30 czerwca br. w Sewilli rozpoczęła się IV Międzynarodowa Konferencja na temat Finansowania Rozwoju (FFD4). Do hiszpańskiego miasta przybyli szefowie państw i rządów. Uruchomili oni Platformę działania w Sewilli (SPA), która ma ułatwić i przyspieszyć wdrażanie Kompromisu z Sewilli, dokumentu pozwalającego na finansowanie realizacji celów zrównoważonego rozwoju zapisanych w Agendzie 2030. Po wycofaniu się z przedsięwzięcia USA, wszystkie pozostałe kraje ONZ zgodziły się na pewne zobowiązania.
Platforma łączy ponad 130 inicjatyw, obejmujących zobowiązania zapisane w dokumencie końcowym FFD4.
Departament Ekonomiczny i Spraw Społecznych ONZ podkreśla na swojej stronie, że „w obliczu narastającego kryzysu zrównoważonego rozwoju na świecie i braku postępów w zakresie realizacji celów zrównoważonego rozwoju (SDG), inicjatywy SPA obejmują konkretne działania wspierające odnowienie globalnych ram finansowania, które światowi liderzy przyjmą w Sewilli. Inicjatywy te pomogą krajom zmobilizować zasoby na rzecz inwestycji w SDG, zbudować potencjał krajów rozwijających się, pomóc w rozwiązaniu kryzysu zadłużenia zrównoważonego rozwoju i podjąć kroki w celu poprawy architektury finansowania”.
Wesprzyj nas już teraz!
Hiszpański premier Pedro Sánchez otwierając wydarzenie podkreślił pilną potrzebę zbiorowego działania w celu realizacji ustaleń FFD4. Jego zdaniem, Platforma działania z Sewilli ma „stanowić kluczową okazję do przywrócenia zaufania do multilateralizmu i zapewnienia namacalnego finansowania jako części FFD4”. To „za pośrednictwem tej platformy światowi przywódcy, organizacje międzynarodowe, sektor prywatny i społeczeństwo obywatelskie będą budować sojusze oraz przewodzić ponad 130 innowacyjnym i transformacyjnym inicjatywom o mierzalnym wpływie”.
Sekretarz generalny ONZ António Guterres podkreślił, że „w obliczu świata podziałów, konfliktów i niepewności gospodarczej ta platforma zawiera ponad 130 konkretnych inicjatyw, które pokazują, co możemy osiągnąć, współpracując”.
W ciągu kilku najbliższych dni uczestnicy spotkania w Sewilli będą ogłaszać swoje inicjatywy, które mają pomóc zrealizować Kompromis z Sewilli. Chodzi o zobowiązania finansowe i konkretne działania dotyczące realizacji inwestycji związanych z celami zrównoważonego rozwoju, w tym w szczególności zajęcia się kryzysem zadłużenia i zmobilizowania środków na szczeblu krajowym i globalnym, aby umożliwić realizację celów Agendy 2030.
Jedna z inicjatyw przewiduje utworzenie w Banku Światowym centrum, które zajmie się zamianą długu na rzecz inwestycji w cele zrównoważonego rozwoju oraz stworzenie sojuszu w sprawie klauzuli wstrzymania spłaty długu, o co ma zabiegać rząd Hiszpanii wraz z partnerami.
Konferencja ma potrwać do 3 lipca 2025 r. i jest elementem szerszego planu reformy międzynarodowej architektury finansowej „zrównoważonego rozwoju”.
Ze spotkania, które ma zaradzić rosnącemu obciążeniu długiem, spadkowi inwestycji, zmniejszającej się pomocy międzynarodowej i rosnącymi barierami handlowymi wycofały się Stany Zjednoczone. Ameryka nie chce być głównym krajem wydatkującym kolejne miliardy dolarów na globalne inicjatywy pomocowe, które miałyby zniwelować rosnącą przepaść między bogatymi i biednymi krajami.
O środki na cele ONZ zabiega Sekretarz generalny. Antonio Guterres podkreślił, że „finansowanie jest motorem rozwoju”, a „teraz ten motor się kurczy”.
Luka finansowa, którą trzeba byłoby zasypać, aby zrealizować zamierzenia Agendy 2030 wynosi aż 4 bln dolarów rocznie! To mniej więcej tyle – według obliczeń agend ONZ – potrzeba, aby promować rozwój, wydobyć miliony ludzi z ubóstwa i pomóc w osiągnięciu bardzo opóźnionych celów zrównoważonego rozwoju.
W spotkaniu bierze udział ponad 70 światowych przywódców, a także przedstawiciele międzynarodowych instytucji finansowych, banków rozwoju, organizacji filantropijnych, sektora prywatnego i organizacji pozarządowych.
