13 marca br. mija 12. rocznica pontyfikatu papieża Franciszka. 88-letni Ojciec Święty jest 266. biskupem Rzymu. W dniu wyboru miał 76 lat i do tego czasu przez 16 lat był metropolitą swego rodzinnego miasta – Buenos Aires.
Papież rozpoczyna swój 13. rok urzędowania będąc „na zwolnieniu lekarskim”: 14 lutego został przyjęty do kliniki Gemelli w Rzymie z ciężką infekcją dróg oddechowych. W młodym wieku miał usuniętą część prawego płuca. Od połowy 2022 r. porusza się na wózku inwalidzkim z powodu problemów z kolanami, a w 2023 r. przeszedł operację jamy brzusznej. Zimą doznał drobnych obrażeń w wyniku dwóch upadków w ciągu kilku tygodni w swoim mieszkaniu. Z powodu obecnej choroby musiał odwołać swój udział w wydarzeniach podczas obecnego Roku Świętego.
Podczas swojego dotychczasowego urzędowania Franciszek napisał listy papieskie wspierające ochronę środowiska, migrantów, osoby chore, starsze i znajdujące się w trudnej sytuacji społecznej, a także dialog z ludźmi innych wyznań.
Wesprzyj nas już teraz!
W ciągu dwunastu lat pontyfikatu odbył 49. podróży zagranicznych, najdłuższą we wrześniu 2024 r. do regionu Azji i Pacyfiku na niecałe dwa tygodnie; jego ostatnią wizytą zagraniczną była francuska wyspa Korsyka w grudniu. W bieżącym roku planowana jest podróż do Turcji z okazji 1700. rocznicy Soboru Nicejskiego, na którym sformułowano ekumeniczne wyznanie wiary.
Jezuita trzyma się również swoich planów reformy Kościoła, dla których zainicjował synod o synodalności w kilku etapach.
Od października Franciszek jest drugim najstarszym panującym papieżem. Starszy był tylko Leon XIII, który zmarł w 1903 roku w wieku 93 lat.
Papież Bergoglio do 2011 roku, przez dwie trzyletnie kadencje, był przewodniczącym episkopatu swego kraju. Jest pierwszym Argentyńczykiem i w ogóle mieszkańcem Ameryki, a także pierwszym jezuitą, który został wybrany na najwyższy urząd w Kościele katolickim. Również jako pierwszy przybrał imię Franciszek. Jak sam powiedział tuż po pierwszym ukazaniu się zgromadzonym na Placu św. Piotra, kardynałowie wybrali papieża „z końca świata”.
Franciszek urodził się 17 grudnia 1936 w Buenos Aires jako jedno z pięciorga dzieci w rodzinie włoskiego imigranta – pracownika kolei. Z wykształcenia był technikiem chemikiem. 11 marca 1958 wstąpił do Towarzystwa Jezusowego – nowicjat odbywał w Chile, gdzie kształcił się w zakresie przedmiotów humanistycznych, a następnie w Kolegium św. Józefa w podstołecznym San Miguel, uzyskując tam licencjat z filozofii. Studiował następnie literaturę i psychologię w Kolegium Maryi Niepokalanej w Santa Fe i w Kolegium Zbawiciela w Buenos Aires.
13 grudnia 1969 wyświęcił go na kapłana ówczesny metropolita Córdoby abp Ramón José Castellanos (1903-79), po czym kontynuował on studia w Hiszpanii i tam 22 kwietnia 1973 złożył śluby wieczyste w swym zakonie. Po powrocie do kraju był m.in. mistrzem nowicjatu, wykładowcą na wydziale teologicznym w swym dawnym kolegium w San Miguel, a w latach 1973-79 prowincjałem jezuitów w Argentynie. W tym czasie wyjeżdżał również kilkakrotnie na dłuższe lub krótsze pobyty do Niemiec. W latach 1980-86 był rektorem kolegium w San Miguel.
20 maja 1992 św. Jan Paweł II mianował 55-letniego wówczas jezuitę biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires; sakrę nowy hierarcha przyjął 27 czerwca tegoż roku z rąk ówczesnego arcybiskupa stolicy kard. Antonio Quarracino. Jego zawołaniem biskupim są słowa „Miserando atque eligendo”. 3 czerwca 1997 Ojciec Święty powołał hierarchę na arcybiskupa koadiutora z prawem następstwa, a w niecały rok później – 28 lutego 1998 mianował go arcybiskupem metropolitą jego rodzinnego miasta. 30 listopada tegoż roku papież mianował go jednocześnie ordynariuszem dla wiernych obrządków wschodnich w Argentynie, niemających własnego biskupa.
