Niemcy komentują wyrok TSUE wobec Polski, który stwierdził, że w kwestii praworządności prawo unijne ma pierwszeństwo ponad prawem krajów członkowskich. Zdaniem mediów za Odrą, dzisiejsza rzeczywistość UE oznacza kontrolę wymiarów sprawiedliwości krajów członkowskich przez unijny sąd. Brukselski dyktat ma nie dotyczyć jednak Niemiec, które w podobnych sprawach podkreślały prymat prawa krajowego nad unijnym.
„Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok skierowany przeciwko praktykom stosowanym przez polski rząd, który nie sprawuje już władzy. Spór między Warszawą a Brukselą stracił już dawno na ostrości. Pomimo tego, wyrok nie jest tylko prawnym ozdobnikiem w literaturze fachowej. Chodzi o kluczowy element UE: o praworządność i niezawisły wymiar sprawiedliwości we wszystkich krajach członkowskich, kontrolowany przez unijny sąd” – zaznaczył Stephan Loewenstein w piątkowym wydaniu „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.
Komentator wyraził przekonanie, że ponowne „mocne wyznaczenie granicy” przez TSUE jest ważne również dlatego, że przekraczana jest ona także przez inne stolice europejskie.
Wesprzyj nas już teraz!
„UE nie jest imperium. Jej członkowie przystąpili (do UE) dobrowolnie. Jeżeli nie chcą pozostać, mogą z niej odejść, tak jak w przypadku brexitu. Jednak jeśli ktoś jest w środku, obowiązują go reguły” – zasugerował Loewenstein, pomijając fakt, że Wielka Brytania zanim dokonała brexitu mierzyła się z potężną presją ekonomiczną w polityczną. Z kolei Polska przystępowała do Unii Europejskiej w 2004 r. z przekonaniem, że Konstytucja RP stanowi w Polsce główne źródło prawa, i żadna z zasad ustrojowych wymienionych w Ustawie Zasadniczej nie podlega prymatowi unijnych traktatów.
Autor wspomniał natomiast o wyroku niemieckiego TK w Karlsruhe, stwierdzającego przekroczenie przez sądy unijne kompetencji przyznanych im w traktatach. W ocenie Loewensteina, niemiecki przypadek, z prawnego punktu widzenia, „jest zupełnie inny, ale służy jako pretekst do politycznej polemiki”.
Obszerny materiał poświęciła wyrokowi TSUE także „Sueddeutsche Zeitung”. Gazeta oceniła, że wyrok jest „sensacją, ponieważ nigdy dotąd nie było takiego postępowania”. „SZ” przytoczył ocenę prokuratora generalnego Deana Spielmanna, że polski TK dokonał „bezprecedensowej rebelii”. „SZ” wprost ocenia, że Bruksela decyzją TSUE ruszyła na pomoc Donaldowi Tuskowi, którego „próba uzdrowienia” polskiego wymiaru sprawiedliwości spotkała się ze sprzeciwem prezydenta Karola Nawrockiego.
Trybunał Sprawiedliwości UE w czwartkowym wyroku orzekł, że polski Trybunał Konstytucyjny naruszył kilka podstawowych zasad prawa Unii i nie jest niezawisły. Wyrok TSUE zapadł po zaskarżeniu przez Komisję Europejską wyroków polskiego TK z 14 lipca i 7 października 2021 r., w których TK orzekł niezgodność niektórych zapisów unijnych traktatów z polską konstytucją. Sprawa dotyczyła wówczas mianowania części składu TK, w tym prezesa gremium, Julii Przyłębskiej.
Według TSUE, w niektórych aspektach prawnych ocenianych jako „wspólne wartości europejskie”, polska Konstytucja nie ma pierwszeństwa nad traktatami unijnymi. W uzasadnieniu TSUE przekazało, że Polska „nie może powoływać się na swoją tożsamość konstytucyjną, aby uchylić się od respektowania wspólnych wartości zapisanych w art. 2 Traktatu o UE”, takich jak państwo prawne, skuteczna ochrona sądowa i niezależność wymiaru sprawiedliwości, bowiem wartości te „stanowią podstawę samej tożsamości Unii, do której Polska przystąpiła dobrowolnie”.
PAP
/ oprac. PR