USA nie tylko wycofały się z udziału w konferencji, ale wcześniej, to jest 17 czerwca – podczas spotkania przygotowawczego poprzedzającego konferencję – odrzuciły dokument końcowy, który był negocjowany przez 193 państwa członkowskie ONZ od wielu miesięcy i ogłosiły wycofanie się z procesu i konferencji w Sewilli.
Zbiór zobowiązań z Sewilli został zatwierdzony jednomyślnie i miał być przyjęty przez uczestników konferencji bez zmian. Wskazuje on, że delegaci zgodzili się uruchomić „ambitny pakiet reform i działań w celu pilnego zamknięcia luki finansowej”.
W praktyce wzywa on do ustanowienia nowych podatków i podniesienia minimalnych dochodów podatkowych w wysokości 15% produktu krajowego brutto kraju w celu zwiększenia zasobów rządowych, potrojenia pożyczek udzielanych przez wielostronne banki rozwoju i zwiększenia finansowania prywatnego poprzez zapewnienie zachęt do inwestowania w kluczowe obszary, takie jak infrastruktura.
Wzywa również do reform, które mają pomóc krajom poradzić sobie ze wzrostem zadłużenia.
Jak zaznaczyła komisarz ds. handlu ONZ Rebeca Grynspan, „rozwój się cofa”, a globalny kryzys zadłużenia się pogłębił. W zeszłym roku 3,3 miliarda ludzi żyło w krajach, które płacą więcej odsetek od swoich długów niż wydają na opiekę zdrowotną lub edukację, a liczba ta wzrośnie do 3,4 miliarda ludzi w tym roku. Kraje rozwijające się zapłacą w tym roku 947 miliardów dolarów za obsługę długu w porównaniu z 847 miliardami dolarów w zeszłym roku.
Prezydent Angoli Joao Lourenco podkreślił w imieniu Grupy Afrykańskiej na konferencji, że spłata długu „pochłania więcej zasobów niż te przeznaczone na zdrowie i edukację razem wzięte” dla wielu krajów.
Amerykański dyplomata Jonathan Shrier mówił na spotkaniu 17 czerwca, że „nasze zaangażowanie we współpracę międzynarodową i długoterminowy rozwój gospodarczy pozostaje niezachwiane”, ale tekst dokumentu Kompromisu z Sewilli miał „przekroczyć wiele ich czerwonych linii”. Wymienił wśród nich: ingerencję w zarządzanie międzynarodowymi instytucjami finansowymi, potrojenie rocznej zdolności kredytowej wielostronnych banków rozwoju i propozycje przewidujące rolę ONZ w globalnej architekturze zadłużenia, propozycje dotyczące handlu, podatków i innowacji, które nie są zgodne z polityką USA, a także język konwencji ramowej ONZ w sprawie międzynarodowej współpracy podatkowej.
Zastępczyni Sekretarza Generalnego ONZ Amina Mohammed w zeszłym tygodniu nazwała wycofanie się USA z konferencji „niefortunnym”, dodając, że po Sewilli „ponownie nawiążemy kontakt ze Stanami Zjednoczonymi i mamy nadzieję, że będziemy mogli przedstawić argumenty za tym, że są częścią sukcesu w wyciąganiu milionów ludzi z ubóstwa”.
Ze strony UE przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen potwierdziła zaangażowanie bloku w finansowanie rozwoju.
Zgodnie z nim wszystkie kraje ONZ – z wyjątkiem USA – zgodziły się w drodze kompromisu zwiększać zasoby publiczne poprzez zobowiązanie się do: promowania progresywnych systemów podatkowych oraz walki z unikaniem i uchylaniem się od płacenia podatków przez osoby o wysokich dochodach.
W myśl ustaleń z Sewilli państwa mają zaangażować się w negocjacje dotyczące Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych o międzynarodowej współpracy podatkowej i jej protokołów. Mają także rozważyć wykonalność i użyteczność globalnego rejestru rzeczywistych właścicieli.
Jeśli chodzi o krajowy i międzynarodowy prywatny biznes oraz finanse, to zobowiązania w tym zakresie dotyczą podwojenia wysiłków w celu zmniejszenia kosztów przekazów pieniężnych do mniej niż 3 procent kwot przekazywanych do 2030 r.
Wielostronne banki rozwoju (MDB) miałyby rozważyć utworzenie wspólnej platformy pomocy technicznej, opierając się na istniejących wysiłkach.
Mówi się również o zwiększeniu wskaźnika mobilizacji finansów prywatnych ze źródeł publicznych do 2030 r. poprzez wzmocnienie wykorzystania instrumentów finansowania dzielonego ryzykiem i mieszanego.
Fundusz Rozwoju Kapitałowego Narodów Zjednoczonych miałby wspierać kraje LDC jako wczesny dostawca katalitycznego kapitału preferencyjnego w celu zmniejszenia ryzyka inwestycji.
