Oryginalny tytuł tej napisanej wszak po angielsku książki brzmi: The Forgotten Few, czyli Zapomniani nieliczni, co stanowi nawiązanie do słów Winstona Churchilla, iż nigdy w dziedzinie ludzkich konfliktów tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak nielicznym, wypowiedzianych po zwycięskiej bitwie o Anglię. Owi nieliczni to lotnicy, którzy w roku 1940 zatrzymali niemiecką ofensywę na Kanale La Manche. Dlaczego jednak niektórzy z nich zostali zapomniani? Bo byli Polakami.
Powietrzna bitwa o Wielką Brytanię została wygrana w ogromnej mierze dzięki polskim pilotom, którzy dopiero na Wyspach, zasiadłszy za sterami wysokiej klasy maszyn, po raz pierwszy mogli w pełni pokazać, na co ich stać.
Wesprzyj nas już teraz!
Spójrzmy tylko na liczby: 11 września 1940 roku Polacy strącili 18 procent samolotów wroga, 15 września – 14 procent, 19 września – 25 procent, a 26 września – aż 48 procent! W powyższym kontekście szczerością tchną słowa, bynajmniej skądinąd nieskorego do pochwał, naczelnego dowódcy RAF, lorda Dowdinga: Nie sądzę, by bez wspaniałego wkładu polskich dywizjonów i ich nieprześcignionej dzielności rezultat tej bitwy okazał się taki sam.
A potem – Polak zrobił swoje, Polak może odejść. Brytyjscy sojusznicy odmówili nawet polskim jednostkom udziału w defiladzie zwycięstwa w Londynie, aby przypadkiem nie urazić Stalina, który polskie wojsko uznał za „faszystowskie”. Po wojnie naszego żołnierza okrył na Zachodzie całun zapomnienia i ściśle spowija go aż do dziś. Kiedy w roku 1993 na skałach Dover odsłonięto ogromny pomnik upamiętniający bitwę o Anglię, okazało się, że wśród wymienionych na cokole dywizjonów zabrakło naszego Dywizjonu 303 – właśnie tego, który w owej bitwie strącił najwięcej maszyn Luftwaffe!
Dobrze, że taką książkę napisał autor angielskojęzyczny, dobrze że ukazała się na Zachodzie. Może przyczyni się do uświadomienia współczesnym Anglikom skali niewdzięczności ich dziadów. Dobrze też, że możemy przeczytać ją po polsku – przypomina bowiem jedną z najpiękniejszych kart polskiego oręża, a ponadto ukazuje praktycznie nieznane aspekty stosunków polsko-angielskich, zderzenie kultur, narastające pod wpływem komunistycznej propagandy antypolskie nastroje i wreszcie powojenne losy naszych lotników.
Jerzy Wolak
Adam Zamoyski, Orły nad Europą, przeł. Tomasz Kubikowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010.
Tekst powyższy zostałopublikowany w nr. 16 magazynu „Polonia Christiana”.
