W połowie Synodu o Synodalności jego uczestnicy koncentrują się nad sprawami „kompetencji doktrynalnych” episkopatów krajowych. Innymi słowy chodzi o to, jak daleko mogliby biskupi poszczególnych krajów ingerować w doktrynę, dostosowując ją do lokalnego kontekstu.
16 października Paolo Ruffini, włoski świecki, który pełni funkcję prefekta watykańskiej Dykasterii ds. Komunikacji, wyjaśnił na konferencji prasowej, że obecne dyskusje uczestników synodu obejmują relacje między kościołami lokalnymi, potrzebę komunii w samych episkopatach i pomiędzy konferencjami biskupów z różnych krajów oraz możliwość „przywrócenia kompetencji doktrynalnych” konferencjom biskupim. Ruffini zaznaczył, że dyskusja dotyczy ogólnej roli konferencji biskupich na wszystkich szczeblach i potrzeby zachowania jedności Kościoła pośród różnic.
Uczestnicy synodu szukają „konsensusu” w tych sprawach.
Wesprzyj nas już teraz!
Włoski kapłan Dario Vitali z diecezji Velletri-Segni, który jest koordynatorem ekspertów teologicznych Synodu Biskupów o Synodalności, doktorem eklezjologii i wykładowcą eklezjologii na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, rozwinął kwestię „kompetencji doktrynalnych” episkopatów. Kwestia ta ma budzić „duże zainteresowanie w sali synodalnej” i „ze wszystkich stron wyrażano albo chęć postępu w tym zakresie, albo strach przed pójściem w tym kierunku”, zaznaczył.
Problem z „kompetencjami doktrynalnymi” polega na tym, że zezwolenie na kontekstualizację, by dostosować nauczanie doktrynalne do lokalnych potrzeb, może zaowocować wypaczeniami i błędnymi interpretacjami doktryny Kościoła, pogłębiając zamęt i niszcząc jedność.
Portal cruxnow.com przypomina, że w maju 1998 roku papież Jan Paweł II opublikował dwa dokumenty: motu proprio „Apostolos Suos” i towarzyszący mu list apostolski „Ad Tuendam Fidem”, które „zasadniczo odebrały konferencjom biskupim wszelką władzę nauczycielską, w tym kompetencje doktrynalne”.
Oba dokumenty były tak naprawdę dziełem ówczesnego kardynała Josepha Ratzingera, który stał na czele Kongregacji Nauki Wiary, zabiegając o umocnienie jedności nauczania doktrynalnego Kościoła.
W środę Vitali odniósł się do tych dokumentów. Zauważył, że „Apostolos Suos” „zasadniczo odebrał konferencjom biskupim wszelkie kompetencje, pozostawiając je jako podmiot duszpasterski”. Paragraf 21 dokumentu utrzymuje pewien poziom „kompetencji doktrynalnych”. Stanowi on, że „ Wspólne sprawowanie posługi biskupiej obejmuje także funkcję doktrynalną. Kodeks Prawa Kanonicznego formułuje podstawową zasadę w tej dziedzinie: «Chociaż biskupi, pozostający we wspólnocie z głową Kolegium i członkami, czy to pojedynczy, czy też zebrani na Konferencjach Episkopatów lub na synodach partykularnych nie posiadają nieomylności w nauczaniu, są jednak w odniesieniu do wiernych powierzonych ich trosce autentycznymi nauczycielami i mistrzami wiary. Temu autentycznemu przepowiadaniu swoich biskupów wierni obowiązani są okazać religijne posłuszeństwo». Oprócz tej ogólnej zasady Kodeks zawiera też bardziej konkretne przepisy określające niektóre kompetencje doktrynalne Konferencji Episkopatów, takie jak «wydanie katechizmów dla własnego terytorium, po uprzedniej aprobacie Stolicy Apostolskiej» oraz aprobowanie wydań ksiąg Pisma Świętego i ich przekładów”.
I dalej: „Zgodny głos biskupów określonego terytorium, którzy w komunii z Biskupem Rzymu ogłaszają wspólnie katolicką prawdę w dziedzinie wiary lub obyczajów, może skuteczniej przemawiać do ich ludu i ułatwić wiernym przyjęcie ich nauczania z religijnym posłuszeństwem ducha. Wykonując wiernie swą funkcję nauczycielską, biskupi służą słowu Bożemu, któremu jest podporządkowane ich nauczanie, pobożnie się w nie wsłuchują, strzegą go święcie i wiernie je wykładają, tak aby wierni mogli je przyjąć jak najlepiej. A ponieważ nauka wiary jest wspólnym dobrem całego Kościoła i więzią jego komunii, biskupi zrzeszeni w Konferencji Episkopatu starają się przede wszystkim śledzić Magisterium Kościoła powszechnego i w odpowiedni sposób przekazywać je ludowi, który został im powierzony”.
Vitali komentując te zapisy dokumentu zaznaczył, że konferencje biskupów „nie mają zdolności do rozwijania dogmatów”, ale mogą „znacząco dostosować, jak ustalono na Soborze Watykańskim II, język do tego kontekstu i zaoferować odpowiedzi na problemy, które wynikają z tego kontekstu”.
Kwestie „kompetencji doktrynalnych” konferencji episkopatów zostały również uwzględnione w konstytucji apostolskiej papieża Franciszka z 2022 r. „Predicatae Evangelium”, gdzie jest mowa o „zdrowej decentralizacji”.
I tutaj Vitali wyjaśnił, że chodzi o to, aby „niektóre kompetencje” zostały „zwrócone konferencjom episkopatów w kwestiach, które dobrze znają”. Jest to nawet „obowiązek”. Teolog dodał, że „ważne jest, aby przypomnieć o tym (…), że biskupi mają kompetencje we wszystkim, co jest związane z doktryną”.
Chociaż wiele spraw jest „zarezerwowanych dla papieża, aby zachować jedność”, to „każdy biskup w swoim kościele może zająć się wszystkimi sprawami i ma obowiązek, a nie tylko zdolność, zajmowania się wszystkimi sprawami dla dobra wiernych”.
Obejmuje to także „możliwość sformułowania i podzielenia się propozycją w kluczu doktrynalnym, który następnie będzie miał konsekwencje duszpasterskie w towarzyszeniu ludziom w podróży”.
Eksperci synodu przedstawią szereg konkretnych rozwiązań dla Kościoła. Mają zaproponować zmiany w prawie kanonicznym dotyczące ustanowienia rad duszpasterskich w parafiach i innych podobnych strukturach, co będzie uwzględnione w ostatecznym dokumencie końcowym synodu. Ponadto zaproponują propozycje dotyczące kwestii „kompetencji doktrynalnych” konferencji biskupów.
Papież Franciszek ostatecznie zdecyduje o przywróceniu szerszych „kompetencji doktrynalnych” lokalnym konferencjom episkopatów. Jeśli przychyli się do propozycji, wówczas oznaczałoby to odejście od spuścizny Benedykta XVI.
Jeśli jednak nie będzie „konsensusu” w tej sprawie, papież może powstrzymać się od wprowadzania zmian w tym zakresie.
Źródło: cruxnow.com, opoka.org
AS