Rozdział dotyczący współpracy rozwojowej zawiera zobowiązania do: rozszerzania i wypełniania odpowiednich oficjalnych zobowiązań rozwojowych, w tym długotrwałego zobowiązania większości krajów rozwiniętych do osiągnięcia celów 0,7 procent ODA/DNB dla krajów rozwijających się i od 0,15 do 0,2 procent ODA/DNB dla krajów najmniej rozwiniętych, a także do innych, aby zrobili to samo w odniesieniu do swoich odpowiednich zobowiązań ODA (chodzi o pomoc rozwojową, które kraje rozwinięte, a zgodnie z klasyfikacją ONZ Polska do nich należy, mają obowiązek przekazywać krajom rozwijającym się).
Mowa jest także o dalszym zwiększaniu zdolności pożyczkowej MDB w celu potencjalnego jej potrojenia i wnoszeniu wkładu w rozwiązania hybrydowego przekazywania kapitału oparte na SDR (Specjalne prawa ciągnienia Międzynarodowego Funduszu Walutowego) przez Afrykański Bank Rozwoju i Międzyamerykański Bank Rozwoju, najlepiej do końca 2025 r., oraz wspieranie eksploracji innych dobrowolnych inicjatyw przekazywania SDR za pośrednictwem MDB.
Wreszcie mówi się o ustanowieniu zrównoważonych ścieżek w celu dalszego uzupełniania okien koncesyjnych w MDB i ożywienia Forum Współpracy Rozwojowej ONZ oraz wykorzystaniu go do uwzględnienia pracy Globalnego Partnerstwa na rzecz Efektywnej Współpracy Rozwojowej, Przeglądów Koleżeńskich Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD, Międzynarodowego Forum Całkowitego Oficjalnego Wsparcia na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (TOSSD) i Międzynarodowej Inicjatywy Przejrzystości Pomocy (IATI).
Państwa mają zwiększyć finansowanie inicjatyw związanych z polityką klimatyczną (zielony ład itp.) ze wszystkich źródeł publicznych i prywatnych do co najmniej 1,3 biliona dolarów rocznie do 2035 r.
W kwestii handlu nadal istnieje zobowiązanie do reformy mechanizmów rozstrzygania sporów inwestor-państwo w umowach handlowych i inwestycyjnych, w tym poprzez wielostronne podejście do ustanowienia Centrum Doradztwa ds. Rozstrzygania Międzynarodowych Sporów Inwestycyjnych.
Ma znacznie zwiększyć się pomoc na wsparcie handlowe dla krajów najsłabiej rozwiniętych, która ma się podwoić do 2031 r. w porównaniu z poziomami z 2018 r. i nadal należy przeznaczać co najmniej 50 procent wsparcia na budowę infrastruktury związanej z handlem.
Jeśli chodzi o zadłużenie, aby realizować cele zrównoważonego rozwoju, zobowiązania dotyczą zwrócenia się do Sekretarza generalnego ONZ o zwołanie grupy roboczej z MFW i Bankiem Światowym, której zadaniem będzie zaproponowanie skonsolidowanego zestawu dobrowolnych zasad przewodnich dotyczących odpowiedzialnego pożyczania i udzielania pożyczek przez suwerenne państwa oraz propozycji ich wdrożenia. Grupa robocza przedstawi aktualizację na Forum FFD 2026 i swoje propozycje państwom członkowskim na Forum FFD 2027. Ma być promowane stosowanie klauzul zależnych od państwa w oficjalnych pożyczkach, w tym klauzul długu odpornego na zmiany klimatu i klauzul wstrzymania długu.
Zostanie ustanowiona platforma dla krajów pożyczkobiorców ze wsparciem istniejących instytucji i podmiotu ONZ pełniącego funkcję jego sekretariatu. Platforma mogłaby być wykorzystywana do omawiania kwestii technicznych, dzielenia się informacjami i doświadczeniami w rozwiązywaniu problemów z zadłużeniem, zwiększania dostępu do pomocy technicznej i budowania potencjału w zakresie zarządzania długiem, koordynowania podejść i wzmacniania głosu krajów pożyczkobiorców w globalnej architekturze zadłużenia.
Zapowiedziano wzmocnienie istniejącego systemu wsparcia płynności małych państw wyspiarskich, zarządzanie zobowiązaniami i obniżenie kosztów kapitału, zwiększenie skali zamiany długu i maksymalizacji jego wpływu, opracowywanie warunków dla restrukturyzacji zadłużenia oraz zapewnienie krajom rozwijającym się pomocy technicznej, wsparcia potencjału i porad prawnych.
