Olbrzymie pieniądze z tak zwanego funduszu odbudowy po pandemii COVID-19 Unia Europejska przeznaczyła na osiągnięcie utopijnych „celów klimatycznych”. Kontrola przeprowadzona przez brukselskich urzędników wyceniła, że wydatki na działania klimatyczne mogły zostać zawyżone nawet o 34,5 miliarda euro. W ocenie biurokratów nie wszystkie projekty były dostatecznie „ekologiczne”.
Klimatyczny owczy pęd okazał się stosunkowo łatwą metodą pozyskiwania funduszy unijnych – przypomnijmy, pochodzących ze składek państw członkowskich. Bruksela orzekła, że miały one przeznaczyć co najmniej 37 procent swoich środków z wynoszącego 700 miliarda euro Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności po pandemii, na „działania klimatyczne i transformację ekologiczną”. Chodziło m.in. o inwestycjach w tak zwane zielone technologie, zwiększanie efektywności energetycznej, rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym czy renowacje budynków.
„Jeszcze w lutym br. Komisja Europejska chwaliła się, państwa członkowskie już na etapie planowania przekroczyły ten pułap, przeznaczając na działania proekologiczne aż 42,5 proc. środków. Ale opublikowany w środę raport unijnych kontrolerów podważa te dane” – informuje PAP.
Wesprzyj nas już teraz!
Według Brukseli, wydatki na działania klimatyczne mogły zostać zawyżone nawet o 34,5 mld euro. Zdaniem kontrolerów prawdopodobnie o 13,9 mld euro przeszacowane zostały m.in. inwestycje w transport kolejowy, o 15,3 mld euro w odnawialne źródła energii, a o 5,3 mld euro w poprawę efektywności energetycznej budynków.
Także nie wszystkie projekty realizowane przez państwa członkowskie jako ekologiczne, faktycznie miały spełniać te kryteria. Aby obliczyć, jaki procent środków finansowych został wydany „właściwie”, Komisja stosowała tzw. współczynnik klimatyczny. W praktyce oznaczało to, że działaniom ocenianym się przeciwdziałające zmianom klimatu przypisywano współczynnik o wartości 100 proc.; działaniom pozytywnym dla klimatu – 40 proc., a obojętnym – 0 proc. Nic dziwnego, że inspektorzy dopatrzyli się więc nadużyć. Ich zdaniem, wiele działań zostało przeszacowanych, a część projektów błędnie oznaczona jako ekologiczne. Na przykład jeden projektów w Chorwacji, który oznaczony został jako inwestycja w ekologiczny transport miejski i jako taki otrzymał współczynnik 100 proc., w rzeczywistości skoncentrował się jedynie cyfryzacji systemu, co oznacza, że jego wkład na rzecz klimatu wyniósł najwyżej 40 proc. Podobnie projekt z Portugalii, który został opisany, jaki działania na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu w lasach (współczynnik 100 proc.), a z którego sfinansowano tylko projekty architektoniczne.
Kontrolerzy stwierdzili też, że niektóre działania już po realizacji okazały się „nie być tak ekologiczne, na jakie wyglądały”. Przykładem jest elektrownia szczytowo-pompowa w Grecji, która z jednej strony zapewniła dużo wyższe zdolności magazynowania energii, ale z drugiej strony miała doprowadzić do utraty różnorodności biologicznej w okolicznych zbiornikach wodnych. „Przed sfinansowaniem elektrowni nie oceniono wpływu środowiskowego projektu” – napisali w raporcie audytorzy.
Kontrolerzy zalecili, aby Komisja w przyszłości ściślej powiązała instrumenty finansowania z celami klimatycznymi, dokładniej i bardziej szczegółowo oceniała projekty istotne dla klimatu oraz aby gromadziła i publikowała kompletne informacje na temat wydanych pieniędzy. Oznaczać to może, że mniejszą liczbę wspólnotowych pieniędzy uda się ocalić przed marnotrawieniem na pseudoekologiczne mrzonki w postaci niemożliwych do zutylizowania wiatraków czy dofinansowanie samochodów elektrycznych.
Źródła: PAP (Jowita Kiwnik Pargana), PCh24.pl
Oprac. RoM
