W tej trudnej sytuacji politycznej naszym obowiązkiem pozostaje pielęgnowanie kontaktów na wszystkich poziomach – powiedział minister spraw zagranicznych Polski i przewodniczący OBWE Zbigniew Rau w wywiadzie dla rosyjskiej agencji Interfax przy okazji swojej wizyty w Moskwie. Rau poruszył również temat dostaw broni dla Ukrainy i dostaw rosyjskiego gazu do Europy.
„To pierwsza od wielu lat wizyta polskiego ministra spraw zagranicznych w Rosji. Dochodzi do niej w związku z polskim przewodnictwem w OBWE i to właśnie kwestie OBWE są głównym przedmiotem rozmów” – odpowiedział Rau na pytanie o główne cele swojej wizyty w Moskwie, podczas której we wtorek rozmawiał ze swoim rosyjskim odpowiednikiem Siergiejem Ławrowem.
„Chciałbym podkreślić, że w tak trudnej sytuacji politycznej naszym obowiązkiem pozostaje pielęgnowanie kanałów kontaktu, w szczególności tych najbardziej naturalnych – międzyludzkich, kulturalnych, biznesowych, naukowych” – zaznaczył szef polskiej dyplomacji, pełniący również obowiązki przewodniczącego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) w związku z roczną prezydencją Polski w tej instytucji.
Wesprzyj nas już teraz!
Polska od końca zimnej wojny dąży do utrzymania dobrosąsiedzkich stosunków z Rosją, szanuje jej suwerenność i pozycję międzynarodową, nie ma powodów, by grozić Rosji czy wysuwać pod jej adresem roszczeń terytorialnych – podkreślił Rau.
„Obecność na naszym terytorium wojsk innych krajów NATO jest wyrazem ich solidarności z Polską i potwierdzeniem niepodzielności bezpieczeństwa wszystkich członków Sojuszu Północnoatlantyckiego” – odpowiedział minister na pytanie o pozycję Polski w kontekście wysuwanych przez Rosję wobec NATO żądań gwarancji bezpieczeństwa, obejmujących również wycofanie infrastruktury Sojuszu z należących do niego państw Europy Środkowej i Wschodniej.
Rau dodał, że stała obecność wojskowa NATO w Polsce została ustanowiona po nielegalnej aneksji Krymu przez Rosję w 2014 r.
„Pragnę z całą stanowczością podkreślić, że sprzęt przekazywany na Ukrainę służy celom defensywnym i jest reakcją na pogorszenie się sytuacji bezpieczeństwa wokół tego kraju” – wyjaśnił szef polskiej dyplomacji w odpowiedzi na pytanie o to, czy dostarczanie przez Polskę broni Ukrainie jest zgodne z ponawianymi przez Zachód (w tym Polskę) i kierowanymi do Rosji wezwaniami do deeskalacji sytuacji wokół Ukrainy.
„Rosja w ostatnich latach wielokrotnie podkreślała, że potencjał OBWE nie jest w pełni wykorzystywany. Liczymy, że po przeanalizowaniu naszych propozycji Moskwa zobaczy w nich wartość dodaną i zdecyduje się konstruktywnie uczestniczyć w uruchomionym 8 lutego procesie Odnowionego Dialogu na temat Bezpieczeństwa Europejskiego, którego zainicjowanie spotkało się z szerokim poparciem państw uczestniczących” – odpowiedział z kolei Rau, pytany o możliwości „reanimacji” rosyjskiego zainteresowania pracami OBWE, która – zdaniem Interfaksu – nie jest obecnie postrzegana przez Rosję jako „platforma do poważnej dyskusji na temat propozycji gwarancji bezpieczeństwa”.
Zasady niepodzielności bezpieczeństwa nie można interpretować w oderwaniu od innych zasad stosunków międzynarodowych, zwłaszcza suwerennej równości i prawa każdego państwa do swobodnego wyboru sojuszy obronnych, zakazu groźby lub użycia siły, nienaruszalności granic, poszanowania integralności terytorialnej państw, a także nieingerowania w ich sprawy wewnętrzne – podkreślił Rau powołując się na zapisy przyjętego w 1975 r. Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
„OBWE działa w oparciu o uzgodnione zasady i procedury, ale nie mają one formy prawnie obowiązującego statutu. Daje to OBWE pewną elastyczność, która jest jej atutem”, ponieważ w pracach OBWE „uczestniczą państwa o często radykalnie rozbieżnych poglądach, sztywne procedury mogłyby wręcz paraliżować zaangażowanie organizacji” – zaznaczył przewodniczący OBWE w odpowiedzi na pytanie o perspektywę „przekształcania OBWE z forum dyskusyjnego w pełnowartościową organizację”, czemu miałoby służyć przyjęcie statutu tej organizacji.
W ostatnich latach Rosja wielokrotnie instrumentalnie traktowała „zasady transparentności i środki budowy zaufania określane chociażby w Dokumencie Wiedeńskim (…) Wciąż pozostajemy jednak otwarci na rozmowę o mechanizmach, które posłużą poprawie bezpieczeństwa na obszarze OBWE” – powiedział Rau, pytany o swój stosunek do rosyjskich propozycji wypracowania w ramach OBWE nowego systemu kontroli broni konwencjonalnej w Europie.
Dodał, że liczy na to, iż Rosja wykorzysta istniejące i proponowane formaty współpracy w ramach OBWE do „zaprezentowania swoich propozycji i zademonstrowania woli wypełnienia już wziętych na siebie zobowiązań”.
„Normalizacja relacji w sferze gazowej jest pożądana. Dostrzegamy jednocześnie, że Rosja używa gazu do realizacji swoich celów politycznych. Widzimy nacisk przy użyciu środków szantażu gazowego na szybką certyfikację gazociągu Nord Stream 2, w sposób niezgodny z prawem UE. Odnotowujemy zmniejszenie ilości surowca tłoczonego przez Ukrainę, co jest elementem nacisku na władze w Kijowie” – powiedział Rau, pytany przez Interfax o „doprowadzone do maksymalnego napięcia relacje energetyczne między Warszawą i Moskwą”.
rekordowo wysokie, Gazprom ma duże rezerwy tego surowca, ale nie zwiększa swoich dostaw do Europy – przypomniał szef polskiej dyplomacji. „Mechanizmy, które doprowadzą do uspokojenia sytuacji znajdują się przede wszystkim w dyspozycji Gazpromu i liczymy na to, że rosyjska spółka będzie chciała je zastosować, aby doprowadzić do zmniejszenia napięcia w tej sferze” – zaznaczył.(PAP)
