11 sierpnia Kościół Katolicki obchodzi Święto Matki Bożej Świętolipskiej. Właśnie tego dnia, 53 lata temu, Prymas Polski ksiądz kardynał Stefan Wyszyński dokonał przystrojenia koronami papieskimi obrazu Matki Bożej z sanktuarium w Świętej Lipce, a uroczystą sumę celebrował ksiądz kardynał Karol Wojtyła. Bazyliką Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce od jej początków opiekuje się zakon Jezuitów.
Początki kultu Matki Bożej w Świętej Lipce historycy datują na początek XV wieku. Według legendy to właśnie wtedy „na zamku w pobliskim Kętrzynie, pewien skazaniec oczekiwał na egzekucję. Ostatniej nocy przed wykonaniem wyroku objawiła mu się Matka Boska, która podarowała mu klocek drewna i poleciła wystrugać z niego figurkę. Więzień, choć nie umiał rzeźbić, usłuchał Najświętszej Panienki i zabrał się do dzieła. Nazajutrz rano znaleziono przy nim przepiękną rzeźbę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Sędziowie uznali to za znak, że Bóg go ułaskawił, więc i oni puścili go wolno.
Uwolniony i szczęśliwy skazaniec powędrował w kierunku Reszla i, zgodnie z poleceniem Matki Bożej, postawił figurkę na pierwszej napotkanej lipie. Wkrótce figurka zaczęła słynąć cudami. Chorzy odzyskiwali zdrowie, zwierzęta, przechodząc obok, klękały ze czcią. Gdy sława cudów rozeszła się po okolicy, mieszkańcy pobliskiego Kętrzyna zapragnęli zabrać figurkę do swego kościoła. Przeniesiono ją w uroczystej procesji do miasta. Nazajutrz jednak figurka znalazła się znów na swojej lipie. Przeniesiono ją po raz drugi, lecz ona ponownie wróciła. Wobec tego, uznając to za wolę Bożą, wybudowano przy lipie kaplicę, a wiele lat później – kościół, który do dziś ściąga rzesze wiernych”. Tyle legenda.
Wesprzyj nas już teraz!
Według źródeł historycznych dość szybko w miejscu kultu Matki Bożej powstała kaplica, a do Świętej Lipki zaczęli przybywać liczni pielgrzymi z Prus, Warmii i Mazowsza. Wstępowali na szlak pątniczy, aby uzyskać odpust lub prosić o uzdrowienie. Niewątpliwą ciekawostkę stanowi fakt, że ostatni wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern odbył pielgrzymkę z Królewca do Świętej Lipki (ponad 100 km) boso. Niestety po wybuchu Reformacji figurkę Matki Boskiej utopiono w pobliskim jeziorze, lipę na której była umieszczona początkowo figura ścięto, a kaplicę zburzono.
Musiało minąć 100 lat, aby katolicy odzyskali na tych terenach swobodę wyznania. Właśnie wtedy, na początku XVII wieku, przy udziale sekretarza króla Zygmunta III, Świętą Lipkę objęli w posiadanie Jezuici. Szybko wybudowano nową kaplicę, w której umieszczono kopię obrazu Matki Bożej Śnieżnej. Bardzo szybko odrodził się też ruch pielgrzymkowy, a oprócz pątników z okolicznych terenów do sanktuarium zaczęli przybywać też pielgrzymi z Wilna i ze Lwowa. Do sanktuarium udał się również sam król, Jan Kazimierz. 15 sierpnia 1693 roku w Świętej Lipce konsekrowano kościół, który jest obecnie uznawany za „perłę późnego baroku” w Polsce. Do jednej z jego głównych atrakcji należą słynne organy świętolipskie. Po kasacie zakonu jezuitów w drugiej połowie XVIII wieku ruch pielgrzymkowy w sanktuarium zamarł. Odrodził się znów w XX wieku, gdy do Świętej Lipki w 1932 roku wrócili Jezuici.
Matka Boża w wizerunku umieszczonym w głównym ołtarzu świętolipskiego sanktuarium jest czczona jako Matka Jedności Chrześcijan. Obraz pochodzi z XVII wieku i został namalowany przez mieszkającego w Elblągu Belga, Bartłomieja Pensa. Z kolei autorem srebrnej sukni nałożonej na obraz jest złotnik z Królewca Samuel Gaelwe. 11 sierpnia 1968 roku Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński przyozdobił wizerunek Matki Bożej koronami papieskimi. 24 lutego 1983 roku papież Jan Paweł II nadał kościołowi w Świętej Lipce tytuł Bazyliki Mniejszej. Uroczyste ogłoszenie tego dekretu odbyło się 29 maja tego samego roku w Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Właśnie w ostatnią niedzielę maja oraz 15 sierpnia obchodzone są w bazylice świętolipskiej główne uroczystości odpustowe.
Źródła: dziedzictwo.ekai.pl, swlipka.pl
JSJK
