Chrystus, który jest Głową Kościoła, pozostawił prowadzenie trzody wierzących ludziom – świętemu Piotrowi i jego następcom. Władzę, którą papież otrzymuje od Chrystusa, symbolizują dwa klucze – złoty i srebrny – znajdujące się w godle Stolicy Apostolskiej.
Ewangelia św. Mateusza zawiera scenę, w której Chrystus uczynił św. Piotra swoim Zastępcą na ziemi. Zwrócił się do niego w słowach: Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie (Mt 16,18-19). Będąc Głową Kościoła w Niebie, Zbawiciel pozostawił jego prowadzenie na ziemi ludziom. Co więcej, Chrystus podkreślił, że papieskie rządzenie Kościołem na ziemi będzie miało efekt również w niebie.
Władza spoczywająca w rękach św. Piotra i kolejnych papieży jest symbolizowana przez „klucze królestwa niebieskiego”, o których mówił Pan Jezus. Stąd w godle Stolicy Apostolskiej znajdują się właśnie dwa klucze: złoty i srebrny. Złoty klucz oznacza sferę niebiańską, czyli „otwieranie bram nieba” dla wierzących, a klucz srebrny odnosi się do sfery ziemskiej, czyli nauczania wierzących i podejmowania decyzji. Dwa klucze korespondują również do dwóch rodzajów władzy, którą Chrystus powierzył papieżowi i biskupom.
Wesprzyj nas już teraz!
Pierwszym z nich jest władza święceń, czyli wszystko to, co wypływa z przyjętego przez nich Sakramentu Kapłaństwa, a w szczególności z charakteru, który święcenia wyciskają na duszy kapłana. Władza święceń jest wielkim darem i obowiązkiem przekazanym kapłanom. I nawet aniołowie – istoty bardziej doskonałe od ludzi – jej nie posiadają. To właśnie z Sakramentu Święceń wypływa moc przemieniania chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa, a także moc odpuszczania grzechów w Sakramencie Pokuty. Ta lista jest oczywiście dłuższa, bo należy tu wymienić inne Sakramenty, poświęcenia, błogosławieństwa itd., czyli wszystko co jest możliwe dzięki władzy otrzymanej w Sakramencie Święceń. Papież i biskupi mają pełnię tej władzy, a pozostali kapłani posiadają ich pewną część. Różnica jest widoczna chociażby w fakcie, że Sakramenty Bierzmowania (normalnie) i Kapłaństwa mogą być udzielane tylko przez biskupów.
Drugim rodzajem władzy papieskiej jest władza rządzenia bądź jurysdykcji, czyli kierowanie trzodą Chrystusa poprzez rządzenie i nauczanie. Obowiązkiem papieża jest bowiem nauczanie wierzących, wyjaśnianie i interpretowanie doktryny i dokonywanie praktycznych decyzji jakimi są np. nominacje biskupie, dyscypliny postne, ogłaszanie nowych Świętych czy ustalanie dat różnych świąt. W tej kategorii zawiera się również jurysdykcja do spowiadania, czyli specjalne pozwolenie udzielane księżom, niezbędne do odpuszczania grzechów. Dlatego do bycia szafarzami Sakramentu Pokuty kapłani potrzebują obydwu rodzajów władzy: władzy święceń – bo moc odpuszczania grzechów wynika z charakteru Święceń – i właśnie władzy jurysdykcji, czyli specjalnego pozwolenia od swojego biskupa.
Można powiedzieć, że władza święceń łączy się ze złotym kluczem, oznaczającym sferę niebiańską, gdyż dzięki niej drzwi nieba są otwierane dla przyjmujących chrzest, a sam Bóg zstępuje na ołtarza na słowa kapłana. Władza rządzenia jest zaś złączona ze sferą ziemską, symbolizowaną przez klucz srebrny, bowiem pod tym pojęciem rozumiemy nauczanie wierzących i podejmowanie praktycznych decyzji przez papieża.
Chrystus wymienił te dwa rodzaje władzy niedługo przed swoim Wniebowstąpieniem, mówiąc do swoich uczniów: Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem (Mt 28,19-20). Pan Jezus nakazał im wtedy nauczanie (władza rządzenia) i udzielanie chrztu (władza święceń).
Władzę papieża wyjaśnia również Katechizm Kościoła Katolickiego. „Klucze” – mówi Katechizm – oznaczają władzę zarządzania domem Bożym, którym jest Kościół. Jezus, „Dobry Pasterz” (J 10,11), potwierdził to zadanie po swoim Zmartwychwstaniu: „Paś baranki moje!” (J 21,15-17). „Wiązanie i rozwiązywanie” oznacza władzę odpuszczania grzechów, ogłaszania orzeczeń doktrynalnych i podejmowania decyzji dyscyplinarnych w Kościele. Jezus powierzył tę władzę Kościołowi przez posługę Apostołów, a w sposób szczególny Piotrowi. Samemu zaś Piotrowi powierzył wyraźnie klucze Królestwa (KKK 553).
To „związywanie i rozwiązywanie” wspomniane przez Chrystusa widać w wielu aspektach władzy papieskiej, która w większej bądź mniejszej części jest przekazywana również biskupom i kapłanom. Bez wątpienia pierwszorzędnym Sakramentem, do którego się ona odnosi, jest Sakrament Pokuty. To tu bowiem w rękach kapłana leży moc odpuszczania grzechów. Oczywiście władza ta nie jest absolutna i kapłan musi w swoich decyzjach podążać za prawem bożym. Gdyby próbował odpuścić grzechy człowiekowi, który nie ma w sobie żalu za ich popełnienie, to „rozgrzeszenie” byłoby to tylko pustymi słowami, a grzech nadal obciążałby sumienie owego winowajcy.
Podobnie jest i z drugim w kolejności aspektem władzy „związywania i rozwiązywania”. Mowa tu o decyzjach, które papież, biskupi i kapłani muszą podejmować w swoim nauczaniu. Bo z jednej strony mamy jasne i niezmienne reguły wynikające przede wszystkim z prawa naturalnego, Dekalogu, Pisma Świętego, Tradycji, dokumentów kościelnych itd. Jednak wraz z postępem cywilizacyjnym napotykamy nowe problemy, w których papież musi wedle swojej najlepszej wiedzy i w swoim dobrze ukształtowanym sumieniu nauczać wierzących jak powinni postępować. I mamy prawo i obowiązek – chyba że pojawi się poważnie ugruntowana wątpliwość – wierzyć temu nauczaniu, bo sam Chrystus zapewnił nas, że to, co papież „zwiąże na ziemi, będzie związane i w niebie”. W szczególnych przypadkach dotyczących wiary i moralności Ojciec Święty może nawet ogłaszać dogmaty ex cathedra i wtedy przypisuje się im nieomylność. Dotychczas taka sytuacja miała miejsce tylko raz, gdy papież Pius XII w 1950 r. ogłosił dogmat o Wniebowzięciu Matki Bożej.
Wreszcie jeszcze innym przejawem władzy papieskiej jest możliwość udzielania odpustów, czyli darowania kary doczesnej – tej, którą będziemy musieli odpokutować w czyśćcu – za wypełnienie konkretnych praktyk religijnych przepisanych przez Ojca Świętego. I podobnie jak we wcześniejszych przykładach, Pan Bóg „akceptuje” papieskie postanowienia w tym względzie. Jeśli człowiek uzyska odpust przepisany przez Ojca Świętego, to kary czyśćcowe rzeczywiście będą mu odpuszczone.
Adrian Fyda
