnego Lacjum). Od papieża świętego Celestyna I otrzymał urząd archidiakona, do którego przynależały obowiązki związane z zarządem diecezją. Już wcześniej dostrzeżono wszakże jego zdolności dyplomatyczne i dlatego odbywał różne delegacje jeszcze jako akolita – między innymi do biskupa Hippony, świętego Augustyna.
Wesprzyj nas już teraz!
W roku 440 przebywał jako legat z misją pokojową w Galii, posłany tam przez cesarzową Elię Gallę Placydię. W tym samym czasie zmarł papież święty Sykstus III, a Leona powołano na jego następcę. Zasiadł on na Tronie Piotrowym w czasach najazdów barbarzyńskich, osłabienia władzy cesarskiej na Zachodzie i wciąż powstających herezji wymierzonych w naturę Chrystusa Pana i rozbijających jedność Kościoła.
Święty starał się zapobiec klęskom będącym skutkiem takiego stanu rzeczy, a do wszystkich wysiłków dokładał jeszcze największą gorliwość duszpasterską, której śladem są liczne zachowane listy i kazania, zawierające nauki teologiczne (szczególnie list zwany Tomus ad Flavianum skierowany do Konstantynopola), na które powoływano się jeszcze podczas obrad Świętego Soboru Trydenckiego.
W 451 roku przewodniczył poprzez swoich legatów czwartemu soborowi powszechnemu, który odbył się w mieście Chalcedon w Bitynii. Potępiono tam herezjarchę Eutychesa, który rozrywał Mistyczne Ciało Chrystusa, buntując trzodę Pańską przeciwko prawowitym biskupom i stróżom objawienia – poprzez głoszenie błędnego poglądu, jakoby Chrystus Pan nie posiadał dwóch natur, boskiej i ludzkiej, lecz jedną powstałą w wyniku „zlania się” obu. Koncylium zwołane przez cesarza Marcjana i jego małżonkę świętą Pulcherię było jednym z najważniejszych w historii chrześcijaństwa, za cel postawiło sobie bowiem wprowadzenie jednej wiary w całym imperium i zakończyło zasadniczo okres wielkich sporów chrystologicznych w starożytności.
Drugim ważnym sporem, w jakim Leon Wielki odegrał rolę niepoślednią, był spór o charakter relacji władzy świeckiej i duchownej. O ile jeszcze niespełna sto lat przed narodzeniem Leona religia chrześcijańska nie cieszyła się nawet wolnością kultu, o tyle za pontyfikatów trzech wielkich papieży – świętych Gelazego, Leona i później Grzegorza Wielkiego prawdziwa religia zyskała nie tylko wolność, ale znacznie więcej. Urzeczywistnił się wówczas wielki ideał świętego Augustyna, wedle którego cesarz miał złożyć swój diadem u stóp św. Piotra w osobie jego następcy.
Wielki obrońca postulatu powszechnego panowania Chrystusa Króla w jednym z listów pouczał Teodozjusza II o obowiązkach chrześcijańskiego władcy: „Ponieważ Pan natchnął Twoją Łaskawość tak wielkim oświeceniem w Swoich tajemnicach, powinieneś stale o tym pamiętać, że władza cesarska została ci dana nie tylko w celu rządzenia światem, lecz przede wszystkim dla ochrony Kościoła, abyś poskramiał niegodziwe napaści, bronił należycie powziętych postanowień i przywrócił prawdziwy pokój tam, gdzie on został zakłócony”.
Zdawał sobie sprawę, iż pojednanie z Bogiem i Jego błogosławieństwo leży również u podstaw powodzenia doczesnego i dzięki swym nieustannym zabiegom dyplomatycznym umiał uskutecznić tę prawdę na płaszczyźnie polityki imperium. Pod jego wpływem cesarz Walentynian III ogłosił edykt nadający moc prawną zarządzeniom papieskim. To stanowi trzeci filar wielkiego pontyfikatu Leona – mianowicie ugruntowanie prymatu papieskiego. Namiestnik Chrystusa słał listy i legatów do wszystkich diecezji podległych jego zwierzchnictwu, wszędzie zabiegając o obronę i krzewienie świętej wiary i pobożności ludu.
W drugim dziesięcioleciu swego pontyfikatu, wobec zagrożenia barbarzyńskiego wiszącego nad Rzymem, Najwyższy Pasterz dał dowody nieprzezwyciężonej odwagi w obronie swego ludu i rozkwitającego dziedzictwa cywilizacji chrześcijańsko-klasycznej. W roku 452 wyjechał naprzeciw wojskom Hunów i osobiście pertraktował z „biczem Bożym”, wodzem Attylą, którego miecz hołdował i pustoszył kolejne ziemie. Owocem rokowań było odstąpienie najeźdźcy od zamiaru zdobycia Wiecznego Miasta. Sytuacja powtórzyła się w roku 455 podczas najazdu Wandalów pod wodzą Genzeryka. Tym razem nie udało się zatrzymać pochodu wojsk, ale dzięki perswazji papieża barbarzyńcy złagodzili nieco swój zapał bojowy i oszczędzili wiele miejsc świętych (na czele z bazyliką Świętego Piotra).
Oprócz tego święty pasterz prowadził działalność dobroczynną i niósł pomoc wszystkim dotkniętym skutkami najazdów, chorobami czy po prostu biedą. Nie dziw więc, iż nie tylko władcy i biskupi, ale także lud otaczał go szacunkiem, a jego postać została otoczona nimbem świętości i kultem katolickim zaraz po śmierci. Święty Leon Wielki został pochowany w ówczesnej bazylice Świętego Piotra.
Kościół wspomina św. Leona Wielkiego 10 listopada.
FO
