W środę dziesiątki żydowskich pisarzy, polityków i aktorów zainicjowali w brytyjskiej Izbie Gmin ogólnoeuropejski projekt mający na celu zachowanie i renowację aż 160 synagog zniszczonych przed II wojną światową. Brytyjska Fundacja na rzecz Dziedzictwa Żydowskiego (Foundation for Jewish Herritage) skatalogowała i szczegółowo opisała zabytki, które mają być odnowione.
Organizacja żydowska skupiająca wielu brytyjskich artystów i polityków, która powstała w 1979 roku skatalogowała 17 tys. synagog europejskich. Do dziś zachowało się – zazwyczaj w złym stanie – 3 318 budynków.
Wesprzyj nas już teraz!
Wg ustaleń żydowskiej organizacji, 718 synagog nadal funkcjonuje jako miejsca kultu. Inne popadły w ruinę lub są wykorzystywane jako magazyny, fabryki, teatry, mieszkania itp.
Organizatorzy kampanii potwierdzają, że nie mogą odbudować wszystkich synagog, które chcieliby, ale planują renowację przynajmniej najważniejszych z nich.
– Początkowo myśleliśmy o 160., ale potem zawęziliśmy tę grupę do 19 synagog, którymi jesteśmy szczególnie zainteresowani, gdzie jest duża szansa na uratowanie i odnowienie budynków – wyjaśnił Michael Mail, członek fundacji.
FJH, która połączyła siły z Centrum Sztuki Żydowskiej na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie w celu skatalogowania żydowskich miejsc kultu w Europie tłumaczy, że zagładzie społeczności żydowskiej podczas Holokaustu towarzyszyło masowa niszczenie synagog. Ocalałe budynki uległy zazwyczaj dewastacji. „Szczególnie żałosny był los dawnych synagog w Europie Wschodniej pod rządami komunistów: zostały zburzone, przekształcone w obiekty służące do różnych celów lub po prostu porzucone” – wyjaśniono.
W Europie Zachodniej „stan zachowania był znacznie lepszy”, ale „małe społeczności żydowskie nie były w stanie utrzymać licznych synagog” – dodał przedstawiciel fundacji.
Organizatorzy obecnej kampanii twierdzą, że prowadzą wyścig z czasem, by zachować dziedzictwo żydowskie w Europie, które stanowi istotną część europejskiego dziedzictwa kulturowego.
Wśród synagog, mających być odnowionych w pierwszej kolejności wymienia się Wielką Synagogę w Słonimie, obecnie na Białorusi. Została ona zbudowana w stylu barokowym w latach 1635-1642.
Na początku II wojny światowej miasto należące do Polski przejęli Rosjanie, którzy zabili setki Żydów. W 1941 r. Słonim zajęli Niemcy, którzy zmasakrowali społeczność żydowską. Pierwsza eksterminacja Żydów na dużą skalę odbyła się 17 lipca 1941 r., kiedy rozstrzelano i pochowano około tysiąca Żydów na obrzeżach pobliskiej wioski.
Drugi masowy mord Żydów nastąpił 14 listopada 1941 r., kiedy to 9 tys. osób zostało przetransportowanych do wykopanych dołów na przedmieściach i zastrzelonych. Wielka Synagoga przetrwała wojnę, ale tuż po niej została wykorzystana jako magazyn.
Fundacja wskazuje, że renowacja synagog i przywrócenie ich do dawnej świetności ma kluczowe znaczenie dla wzmacniania świadomości żydowskiej i europejskiej. Ma także pomóc w edukacji o judaizmie, żydowskiej historii i kulturze, „promując zrozumienie, szacunek i dialog”.
Kolejną synagogą przeznaczoną do restauracji jest gotycka budowla w walijskim mieście Merthyr Tydfil, zbudowana w latach 70. XIX wieku, głównie przez Żydów z Europy Wschodniej. Budynek był przez kilka lat wykorzystywany jako m.in. hala sportowa. Teraz jest opuszczony.
Fundacja chce pozyskać środki na renowację od bogatych darczyńców, innych organizacji i rządów różnych państw.
Co ciekawe, projekt – mimo, że fundacja działa od kilkudziesięciu lat – został zainicjowany w tym tygodniu, po fali incydentów antyżydowskich w całej Europie.
Portal Voice of America przypomina, że w Europie odżywają nastroje antyżydowskie, a tymczasem w zeszłym tygodniu papież Franciszek wezwał kraje europejskie, by zrobiły więcej dla zwalczania antysemityzmem, mówiąc, że obojętność w tym zakresie przyczyni się do szerzenia nienawiści rasowej.
W styczniu, po spaleniu symboli i flag izraelskich, niższa izba parlamentu w Niemczech głosowała za utworzeniem nowego organu koordynującego walkę z antysemityzmem. Kilka krajów europejskich – wg Voice of Amercia – doniosło o „alarmującym wzroście antysemityzmu, w tym w Polsce, gdzie w listopadzie podczas skrajnie prawicowego marszu w Warszawie niektórzy protestujący wymachiwali banerami antyżydowskimi”.
„W zeszłym miesiącu w Szwecji podpalono synagogę. W tym miesiącu grupa społeczna, która monitoruje przestępstwa z nienawiści w Wielkiej Brytanii, stwierdziła, że antysemickie przestępstwa z nienawiści rosną i osiągnęły rekordowy poziom. Według Community Security Trust, niemal codziennie w 2017 r. dochodziło do czterech ataków na społeczność żydowską w Wielkiej Brytanii. W zeszłym roku odnotowano 1382 antysemickich incydentów, co jest najwyższym wynikiem odkąd zaczęto gromadzić dane w 1984 roku” – poinformowano.
Źródło: voa.com
AS
