Powołana przez Instytut Ordo Iuris oraz Collegium Intermarium Międzynarodowa Misja Obserwacyjna opublikowała raport dotyczący przebiegu wyborów parlamentarnych i referendum na Węgrzech.
W skład misji, oprócz przedstawicieli wymienionych instytucji, weszli także przedstawiciele organizacji pozarządowych z Bułgarii, Hiszpanii, Chorwacji i Ukrainy. W powyborczym raporcie jego autorzy stwierdzili, że glosowanie oraz referendum były zgodne ze standardami krajowymi i europejskimi, a w dniu ich przeprowadzenia nie nastąpiły żadne okoliczności naruszające zasady naruszające zasady swobodnego i uczciwego głosowania.
Wesprzyj nas już teraz!
Zdaniem obserwatorów, węgierski system prawny wdraża w podobny sposób, jak systemy innych europejskich krajów, zasady dotyczące przeprowadzania i finansowania wyborów.
W raporcie Misji zwrócono także uwagę na dużą różnorodność i znaczącą rolę funkcjonujących na Węgrzech organizacji pozarządowych.
Obserwatorzy rekomendują węgierskim władzom wprowadzenie zmian w dostępie do informacji publicznej, a w szczególności skrócenie czasu oczekiwania na dostęp do informacji.
Raport w wersji angielskiej (ENG)
Według nieoficjalnych wyników, wybory parlamentarne wygrała koalicja partii Fidesz i Chrześcijańsko-Demokratycznej Partii Ludowej. Równolegle odbywało się również referendum dotyczące m.in. promowania tzw. korekcji płci u dzieci czy edukacji seksualnej prowadzonej przez organizacje LGBT. W referendum nie osiągnięto wymaganej liczby ważnych głosów.
Zainicjowana przez Ordo Iuris Misja przez kilkanaście dni badała, czy proces wyborczy przebiegał w sposób uczciwy i demokratyczny. W jej skład weszli przedstawiciele świata akademickiego i organizacji społecznych oraz prawnicy i dziennikarze z czterech krajów. Obserwatorzy dokonali oceny systemu wyborczego, sposobu finansowania kampanii, wolności i dostępu do mediów oraz samego przebiegu wyborów i referendum. Członkowie Misji spotkali się na Węgrzech z przedstawicielami administracji publicznej, środków masowego przekazu i organizacji pozarządowych. W dniu głosowania obserwatorzy skontrolowali pracę 60 komisji wyborczych.
Wybory i referendum obserwowała też misja Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Wcześniej OBWE wydała raport okresowy. Część środowisk na Węgrzech postawiła tej publikacji zarzut nieścisłości, stronniczości i błędów merytorycznych. Zdaniem krytyków, raport miał opierać się na niesprawdzonych i nieweryfikowalnych źródłach oraz przedstawiać argumenty tylko jednej strony debaty publicznej.
Po zakończeniu wyborów i referendum, Misja opublikowała raport na ten temat. Obserwatorzy stwierdzili, że oba głosowania były zgodne ze wszystkimi standardami krajowymi i międzynarodowymi. Zachowane zostały zasady bezpośredniości, powszechności, tajności, równości i wolności. W dniu wyborów nie doszło także do wydarzeń, które uniemożliwiałyby swobodne i uczciwe oddanie głosu.
Także przepisy dotyczące systemu wyborczego spełniają zasady pluralizmu, stabilności, wolności wypowiedzi i neutralności oraz zapewniają wolny tryb protestu wyborczego. W ciągu ostatniego roku nie wprowadzono zmian w systemie wyborczym, które mogłyby naruszać te standardy. Misja stwierdziła również, że węgierski system finansowania wyborów jest w pełni osadzony w ogólnych ramach europejskich, bez istotnych odchyleń. Także węgierskie przepisy odnośnie finasowania partii politycznych i kampanii wyborczej zawierają przejrzyste i uczciwe zasady dla wszystkich komitetów i przewidują odpowiednie procedury w przypadku naruszenia przepisów. Liczba skarg składanych w związku z przebiegiem kampanii jest stosunkowo niska w porównaniu z innymi krajami europejskimi (np. z Hiszpanią).
Kontrola obserwatorów Misji dotyczyła również funkcjonowania mediów. W raporcie zauważono, że w wyniku dużej oferty kanałów telewizyjnych i rozdrobnienia rynku, węgierscy wyborcy dysponują szerokim wachlarzem mediów, z których mogą czerpać informacje o otaczającej ich rzeczywistości politycznej, gospodarczej i społecznej. Przeprowadzony w 2021 r. sondaż pokazuje, że zarówno z mediów uznawanych za przychylne rządowi, jak i z tych sprzyjających zasadniczo opozycji, korzysta około 80 procent odbiorców. Zatem zasięg treści potencjalnie prorządowych i antyrządowych jest dobrze wyważony. Obserwatorzy zwrócili też uwagę na praktyki stosowane przez wiodące platformy społecznościowe, w sposób selektywny blokujące i ograniczające treści dotyczące kwestii politycznych. Misja wyraziła zaniepokojenie brakiem odpowiednich gwarancji prawnych, zapewniających równość szans w tym obszarze.
Raport obserwatorów skupił się również na kwestii referendum. Wskazano, że przeprowadzone zostało ono w sposób zgodny z węgierskimi przepisami i zgodnie ze standardami zalecanymi przez Radę Europy i Komisję Wenecką. Rząd prowadził kampanię zachęcającą do udziału w referendum. Władze nie ujawniły jednak, jaką kwotę przeznaczono na ten cel. Także 22 organizacje pozarządowe zorganizowały kampanię namawiającą do głosowania „cztery razy nie”. Z kolei 18 innych organizacji zachęcało do głosowania nieważnego. Ta kampania została dofinansowana przez George’a Sorosa i Open Society Foundation kwotą ponad 6,7 mln dolarów.
Misja zwróciła też uwagę na rolę organizacji pozarządowych na Węgrzech. Z raportu wynika, że mają one swobodę wyrażania poglądów i angażowania się w debatę publiczną. Zakres ich działań jest zróżnicowany i dotyczy niemal wszystkich aspektów życia społecznego. Obserwatorzy podkreślają, że, ich zdaniem, władze powinny wprowadzić zmiany w systemie dostępu do informacji publicznej. Przede wszystkim, zarekomendowano przyspieszenie uzyskiwania dostępu do informacji, co ma znaczenie szczególnie w przypadku procesu wyborczego. Obserwatorzy zalecają też władzom lokalnym czuwanie nad podmiotami zagranicznymi, które mogą podejmować próby wywierania nieuzasadnionej ingerencji w przebieg procesu wyborczego.
Źródło: Ordo Iuris
