Nowatorska metoda leczenia CRISPR-Cas9, znana inaczej jako „genetyczne nożyczki”, może powodować nieoczekiwane mutacje, przekazywane kolejnym pokoleniom – dowodzą naukowcy na łamach „Nature Communications”. O technologii precyzyjnego edytowania kodu genetycznego, w samych superlatywach od lat wypowiada się Bill Gates.
CRISPR-Cas9 to metoda inżynierii genetycznej, pozwalająca na manipulacje genomem zarówno mikroorganizmów, jak i zwierząt i roślin. W medycynie stwarza możliwość wyleczenia wielu chorób genetycznych. Jednak aby się do tego nadawała, musi być bezpieczna i niezawodna – lekarstwo nie może być gorsze od choroby.
Jak wykazały nowe badania naukowców z uniwersytetu w Uppsali (Szwecja), metoda CRISPR-Cas9 może powodować nieprzewidziane zmiany w DNA, które mogą być dziedziczone przez następne pokolenie. Dlatego autorzy zalecają ostrożność i skrupulatną walidację przed użyciem CRISPR-Cas9 do celów medycznych.
Wesprzyj nas już teraz!
„W tym projekcie badaliśmy wpływ CRISPR-Cas9 na danio pręgowanego, małą rybkę akwariową. Ponieważ cząsteczki DNA i ich mechanizmy są podobne u wszystkich zwierząt, uważamy, że wyniki powinny być podobne u ludzi” – zaznaczył Adam Ameur, profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie w Uppsali i Laboratorium Nauki dla Życia (SciLifeLab).
Badając genomy ponad 1000 danio pręgowanych z dwóch pokoleń, naukowcy odkryli nieoczekiwane mutacje różnych typów. W niektórych przypadkach fragmenty DNA, które uległy zmianom, były większe niż oczekiwano, w innych – mutacje wystąpiły w niewłaściwym miejscu genomu. Nieprzewidziane mutacje wykryto w pierwszym pokoleniu danio pręgowanego, ale także u jego potomstwa.
„Świadomość, że te nieoczekiwane mutacje są dziedziczne, jest ważna, ponieważ mogą mieć długoterminowe konsekwencje dla przyszłych pokoleń. Ale może się to zdarzyć tylko wtedy, gdy zmienisz genom zarodków lub komórek zarodkowych” – mówi dr Ida Höijer z Uppsala University i SciLifeLab.
W opiece zdrowotnej opracowywane są obecnie metody dostosowane do korygowania genów w określonym typie tkanki lub komórki. Chociaż zabiegi tego typu nie stanowią zagrożenia dla przyszłych pokoleń, naukowcy zalecają ostrożność.
Wielkim orędownikiem metody CRISP (ang. Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) jest zaangażowany w działalność filantropijną miliarder Bill Gates. Wzbudzający wątpliwości etyczne system określa mianem „najfajniejszego” – ang. coolest (sic!) i najbardziej przełomowego odkrycia ostatnich lat. Wynalazca technologii, amerykańska biochemik i biolog molekularna Jenifer Doudna za swoje odkrycia w 2020 r. otrzymała Nagrodę Nobla.
Miliarder wspiera prace nad metodą w ramach Fundacji Gatesów. W zeszłym roku na swoim blogu przyznał, że finansuje „wiele projektów wykorzystujących tę technologię”, takich jak CRISPR Therapeutics czy Intellia.
Paweł Wernicki (PAP)
PR
