Rząd pracuje nad nową ustawą o sprawozdawczości organizacji pozarządowych, która będzie zmuszała organizacje NGO do udostępniania informacji o swoich finansach i źródłach finansowania. To poważne zagrożenie dla organizacji, ponieważ nazwy darczyńców stowarzyszeń i fundacji będą musiały być publicznie dostępne.
Jak wynika z informacji zawartych w Biuletynie Informacji Publicznej KPRM oraz niektórych mediach, rząd w IV kwartale tego roku zamierza przyjąć projekt ustawy dotyczącej sprawozdawczości organizacji pozarządowych. Jeśli wszystkie z proponowanych zapisów znajdą się w nowym prawie, ustawa będzie zagrożeniem dla finansów stowarzyszeń i fundacji. Informacje o darczyńcach organizacji NGO będą musiały być jawne i publicznie dostępne. To oznacza również zbyt daleko idącą kontrolę nad działaniami fundacji i stowarzyszeń. Czy rząd faktycznie „położy łapę” na rynku NGO?
Organem odpowiedzialnym za opracowanie projektu ustawy jest wicepremier Piotr Gliński, który pełni funkcję Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego KPRM. Zdaniem projektodawców, ustawa jest potrzebna, ponieważ obecnie obowiązki sprawozdawcze organizacji pozarządowych są regulowane przez różne, niezależne od siebie akty prawne.
Wesprzyj nas już teraz!
Jeśli zapisy proponowane przez projektodawców wejdą w życie, organizacje będą zobowiązane do przedstawiania bardzo szczegółowych sprawozdań finansowych. Fundacje i stowarzyszenia będą musiały przekazywać organom publicznym sprawozdania o źródłach przychodu, ale także o poniesionych kosztach oraz rodzaju prowadzonej działalności.
Działania projektodawców są krytykowane przez osoby prowadzące działalność w obszarze NGO. Prowadzący fundacje i stowarzyszenia wskazują, że rząd chce kontrolować finanse organizacji pozarządowych, a przede wszystkim mieć wgląd w informacje o tym kto jest darczyńcą organizacji i jakie środki przekazuje na te cele. Niektórzy wskazują również, że może chodzić o próbę kontrolowania organizacji krytycznych wobec rządu, a co za tym idzie, poznanie wszystkich darczyńców i mecenasów takich organizacji NGO.
Projektodawcy wskazują, że zakres sprawozdania i przekazywanych informacji powinien być uzależniony od kwoty przychodu z prowadzonej działalności. Charakter obowiązków sprawozdawczych NGO powinien być inny dla organizacji o przychodzie 10 tys. zł i innych dla tych o przychodzie np. 10 mln zł. Z kolei stowarzyszenia – zdaniem rządzących – powinny mieć obowiązek sprawozdawczy niezależnie od posiadaniu statusu Organizacji Pożytku Publicznego.
Eksperci wskazują, że projekt nie jest jasny i nie wiadomo czy fundacje i stowarzyszenia będą musiały ujawniać jedynie nazwy podmiotów finansujących działalność organizacji czy również nazwiska drobnych darczyńców. – Nie jest jasne, czy chodzi także o osoby fizyczne, które wpłacają darowizny na konkretne organizacje. To o tyle ważne, że oprócz naruszenia prywatności tych osób może to spowodować, że ujawnienie ich tożsamości powstrzyma je przed wspieraniem celów, które z różnych powodów można uznać za kontrowersyjne – wskazuje Krzysztof Izdebski, dyrektor programowy Fundacji ePaństwo, który komentuje sprawę dla portalu money.pl.
Faktycznie nie wiadomo jakie są intencje rządzących, ale można spodziewać się, że chodzi o pozyskanie dokładnej wiedzy o finansach organizacji pożytku publicznego, szczególnie tych, które prowadzą działalność nieprzychylną władzy. Być może również tych fundacji i stowarzyszeń, które krytykują niektóre działania rządu. Czy pozyskanie tej wiedzy będzie oznaczało zwiększenie państwowej kontroli nad tymi organizacjami? Można tak to interpretować, ale można być pewnym, że w najbliższym czasie finanse organizacji pozarządowych mogą ucierpieć.
WMa
