Francja i Nowa Kaledonia podpisały porozumienie, według którego ten archipelag stanie się osobnym państwem, choć bez pełnej niepodległości. Zgodę musi jeszcze wyrazić francuski parlament, a także sami mieszkańcy Nowej Kaledonii poprzez referendum.
Nowa Kaledonia jest francuskim terytorium zamorskim leżącym w zachodniej części Pacyfiku, na wschód od Australii. Zgodnie z podpisanym 12 lipca 2025 r. porozumieniem, Nowa Kaledonia zostanie wpisana do francuskiej konstytucji jako osobne państwo, które będzie mogło być uznane przez społeczność międzynarodową. Francja ma również wesprzeć Kaledonię finansowo i gospodarczo – szczególnie ratując kluczową dla niej branżę niklu. Wreszcie ma zostać wprowadzone kaledońskie obywatelstwo, jako równoległe z francuskim.
Nie oznacza to jednak pełnej niepodległości tego kraju, bowiem ma on nadal pozostać częścią Francji. Chociaż Kanakowie – rdzenni mieszkańcy archipelagu – od dawna domagają się pełnej niezależności, to jednak cieszą się z osiągniętego kompromisu. Szczególnie, że teraz zyskują własną narodowość.
Wesprzyj nas już teraz!
– Ten dokument nie zawiera słowa ‘niepodległość’, ale wyznacza usystematyzowaną, postępową, prawnie uregulowaną i politycznie uzasadnioną ścieżkę – powiedział Emmanuel Tjibaou, reprezentant archipelagu w negocjacjach. Również prezydent Francji Emmanuel Macron określił porozumienie mianem „historycznego”.
Specjalny kongres podejmie jeszcze dalsze decyzje, a to może oznaczać dla Kaledonii większą niezależność w kwestiach spraw międzynarodowych, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Być może będzie ona mogła również zmienić nazwę swojego terytorium, flagę, czy hymn.
Wreszcie porozumienie musi zostać zatwierdzone przez obie strony. Po stronie francuskiej uczyni to zgromadzenie narodowe pod koniec 2025 roku. W imieniu Nowej Kaledonii zaś wypowiedzą się sami jej mieszkańcy w drodze referendum – prawdopodobnie w lutym 2026 r.
Nowa Kaledonia została odkryta przez Europejczyków – a konkretnie przez Jamesa Cooka – w 1774 r. Jej nazwa oznacza po prostu „Szkocja”. Kolonią francuską stała się w roku 1853 i początkowo była wykorzystywana jako kolonia karna. Po II wojnie światowej została francuskim terytorium zamorskim, a w 1957 r. wszystkim jej obywatelom przyznano francuskie obywatelstwo. Rdzenni Kanakowie domagają się jednak niepodległości. W 2024 r. wybuchły tam zamieszki, kiedy to rząd Francji chciał przyznać długotrwałym rezydentom archipelagu prawo do głosowania. W opinii Kanaków, oznaczałoby to ich jeszcze większe zmarginalizowanie.
Źródło: next.gazeta.pl, tvp.info, pl.euronews.com
AF