Na konsystorzu 21 lutego 2001 Jan Paweł II włączył go w skład Kolegium Kardynalskiego, przyznając mu jako kościół tytularny w Rzymie świątynię pw. św. Roberta Bellarmina. Jako biskup i kardynał przyszły papież uczestniczył w wielu ważnych wydarzeniach kościelnych z Synodami Biskupów na czele. W latach 2005-11 przez dwie 3-letnie kadencje był przewodniczącym Argentyńskiej Konferencji Biskupiej.
W dniach 18-19 kwietnia 2005 kard. Bergoglio wziął udział w konklawe, które wybrało Benedykta XVI i – jak się okazało po latach – już wówczas był jednym z głównych kandydatów na nowego papieża, zajmując w ostatnim głosowaniu drugie miejsce za kard. Josephem Ratzingerem. A 8 lat później w wyniku konklawe w dniach 12-13 marca 2013 zastąpił go na urzędzie biskupa Rzymu. Ale wcześniej – 23 lutego tegoż roku Benedykt XVI mianował argentyńskiego hierarchę-jezuitę członkiem Papieskiej Komisji ds. Ameryki Łacińskiej, działającej w ramach Kongregacji ds. Biskupów. Była to jedna z ostatnich decyzji tego papieża, który w 5 dni później zakończył swój pontyfikat.
Oficjalne rozpoczęcie posługi nowego Ojca Świętego nastąpiło niespełna tydzień później – 19 marca 2013 r.
Pierwszy jezuita na Tronie Piotrowym
Franciszek jest pierwszym jezuitą na Tronie Piotrowym, a zarazem pierwszym Następcą św. Piotra – zakonnikiem od ponad półtora stulecia. Poprzednim biskupem Rzymu, który przed wyborem należał do jakiegoś zakonu, był kameduła Grzegorz XVI (Bartolomeo Cappellari; 1765-1846, papieżem był od 1831). Wybrano go na biskupa Rzymu 2 lutego 1831, po konklawe, które trwało ponad 2 miesiące (poprzedni papież, Pius VIII, zmarł 30 listopada 1830).
Franciszek jest też 8. papieżem, który po wyborze pokazał się po raz pierwszy całemu światu w loggii bazyliki św. Piotra. Pierwszym był Pius XI (Achille Ratti), wybrany 6 grudnia 1922: pozdrowił on wiernych na Placu św. Piotra i udzielił im błogosławieństwa „Urbi et Orbi”. Jego pojawienie się w tym miejscu miało wymiar symboliczny, gdyż od zajęcia Rzymu przez wojska włoskie 20 września 1870 i likwidacji Państwa Kościelnego papieże byli „więźniami Watykanu” i oficjalnie nie pokazywali się publicznie, poza obrzędami religijnymi a loggia bazyliki św. Piotra była zamknięta. I dopiero owo pokazanie się nowego biskupa Rzymu w tym miejscu oznaczało chęć pojednania się z Królestwem Włoch. Później, za pontyfikatu tegoż papieża, 11 lutego 1929 zawarto Układy (Traktaty) Laterańskie, które ostatecznie regulowały stosunki między papiestwem a państwem włoskim.
Wszyscy kolejni następcy Piusa XI już regularnie ukazywali się w loggii bazyliki watykańskiej: Pius XII (Eugenio Pacelli; 1939–58), św. Jan XXIII (Angelo Giuseppe Roncalli; 1958–63), św. Paweł VI (Giovanni Battista Montini; 1963-78), bł. Jan Paweł I (Albino Luciani; 1978), św. Jan Paweł II (Karol Wojtyła; 1978–2005), Benedykt XVI (Joseph Ratzinger; 2005–13) i Franciszek (Jorge M. Bergoglio; od 2013).
Wcześniej papieże pozdrawiali zgromadzonych wiernych z loggii bazylik: św. Jana na Lateranie lub św. Pawła za Murami, przy czym nie zawsze to w dniu swego wyboru, ale czasami robili to nazajutrz lub nawet kilka dni później.
Źródło: KAI
Oprac. MA