Ma być zainicjowany międzyrządowy proces w ONZ, aby przedstawić zalecenia dotyczące zamknięcia luk w architekturze zadłużenia i mają być zbadane opcje rozwiązania kwestii zrównoważenia zadłużenia, w tym poprzez prowadzenie dialogu między państwami członkowskimi, Klubem Paryskim i innymi oficjalnymi wierzycielami oraz dłużnikami i innymi odpowiednimi podmiotami.
Rozdział dotyczący międzynarodowej architektury finansowej obejmuje zobowiązania do: zaproszenia gubernatorów Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) do rozważenia zwiększenia podstawowych głosów MFW, dostosowania dopłat MFW w odpowiedzi na katastrofy i wstrząsy zewnętrzne, rozszerzenia dialogów politycznych na temat mechanizmów ochrony dobrobytu ludzi w czasie wstrząsów, dobrowolnego przekierowania co najmniej połowy przydziału Specjalnych praw ciągnienia (SDR) krajów, które są w stanie to zrobić do krajów rozwijających się, w tym za pośrednictwem MDB.
Zostanie opracowany podręcznik Specjalnych praw ciągnienia, który zapewni wskazówki operacyjne i wzmocni rolę SDR w czasie kryzysów i wstrząsów, zgodnie z artykułami umowy MFW. Zachęci się także MFW do uzupełnienia istniejących aktywów rezerwowych poprzez alokację Specjalnych praw ciągnienia, aby dokonać przeglądu roli SDR-ów i ich miejsca w międzynarodowym systemie monetarnym.
Zostaną dostosowane wszystkie limity pożyczkowe na wszystkich poziomach globalnej sieci bezpieczeństwa finansowego. Będzie wspierana operacjonalizacja Afrykańskiego Mechanizmu Stabilności Finansowej. Będą obywać się cykliczne specjalne spotkania wysokiego szczebla na temat ratingów kredytowych pod auspicjami ECOSOC, w tym będą aktualizowane wytyczne ONZ dla agencji ratingowych. Będą odbywały się dyskusje na temat stosowania ocen kredytowych, wymiana dobrych praktyk w zakresie regulacji agencji ratingowych i dzielenie się perspektywami na temat metodologii oceny kredytowej.
Odpowiednie organizacje międzynarodowe i organy normalizacyjne mają przygotować raport na temat wag ryzyka i przedstawić ustalenia, w tym implikacje polityczne na forum ECOSOC FFD.
Mają pojawić się propozycje polityczne i zalecenia w celu zwiększenia odporności pośrednictwa finansowego poza bankami, w tym branży zarządzania aktywami, na forum FFD.
Będą przeprowadzone dalsze badania i analizy dotyczące potencjalnego wpływu wag ryzyka na finanse dla MŚP, infrastruktury i finansowania handlu.
W kwestiach nauki, technologii, innowacji i budowania potencjału zobowiązano się do wzmocnienia potencjału Mechanizmu Ułatwiania Technologii Organizacji Narodów Zjednoczonych i Banku Technologicznego Organizacji Narodów Zjednoczonych dla krajów najsłabiej rozwiniętych przy użyciu odpowiednich zasobów.
Zostanie przeprowadzona ocena głównych przeszkód, które utrudniają międzynarodową dyfuzję technologii w celu realizacji Agendy 2030, w tym technologii zero- i niskoemisyjnych, oraz zostaną przedstawione zalecenia w celu przezwyciężenia tych przeszkód.
Ostatni rozdział Kompromisu z Sewilli zawiera zobowiązania związane z opracowaniem ram środków postępu w zakresie zrównoważonego rozwoju, które uzupełniają lub wykraczają poza PKB, pogłębienia merytorycznych dyskusji na forum ECOSOC FFD poprzez dogłębny przegląd i raportowanie krajowych i globalnych zobowiązań obszarów działań finansowania dla rozwoju w dwuletnim cyklu. Inne zobowiązania dotyczą monitoringu i oceny działań w dwuletnim cyklu przeglądu oraz organizacji specjalnego spotkania na wysokim szczeblu, które zaangażuje WTO i UNCTAD, w roku, w którym handel jest poddawany dogłębnej analizie w ramach ECOSOC FFD Forum i przeprowadzenia dialogu na temat długu z innymi odpowiednimi podmiotami.
Mają być wyznaczone krajowe punkty kontaktowe ds. finansowania rozwoju w ministerstwach finansów i innych odpowiednich ministerstwach oraz miałaby powstać międzyresortowa platforma finansowania koordynacji polityki rozwojowej (kwestia do rozważenia).
Do 2029 r. państwa mają się zastanowić, czy nie zorganizować konferencji uzupełniającej na temat finansowania celów zrównoważonego rozwoju.
Źródło: un.org, euronews.com, globalpolicy.org
AS
